A HISTORIA DOS ROMANOS

1º ESO

•Roberto López

A CIDADE DE ROMA

A FORMACIÓN DO IMPERIO

A CIVILIZACIÓN ROMANA

O LEGADO DE ROMA

Roma atópase na península Itálica

O río Tíber baña a cidade de Roma

Roma atópase nun lugar estratéxico porque está no centro do Mediterráneo

Entre os anos 500 e 250 a.C. Roma conquistou a península Itálica

A continuación, Roma anexionou territorios por todo o Mediterráneo

A máxima expansión do imperio tivo lugar nos séculos I e II

A civilización romana desenvolveuse arredor do mar Mediterráneo

O imperio romano estendeuse polos continentes de Europa, África e Asía

O imperio romano estendeu a súa lingua, as súas leis a súa forma de vida entre os pobos conquistados.

Os territorios conquistados organizáronse en provincias mandadas por un gobernador

1.OS ANTIGOS ROMANOS

ROMA: DA CIDADE AO

IMPERIO

Expansión territorial de Roma

O exército romano

•O Exército romano estaba formado por lexións e os soldados eran lexionarios.•No século I a.C. o exercito romano fíxose profesional.•Os soldados que cumpriran os anos de servizo recibían un lote de terras e podían adquirir a cidadanía romana.

Lexionario romano

Bocexo dun campamento romano

1. Tenda do xeneral. 2. Porta decumana.3. Tendas das tropas auxiliares. 4. Vía principalis. 5. Tendas de lexionarios. 6. Vía praetoria. 7. Tenda de centurión. 8. Cerco de estacas afiadas.

•O campamento ten planta cadrada ou rectangular, con catro portas. •A partir das entradas trazábanse as dúas vías principais, cardo e decumanus. Ao longo destas vías plantábanse as tendas dos lexionarios. Onde se cruzan estas vías principais é a praza ou foro, no que se sitúan os edificios principais.

As etapas da historia dos romanos

Os latinos, un pobo que vive no centro de Italia, levantan varios poboados nunha zona coñecida como os Sete Outeiros . Da súa unión xorde Roma.Durante a súa historia sucedéronse tres formas de goberno:

• a monarquía• a república• o imperio

Fundada segundo conta a lenda por Rómulo no ano 753 a.C.

Distribución dos outeiros de Roma

•Segundo unha lenda, a cidade de Roma foi fundada por dous irmáns xemelgos chamados Rómulo e Remo, que foron criados por unha loba.•Estes eran descendentes de Eneas, un heroe de Troia. •Rómulo foi o primeiro rei de Roma, segundo esa lenda

•Loba capitolina

Lenda da fundación de Roma

Roma era gobernada por un rei elixido polos representantes dos patricios (familias máis importantes, descendentes dos fundadores de Roma)O monarca gobernaba de forma absoluta, aconsellado polo Senado (asemblea formada polos representantes das familias principais)No século VI a.C. os etruscos (un pobo situado ao norte de Roma) conquistaron Roma. Os poboadores de Roma nunca aceptaron a autoridade etrusca.No ano 509 a.C. el Senado romano, tras unha revolta, expulsou ao último rei etrusco e instaurou a República.

A monarquía (753-509 a.C.)

As principais institucións eran tres:- Asembleas populares ou comicios: formadas polo

conxunto dos cidadáns; aprobaban as leis e elixían aos maxistrados.

- Os maxistrados: exercían as funcións políticas, de xustiza, facenda,... . Eran elixidos por un ano.

2. A REPÚBLICA (509-27 a.C.)

- O senado (300 membros): Era a institución mais importante. Establecía as leis, dirixía a política exterior, aconsellaba e supervisaba aos maxistrados e decidía sobre a paz ou a guerra

Elixidos polos COMICIOS ou ASEMBLEAS POPULARES Aconsellados e supervisados polo SENADO

As maxistraturas romanas

Constituída por grupos moi desiguais en dereitos:- Patricios (clase privilexiada): minoría que posúe terras e

gando. Considéranse descendentes dos fundadores. Acaparan os cargos políticos máis importantes.

- Plebeos (clase non privilexiada): pequenos propietarios agrícolas, artesáns e comerciantes. Dereitos políticos moi reducidos. Pagaban impostos e formaban parte do exército.

- Escravos: sen ningún dereito. Man de obra abundante e barata. Economía de base escravista.

- Mulleres: Sempre tuteladas por un home. Poden ter propiedades e rexentar negocios.

Enfrontamento social plebeos-patricios: - Tribunos da plebe e edís- Código das 12 táboas.

A sociedade durante a república

UNHA SOCIEDADE DESIGUAL

•Dereitos

•Actividades

•Rexentar negocios•Participar en festas

•A SOCIEDADE ROMANA

DIVIDÍASE EN TRES GRANDES

GRUPOS

•-Non cidadáns •-Escravos

•-Libertos •Eran escravos que recuperaran a liberdade

•-Cidadáns

•-Libres

•Políticas, relixiosas, mercantís, ...

•Teñen todos os dereitos: políticos, relixiosos e civís

•Entre eles había diferenzas en función das súas riquezas

•-Mulleres

•Estaban sometidas a un home: pai, irmán, marido ...

•Dereitos

•Ter propiedades

•Dedicábanse a crianza dos fillos. Moitas traballan no campo, nas tendas, ...

•O dereito de cidadanía foise estendendo ata que no s. III d.C. Caracalla concedeulla a todos os

homes libres do imperio

•Pertencían a outra persoa. Eran considerados como obxectos. Os seus fillos tamén eran escravos

•Non teñen dereitos políticos

Loitas entre patricios e plebeos

CONFLITOS

Os plebeos querían ter os mesmos

dereitos ca os patricios

SÉCULO V a.C.

Creación doTRIBUNO DA PLEBE

Representante da plebe que defendía os seus intereses

no Senado

SÉCULO IV a.C.

Os plebeos adquiriron o dereito a ser

MAXISTRADOS

Patricios.Podían ser

maxistrados

Plebeos.Non podían

ser maxistrados

- O dominio da península itálica. Os romanos impuxéronse militarmente sobre toda a península itálica, vencendo aos outros pobos que habitaban a zona

Século IV a.C. Século III a.C.

3. Expansión e conquistas da república

- O control do Mediterráneo: durante os séculos III e II a.C. Roma enfrontouse a Cartago polo control comercial do mediterráneo.Sucedéronse tres guerras púnicas nas que destacou Aníbal.Tras esta victoria e a das guerras macedónicas o Mediterráneo converteuse no “Mare Nostrum”.

2º guerra púnica

Desenvolvemento das tres guerras púnicas

ROMA CONVÉRTESE NA POTENCIA HEXEMÓNICA DO MEDITERRÁNEO

Roma.Entre o 500 a.C. e o

250 a.C. Tiña anexionado o sur

de Italia.

Cartago.Nos últimos séculos convertérase nunha

importante potencia e dominado Sicilia.

GUERRAS PÚNICAS

Disputa polo control de Sicilia e o mar Adriático.

Roma obtén a vitoria e Cartago abandona as súas posesións neses territorios.

Tras a derrota, Cartago inicia a colonización de Hispania.

I GUERRA PÚNICA(264 a.C. - 241 a.C.)

O xeneral cartaxinés Aníbal ataca Roma desde Italia atravesando os Alpes.

Escipión o Africano derrota a Aníbal na batalla de Zama.

Roma inicia a conquista de Hispania.

II GUERRA PÚNICA(218 a.C. - 201 a.C.)

Roma ataca Cartago para impedir o seu rexurdimento.

Destrución de Cartago.

III GUERRA PÚNICA(149 a.C. - 146 a.C.)

A crise da república

Octavio vence e é nomeado EMPERADOR (27 a.C.)

EMPOBRECEMENTO DOS PLEBEOS

CORRUPCIÓN POLÍTICA

COMPLOTS POLÍTICOS

Formado por Xulio César, Pompeio e Craso.

Desacordos entre César e Pompeio desataron a guerra civil.

César, vitorioso, é nomeado ditador perpetuo.

PRIMEIRO TRIUNVIRATO

Formado por Marco Antonio, Lépido e Octavio, sucesores de César.

Desacordos entre Marco Antonio e Octavio desataron a guerra civil.

SEGUNDO TRIUNVIRATO

GUERRAS CIVÍS REVOLTAS DE ESCRAVOS

FORMACIÓNDE TRIUNVIRATOS

Asasinato de Xulio César (44 a.C.)

4. O IMPERIO (27 a.C.– 476 d.C.)• No ano 27 a.C. Octavio recibiu o título de

Augusto, eliminou os seus inimigos, pacificou a situación e iniciou unha nova forma de goberno: o Imperio.

• Os emperadores dispoñen dun cargo vitalicio e hereditario, e acumulan todos os poderes: militares, relixiosos e políticos.

• Os maxistrados, os comicios e o senado perderán os seus poderes.

• A “pax romana”: longa etapa de estabilidade (séculos I y II d.C.) favoreceu a prosperidade económica, o desenvolvemento cultural e a vida urbana.

• O Imperio dividiuse en provincias que pagaban impostos.

Estatua do emperador Octavio Augusto

Máxima extensión do Imperio no 117 d.C. co emperador Traxano

Principais emperadores

A crise do século III

Causas: - Revoltas sociais de campesiños e militares- As cidades foron saqueadas polos bárbaros - Perda de poder dos emperadores- Os prezos dos productos subiron- Aumentaron los impostos

Consecuencias: - Créase un clima de inseguridade- As cidades empezaron a ser abandonadas- O Imperio ruralizouse.- Os xermanos invaden o imperio romano

A principios do século III o imperio romano entrou en crise

A división do imperio

Teodosio no ano 395 d.C. dividiu o Imperio en dúas partes:- O Imperio Romano de occidente con capital en Roma.- O Imperio Romano de oriente con capital en Constantinopla.

A fin do imperio

As dúas partes do imperio evolucionaron de forma moi diferente.

-En Occidente, os emperadores foron incapaces de frear aos xermanos, que crearon os seus propios reinos.No 476 d.C. Odoacro puxo fin ao Imperio Romano de occidente.-En Oriente o imperio mantívose mil anos máis, co nome de Imperio Bizantino

• AGRICULTURA E GANDERÍA• Principal fonte de riqueza da civilización romana.• Principais cultivos: trigo, vide e oliveira

5. A ECONOMÍA

•Melloras técnicas e innovacións: o arado romano, os muíños de auga, técnicas de regadío, canles, embalses, acueductos...

•Pisado da uva

•Arado con bois

1. Mansión.2. Almacéns.3. Currais. 4. Cabalariza

s.5. Muíños.6. Prensas.

•As villae

•As villae ou casas rurais eran grandes explotacións agrícolas que pertencían a un só propietario. Nelas traballaban os escravos e os colonos libres.

• A ARTESANÍA E A MINARÍA

• A artesanía foi moi variada e de alta perfección técnica. Desenvolveuse nas cidades onde se encontraban os obradoiros.• Cerámica, vidro, forxa e fabricación de armas, téxtil, construcción e obras públicas.• A minaría foi unha fonte de riqueza do Imperio. Con man de obra escrava. •As principais minas son de cobre, prata, ouro, estaño, chumbo, ferro e mercurio. Tamén foi importante a explotación do sal.

• O COMERCIO

•A actividade comercial viuse favorecida por:

- Unha extensa rede de estradas, as calzadas, e de portos- O uso dunha mesma moeda.

•Os romanos estableceron un intenso comercio tanto dentro coma fora do imperio.

•Aceite e trigo procedente da península Ibérica•Ámbar e peles da zona do mar Báltico•Especias, seda e algodón de China•Escravos de África.

•Principais rutas comerciais e mercadorías

6. GRANDES CONSTUCTORES

INNOVACIÓNS TÉCNICAS

NOVOS MATERIAIS

CEMENTOMestura de auga, cal e area coa que os romanos ensamblaban os ladrillos.

FORMIGÓNMestura de pedras con cemento de gran resistencia.

OS ELEMENTOS DE

CONSTRUCIÓN

ARCO

Elemento curvo que permite abrir grandes espazos entre as paredes

BÓVEDA

Sucesión de arcos que se empregan para cubrir grandes espazos.

CÚPULA

Cuberta hemisférica (en media laranxa).

•Integraron elementos de moitos pobos (etruscos, gregos e mesopotámicos) adaptándoos a súa propia personalidade.• Dos etruscos tomaron o uso do arco e da bóveda.• Dos gregos tomaron as columnas como adorno dos seus edificios.•Destacaron na construción de:• edificios relixiosos: templos• edificios políticos e económicos: curia e basílica• edificios para o lecer e coidado do corpo: anfiteatros, teatros, circos, termas• monumentos conmemorativos: arcos de triunfo, columnas.•obras públicas de enxeñería: calzadas, murallas, cloacas, acueductos, pontes …

• ARQUITECTURA•Principais construccións

•TEMPLOS de planta rectangular

•Templo de Diana, Mérida

•Templo romano, Vic.

•TEMPLOS de planta circular

•Panteón de Agripa. Roma

•Templo de Vesta. Roma

•BASÍLICA

•Basílica do antiguo foro romano. Roma

•Anfiteatro romano de Mérida

•ANFITEATROS

•Reconstrucción dun anfiteatro

•Coliseo, Roma

•Teatro romano de Mérida

•TEATROS

•Teatro romano de Cartagena

•CIRCO

•Circo romano de Mérida

•Circo máximo. Roma

•TERMAS

•Termas, Lugo •Termas de Caracalla

•Reconstrucción Termas de Caracalla

•Miliario

•Vía Apia

•Calzada romana, Mérida

•CALZADAS

•Construcción calzada romana

•Miliario

•Muralla Aureliana, Roma

•Muralla Lugo

•MURALLAS

•Muralla Zaragoza

•CLOACAS

•Cloaca máxima. Roma

•Interior cloaca máxima. •Exterior cloaca.

Lugo

•Acueducto de Segovia

•Acueducto de les Ferreres, Tarragona

•ACUEDUCTOS

•Ponte de Alcántara, Cáceres

•PONTES

AS CIDADES

CARACTERÍSTICAS DA CIDADE ROMANA

EDIFICIOS MÁIS DESTACADOS

PLANTA

ESPAZO CENTRAL

O PLANO DASCIDADES

RÚAS PRINCIPAIS

RELIXIOSOS

POLÍTICOS

SERVIZOS

•Rectangular

•Cardo•Decumanus

•Foro

•Capitolio: templo

•Curia (goberno cidade)

•Basílica (intercambios comerciais, xustiza)•Termas, teatros, fontes …

•Reconstrucción dun foro

•A domus e a ínsula

Nas cidades as familias máis ricas residían en domus.

Son casas unifamiliares que se organizan ao redor dun patio central.

Os cuartos podían estar decorados con pinturas e mosaicos

A maioría da poboación vivía en ínsulas (edificios de varios pisos)

A súa construcción era de baixa calidade: madeira e ladrillo.

Podían pertencer a un propietario que as alugaba.

• Escultura inspirada en obras gregas aínda que máis realistas.• Os materiais utilizados son o mármore e o bronce

• Retrato: reproduce fielmente os trazos do retratado.• Relevo histórico: utilizado en templos, arcos de triunfo e monumentos conmemorativos, para relatar feitos importantes.

• As pinturas murais decoraban os pazos e as mansións.

• O mosaico é unha manifestación artística que se elaboraba con pequenas pezas de cores chamadas teselas. Utilizábanse na decoración de paredes e solos nas domus e vilas romanas.

7. ESCULTURA, PINTURA E MOSAICO

•RETRATOS

•Augusto

•Escultura ecuestre: Marco Aurelio

•Busto de Caracalla

•Columna de Trajano

•Ara pacis

•O arco de Tito

•RELEVOS HISTÓRICOS

•Fresco na parede dunha vila en Pompeia

•A deusa flora

•Venus

•PINTURA

•MOSAICOS

•Detalle mosaico. Lugo

•Detalle mosaico. Tarragona

•Mosaico domus Mérida

• Relixión politeísta: - culto privado: deuses domésticos, protectores do fogar e da familia (lares, manes e penates).- culto público: deuses do estado tomados dos pobos sometidos, gregos e de oriente. Culto ao emperador divinizado.

8. A RELIXIÓN ROMANA

•Correspondencia entre os deuses gregos e os romanos

Cristianismo: relixión monoteísta fundada por Xesús de Nazaret.As primeiras comunidades cristiás foron perseguidas xa que non aceptaban o culto ao emperador e mesturaban nas súas igrexas a pobres e ricos, romanos e bárbaros. Enterraban os seus mortos nas catacumbas

9. O CRISTIANISMO

No 313 d.C. Constantino concedeu a liberdade relixiosa polo que o cristianismo deixa de ser perseguido.No 380 d.C. Teodosio declara o cristianismo como a única relixión oficial do Imperio.

•Mapa de expansión do cristianismo

LEGADO CULTURAL

Asimilou moitos valores culturais dos pobos conquistados, e considerouse herdeira da cultura grega.

• A súa lingua (o latín) é o gran legado cultural de Roma. Permaneceu como lingua viva ata a idade media e del derivaron as linguas romances: italiano, francés, castelán, catalán, galego, etc. • O dereito romano puxo as bases da lexislación de occidente e aínda se estuda nas nosas universidades.• A civilización romana deixou un legado imborrable nos lugares que pertenceron ao seu Imperio: influencia en outros campos como a arte, a enxeñería, a literatura, a historia, etc.