Laguntza gela

1

10-11

Gizarteak

aldatu

egiten dira.

Laguntza gela

2

Historia ezagutzeko, historialariek iturri historikoak erabiltzen dituzte:

Gogoratzea merezi duten iraganeko gertaeren multzoa da.

HISTORIA

Historia aztertzen duten pertsonak dira.

historialariak

AHOZKOAK

• ahozko kontaketak

IDATZIZKOAK • eskutitzak, dokumentuak, liburuak...

MATERIALAK • ontziak, bitxiak, txanponak, hilobiak, hondakinak...

Laguntza gela

3

Historia hobeto aztertzeko arotan banatzen da.

Aroen hasiera edo amaiera gertaera oso garrantzitsuek markatzen dute.

Historiako aroak

Historiaurrea

•Lehenengo gizakiak agertu zirenetik idazkera asmatu zen arte doa. (K.a.3000.urtea)

Antzinaroa

•Idazkera asmatu zenetik Erromatar Inperioa erori zen arte doa.(476.urtea)

Erdi Aroa

•Erromatar Inperioa erori zenetik Amerika aurkitu zen arte doa. (1492.urtea)

Aro Modernoa

•Amerika aurkitu zenetik Frantziako Iraultzara arte doa. (1789.urtea)

Aro Garaikidea

•Frantziako Iraultzatik gaur egunera arte doa.

Laguntza gela

4

Lehenengo gizakiak animaliak harrapatzen

zituzten jateko.

Sua egiten ikasi zuten harriak elkar joz.

Kobetan bizi ziren. Kobetako hormetan marrazten zuten.

Geroago, landareak hazten hasi ziren eta animaliak

etxekotzen.

Etxeak egiten hasi ziren, bata bestetik hurbil. horrela

sortu ziren HERRIAK.

Megalito izeneko monumentuak egiten

zituzten.

Sinboloak margotzen hasi ziren. Hori izan zen

IDAZKERAren hasiera.

HISTORIAURREA

Laguntza gela

5

HIRIAK sortu ziren. Lehenengo legeak sortu ziren.

lehenengo lanbideak garatu ziren.

Gurpila asmatu zen.

ANTZINAROA

ERROMAKO ZIBILIZAZIOA

Italian sortu zen. Herri asko menderatu

zituzten.

Bere hizkuntza latina zen.

Tenpluak, zubiak, akueduktoak,

errepideak... egin zituzten.

Laguntza gela

6

ERDI AROA

Erregeek ERREINU TXIKIAK gobernatzen

zituzten.

HIRIAK garatu ziren. Langileak GREMIOtan elkartzen ziren:

errementariak, zurginak, igeltseroak, jostunak...

Plazak eta MERKATUAK

egin ziren.

Ia Erdi Aro osoan zehar liburuak eskuz

kopiatzen ziren.

1490ean, Gutenbergek INPRENTA ASMATU zuen. Horrela, liburuak eskuz kopiatzeari utzi eta jende gehiagoren eskura egon ziren.

1492an, Kristobal Kolonek AMERIKA

AURKITU zuen.

Laguntza gela

7

ARO MODERNOA

Erreinu txikian bat egin ziren, eta NAZIO handiak

sortu ziren.

Urruneko lurrak konkistatu egiten

zituzten.

Ameriketatik urrea, zilarra, patatak, kakaoa eta

tomateak ekarri zituzten.

MERKATUAK garatu ziren.

BANKARIAK sortu ziren. Nazioen arteko gerrak asko ziren.

Biztanleriaren zati bat miserian bizi zen.

Frantzian protesta handia sortu zen, FRANTZIAKO IRAULTZA izenekoa.

IPARRORRATZA MAPAK MIKROSKOPIOA

eta TELESKOPIOA

ERLOJUA

Laguntza gela

8

ARO GARAIKIDEA

Herri gehienak gobernatzeko modua

DEMOKRAZIA bihurtu zen.

Lurrin makina asmatu zen.

FABRIKAK sortu ziren. Fabrikak hirietan egin zirenez, BIZTANLERIA

ASKO IGO zen.

Petroleoa eta elektrizitatea erabiltzen hasi ziren.

Kutsadura ugaritu zen

MEDIKUNTZAN GARRAIOETAN KOMUNIKABIDEETAN

Laguntza gela

9

ARIKETAK

1- Ertantzun:

Zer da HISTORIA?

Nor da HISTORIALARIA?

Nola ezagutzen dute historia historialariek?

erabiltzen dituzte.

Adibidez: Adibidez:

Adibidez: Adibidez:

Laguntza gela

10

2- Nola banatzen dira HISTORIAKO AROAK?

3- Bete:

NOIZ HASI ZEN NOIZ BUKATU ZEN

Laguntza gela

11

4- Irudiei erreparatu eta azaldu aro bakoitzeko ezaugarri garrantzitsuenak:

HISTORIAURREA

1 2 3 4 5 6 7 8

Laguntza gela

12

ANTZINAROA

1 2 3 4

Laguntza gela

13

ERDI AROA

1 2 3 4 5 6 7

Laguntza gela

14

ARO MODERNOA

1 2 3 4 5 6 7 8

Laguntza gela

15

ARO GARAIKIDEA

1 2 3 4 5 6

Laguntza gela

16

5- Koadroak bete:

LEHENENGO ZIBILIZAZIO HANDIAK

3

2 1

ERROMAKO ZIBILIZAZIOA

1

2

3

Laguntza gela

17

6- leku batean gezi baten punta aurkitzen bada, zein historia arokoa izango da? Azaldu zergaitik.

7- Zein da argazkiko animalia? Zein arotan bizi izan zen?

8- Historiaurreko gizon-emakume bat bazina eta koba ilun batean margotu beharko bazenu,

nola argituko zenuke?

zerekin margotuko zenuke?

9- Zein zen erromatarren hizkuntza? Inskripzio honen hitzen bat ezagutzen duzu?

Laguntza gela

18

10- Bildu informazioa, eta azaldu zer den akuedukto bat.

11- Erromako Inperioan merkataritza asko garatu zen; txanponetan kobratzen zuten eta kantitateak zenbatu

eta idatzi egin behar zituzten.

Erromatar zenbakiak erabiliz idatzi:

zenbat urte dituzun

zein urtetan jaio zinen

zein urtetan bizi garen

12- Erdi Aroan, nortzuk gobernatzen zuten?

Laguntza gela

19

13- Zergaitik esaten zaio Erdi Aroari “gazteluen garaia”?

14- Zure ustez, Erdi Aroan zergaitik kopiatzen ziren eskuz liburuak?

Noiz utzi zioten eskuz kopiatzeari? Zergaitik?

15- Badakizu nor den argazkiko pertsonaia?

Zein izan zen bere aurkikuntza historikoa?

Laguntza gela

20

16- Ameriketatik zer produktu ekarri zuten?

17- Zure ustez, zergaitik hartu zuten garrantzi handia bankuek Aro Modernoan?

18- Idatzi Aro Modernoko garapen teknologiko batzuk.

Zure ustez, zertarako izan ziren inportanteak?

garapen teknologikoak •1

•2

•3

•4

Laguntza gela

21

19- Aro Modernoan , biztanleria gose zen bitartean, erregeek eta nobleek aberastasun handiak zituzten.

Zer gertatu zen horren ondorioz?

20- DIKTADURA eta DEMOKRAZIA gobernatzeko bi modu dira.

Azaldu bien arteko ezberdintasuna.

Laguntza gela

22

21- Fabrikak hirietan egiten hasi zirenetik, zer gertatu da?

22- Aipatu elektrizitatea erabiltzen dute lau aparatu

23- Gaur egun zer komunikabide erabiltzen ditugu? Aipatu batzuk.

Laguntza gela

23

24- Erreparatu argazkiei:

- Nortzuk dira?

- Zergaitik janzten dira horrela?

- Zure ustez, zein arotakoa da argazkia?