1 ciencias da natureza - santillana...de aprendizaxe cooperativa. a autorregulación da aprendizaxe...

O libro de recursos de Ciencias da Natureza para primeiro curso de Primaria é unha obra colectiva concibida, deseñada e creada no Departamento de Edicións Educativas de Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L., dirixido por Teresa Grence Ruiz e Ana M.ª Guerra Cañizo.

Na súa elaboración participou o seguinte equipo:

TEXTO Vicente Camacho Díaz Paloma Espejo Roig Victoria Gallego Pedraza Laura Ramos Blanco Mercedes Rodríguez-Piñero

ILUSTRACIÓN Antonio Aragüez Vela Javier Hernández Herranz Irene Hervás Alonso Mónica Calvo Gil

EDICIÓN Vicente Camacho Díaz Carmen Ríos Collantes de Terán

DIRECCIÓN E COORDINACIÓN EDITORIAL DE PRIMARIA Maite López-Sáez

Ciencias da Natureza

LIBRO DE RECURSOS

1PRIM

AR

IA

© 2018 by Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L.

Entrecercas, 2

15705 Santiago de Compostela

PRINTED IN SPAIN

CP: 911053

Dirección de arte: Xosé Crespo González.

Proxecto gráfico: Pep Carrió.

Xefa de proxecto: Rosa Marín González. Coordinación de ilustración: Carlos Aguilera Sevillano. Xefe de desenvolvemento de proxecto: Javier Tejeda de la Calle. Desenvolvemento gráfico: Raúl de Andrés González, Olga de Dios Ruiz

e Julia Ortega Peralejo.

Dirección técnica: Jorge Mira Fernández.

Coordinación técnica: Raquel Carrasco Ortiz, Xoán L. Bendaña e Jesús Muela Ramiro. Confección e montaxe: Raquel Carrasco Ortiz e Lydia Collantes de Terán Arroyal. Asesoramento lingüístico: Xoán L. Bendaña, Antón Palacio e Natalia Vázquez.

A presente obra está protexida polas leis de dereitos de autor e a súa propiedade intelec-tual corresponde a Santillana/Obradoiro. Aos seus lexítimos usuarios só lles está permitido realizar fotocopias para o seu uso como material da aula. Queda prohibida calquera utiliza-ción fóra dos usos permitidos, especialmente a que teña fins comerciais.

Índice

Presentación do proxecto Saber Facer Contigo . . . . . . . . . . . 5

Símbolos utilizados no libro do alumnado . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Materiais do proxecto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Estrutura da unidade didáctica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Programación das unidades e banco de recursos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Suxestións metodolóxicas e dimensións transversais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Suxestións metodolóxicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Láminas de pensamento visual . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Dimensións transversais do proxecto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Recursos fotocopiables. Avaliación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

O sistema de avaliación Santillana .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

Avaliación inicial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

Probas unidade 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

Probas unidade 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

Avaliación primeiro trimestre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

Probas unidade 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

Probas unidade 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

Avaliación segundo trimestre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

Probas unidade 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

Probas unidade 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

Avaliación terceiro trimestre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

Avaliación final . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

Estándares de aprendizaxe e solucións . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

Recursos fotocopiables. Atención á diversidade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

Plan de mellora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178

Programa de ampliación .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

Solucionario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190

Outros recursos fotocopiables. Programa bilingüe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193

Worksheets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194

Solucionario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

Presentación do proxecto

Saber Facer fai catro anos. É un proxecto de éxito, pero como a realidade educativa é cambiante, chegou o momento de actualizalo. Por iso naceu Saber Facer Contigo.

Saber Facer Contigo incorpora importantes innovacións metodolóxicas e pedagóxicas que os docentes nos reclamaron para a súa práctica educativa, de aí o seu nome. O obxectivo primordial é desenvolver no alumnado as capacidades imprescindibles para os futuros cidadáns e cidadás do século XXI:

As habilidades de comunicación

A comunicación é un dos eixes esenciais do proxecto. A través de diferentes programas, presentes en todas as áreas, trabállanse as destrezas comunicativas:

– Tempo para falar. Comunicación oral.

– Tempo para ler. Competencia lectora.

– Tempo para escribir. Comunicación escrita.

As destrezas de pensamento

Aprender a pensar e desenvolver o razoamento lóxico son outros dos eixes de Saber Facer Contigo. Para isto trabállanse as estratexias e rutinas que cómpren para lograr unha aprendizaxe autónoma e eficaz, co obxectivo de que os alumnos e as alumnas adquiran habilidades de pensamento de orde superior:

– Fortalecer a comprensión e sintetizar as ideas máis importantes.

– Reter e lembrar a información.

– Relacionar coñecementos entre si.

A interiorización destas estratexias e rutinas facilitarán o control do pensamento e unha maior eficacia á hora de aplicar os novos coñecementos. Ao longo das unidades inclúese unha sección destinada ao adestramento do pensamento, que se destaca cun sombreiro de cor azul.

A intelixencia emocional

A educación das emocións é esencial para a educación integral do alumnado. Os obxectivos fundamentais que se establecen en Saber Facer Contigo versan arredor destes aspectos:

– A identificación das emocións propias e alleas.

5

– A autoxestión e a regulación emocional.

– A expresión das emocións.

– As habilidades sociais e a empatía.

Un sombreiro de cor vermella indica as actividades e propostas encamiñadas de forma específica ao desenvolvemento da intelixencia emocional.

A creatividade

A creatividade implica ter unha imaxinación viva, ser quen de adaptarse a diferentes contextos e dar respostas orixinais a situacións ou problemas inesperados. Nos nosos libros trabállanse basicamente estas capacidades:

– A busca de estratexias persoais e innovadoras.

– A utilización de formas creativas de expresión.

As actividades que implican poñer en xogo a creatividade de xeito especial identifícanse cun sombreiro de cor verde.

O traballo cooperativo

Co obxectivo de que os alumnos e as alumnas desenvolvan a súa capacidade de cooperar e sexan capaces de traballar xuntos para alcanzar

un obxectivo común, neste proxecto

propóñense actividades que requiren

diferentes niveis de agrupación:

– Traballo por parellas.

– Traballo en equipo.

– Traballo en grupo-clase.

Estas actividades identifícanse con

distintas iconas.

Ademais, ao acabar cada trimestre

inclúese un pequeno proxecto

denominado Cooperamos, en que se

poñen en xogo diferentes técnicas

de aprendizaxe cooperativa.

A autorregulación da aprendizaxe

En Saber Facer Contigo o alumnado ten

un papel activo no proceso de ensinanza

e promóvese a reflexión persoal sobre

a súa propia aprendizaxe, para mellorar

o coñecemento de si mesmos e poder

detectar fortalezas e debilidades.

Ao longo das unidades inclúense

pequenas rúbricas para que os alumnos

e as alumnas tomen conciencia do que

aprenderon e valoren como o fixeron.

Por último, atendendo aos últimos avances da neurociencia, Saber Facer Contigo incorpora unha proposta de GAMIFICACIÓN para activar a emoción e a curiosidade do alumnado, grandes pancas da aprendizaxe. No proxecto ofrécense dinámicas propias do xogo que axudarán a transformar a aula, creando un ambiente estimulante e motivador.

6

7

Símbolos utilizados no libro do alumnado

Sombreiros de cores

Esta icona sinala as actividades en que se suxire traballar por parellas.

Esta icona sinala as actividades e tarefas concibidas para traballar en equipo.

É o sombreiro do pensamento. Destaca as actividades en que son necesarias a reflexión ou a análise, así como a obtención de conclusións.

É o sombreiro da creatividade. Destaca as propostas en que se pon en xogo a imaxinación e se piden ideas orixinais por parte do alumnado.

É o sombreiro das emocións. Acompaña actividades e propostas en que se traballa a competencia emocional: expresión e xestión dos propios sentimentos, empatía, resolución pacífica de conflitos…

PENSAMENTO

CREATIVIDADE

EMOCIÓNS

8

SER

IE E

XP

LOR

A

1PRIM

AR

IA

Ciencias Sociais

ES0000000086594 908916_CCSS_1_Explora_OB_72124

ES0000000086594 908916_CCSS_1_Explora_OB_72124.indd 1 14/03/2018 15:46:04

PRIM

AR

IA1Matemáticas

956734

956734

Pertenece a

Mis sombreros

de colores

PRIM

ARIA

1

Mis sombreros

de colores

MATERIAIS DO PROXECTO

Para o alumnadoLibros e materiais asociadosCada un dos libros vai acompañado dun elemento de carácter interdisciplinario que permite establecer unha vinculación entre todas as áreas.

1P R I M A R I A

Pertenece a:

PRIMARIA

1

PRIMARIA

1

Ponlle

s car

a ás

túas

emoc

ións

O meu

cade

rno

das e

moc

ións

O meu

cade

rno

das e

moc

ións

Ponlle

s car

a ás

túas

emoc

ións

ES00

0000

0086

595 9

0892

7_Cdn

o-EV

A_CCSS

_1_O

B_722

75

16/03

/2018

11:3

3:03

PRIM

AR

IA1

A nosa hortaPROXECTO INTERDISCIPLINARIO


PRIM

AR

IA1A nosa hortaPROXECTO


ES0000000086555 908894_Cdno-EVA_CCNN_1_OB_72278

ES0000000086555 908894_Cdno-EVA_CCNN_1_OB_72278.indd 1 16/03/2018 11:32:04

Primeros pasos

1PRIM

AR

IALengua Castellana

pauta

ES0000000080001 883506_Lengua_PrimPasos_1_pauta_cub_70152

ES0000000080001 883506_Lengua_PrimPasos_1_pauta_cub_70152.indd 1 19/2/18 9:47

1PRIM

AR

IACiencias da Natureza

SER

IE O

BSE

RV

A

ES0000000086554 908883_CCNN_1_Observa_OB_72126

ES0000000086554 908883_CCNN_1_Observa_OB_72126.indd 1 15/03/2018 9:58:02

9

PRIM

AR

IA

tercer trimestreCUADERNO

tercer trimestre

PRIM

AR

IA Lengua Castellana 11

Lengua Castellana

pauta

ES0000000080039 883727_Cdno_Lengua_1_3_pauta_cub_70165

ES0000000080039 883727_Cdno_Lengua_1_3_pauta_cub_70165.indd 1 19/2/18 9:54

Matemáticas PRIM

AR

IA1tercer trimestreCUADERNO

956734

Igual ca nos libros de Lingua Castelá, existe unha edición dos cadernos en pauta e outra en cuadrícula.

Cadernos de práctica

PRIM

AR

IA

segundo trimestreCUADERNO

segundo trimestre

PRIM

AR

IA Lengua Castellanapauta

11

Lengua Castellana



Matemáticas PRIM

AR

IA1segundo trimestreCUADERNO

956734

PRIM

AR

IA

primer trimestreCUADERNO

primer trimestre

PRIM

AR

IA Lengua Castellanapauta

11

Lengua Castellana



Matemáticas PRIM

AR

IA1primer trimestreCUADERNO

956734

10


1Ciencias da Natureza

Edición anotada para o profesorado

ES0000000087180 911049_Libro-Anotado_CCNN_1_OBR_74833

ES0000000087180 911049_Libro-Anotado_CCNN_1_OBR_74833.indd 1

Para o profesoradoLibro anotadoEdición do libro do alumnado específica para os docentes. Inclúe as solucións das actividades, así como suxestións e propostas de uso do material da aula e do LibroMedia.

1PRIM

AR

IA

Ciencias Sociais


ES0000000087202 911086_Libro-Anotado_CCSS_1_OBR_74822

ES0000000087202 911086_Libro-Anotado_CCSS_1_OBR_74822.indd 1 21/05/2018 10:02:03

Matemáticas

Edición anotada para el profesorado

1PRIM

AR

IA

ES0000000083252 898755_Libro-Anotado_Mates_1_70848

ES0000000083252 898755_Libro-Anotado_Mates_1_70848.indd 1 19/02/2018 11:53:02

Primeros pasos

1PRIM

AR

IALengua Castellana

Edición anotada para el profesorado pauta

ES0000000083249 898729_Libro-Anotado_Lengua_PrimPasos_1_pauta_70841

ES0000000083249 898729_Libro-Anotado_Lengua_PrimPasos_1_pauta_70841.indd 1 19/02/2018 11:50:04

1PRIM

AR




ES0000000087180 911049_Libro-Anotado_CCNN_1_OBR_74833.indd 1 21/05/2018 9:44:03

11

Ciencias da Natureza PR

IMA

RIA1

LIBRO DE RECURSOSInclúe fichas fotocopiables

• Programación das unidades

• Banco de recursos

• Suxestións metodolóxicas

• Programas transversais

• Recursos para a avaliación

• Fichas de reforzo e ampliación

ES0000000087183 911053_Libro-Recursos_CCNN_1_OBR_74831

ES0000000087183 911053_Libro-Recursos_CCNN_1_OBR_74831.indd 1 21/05/2018 9:41:03

Libro de recursosNel proporciónanse a programación das unidades e suxestións metodolóxicas. Inclúe tamén un compendio de recursos para a avaliación e a atención á diversidade.

PRIM

AR

IA

LIBRO DE RECURSOS

1Ciencias Sociais

Inclúe fichas fotocopiables







ES0000000087204 911097_Libro-Recursos_CCSS_1_OBR_74821

ES0000000087204 911097_Libro-Recursos_CCSS_1_OBR_74821.indd 1 21/05/2018 9:58:03

Matemáticas

LIBRO DE RECURSOS

• Programación de las unidades

• Sugerencias metodológicas

• Recursos para la evaluación

• Fichas de refuerzo y ampliación

• Plantillas para el cálculo mental

• Números a la carta

Incluye fichas fotocopiables

1PRIM

AR

IA

ES0000000083253 898766_Libro-Recursos_Mates_1_70835

ES0000000083253 898766_Libro-Recursos_Mates_1_70835.indd 1 19/02/2018 12:07:04

Lengua Castellana PR

IMA

RIA1

LIBRO DE RECURSOSIncluye fichas fotocopiables

Primeros pasos

pauta

• Programación de las unidades

• Sugerencias metodológicas

• Recursos para la evaluación

• Fichas de refuerzo y ampliación

• Recursos complementarios

ES0000000083251 898744_Libro-Recursos_Lengua_1_pauta_71834

ES0000000083251 898744_Libro-Recursos_Lengua_1_pauta_71834.indd 1 08/03/2018 15:41:04

Ciencias da Natureza PR

IMA

RIA1

LIBRO DE RECURSOSInclúe fichas fotocopiables







ES0000000087183 911053_Libro-Recursos_CCNN_1_OBR_74831

ES0000000087183 911053_Libro-Recursos_CCNN_1_OBR_74831.indd 1 21/05/2018 9:41:03

12

ES0000000089158 914958_Visual-Thinking_CCSS_1-2_75304

ES0000000089158 914958_Visual-Thinking_CCSS_1-2_75304.indd 6 05/06/2018 8:10:50

01/06

ES0000000089156 914936_Visual-Thinking_CCNN_1-2_75185

ES0000000089156 914936_Visual-Thinking_CCNN_1-2_75185.indd 1 05/06/2018 8:15:25


Programación didáctica

En formato

Word editable.

Para a aula

Láminas de pensamento visual para as áreas de Ciencias da Natureza e Ciencias Sociais.

13

Recursos dixitaisLibroMediaLibro dixital multidispositivo con actividades e recursos para todas as unidades didácticas.

Ferramenta de avaliaciónAval, a nova ferramenta de avaliación de Santillana, facilita ao docente a tarefa de crear exames e cualificar de acordo cos criterios, obxectivos e estándares indicados por cada administración educativa, dunha forma sinxela e amigable.

Con Aval cada docente pode crear exames a partir do banco de preguntas que inclúe a ferramenta e engadindo outras de elaboración propia.

O módulo de informes permite obter unha imaxe clara e precisa do avance de cada alumno ou alumna e da clase no seu conxunto.

A través de e-vocación

pódese acceder a todos os

recursos do proxecto en

formato dixital.

14

ESTRUTURA DA UNIDADE DIDÁCTICA

O libro de Ciencias da Natureza 1 conta con 6 unidades, organizadas en tres trimestres, ademais dunha sección inicial denominada Comezamos.

A estrutura de cada unidade didáctica é a seguinte:

Páxina de apertura

Unha gran fotografía dá inicio a cada unidade e convida os nenos e nenas a poñer en práctica as súas habilidades de observación.

A sección Tempo para falar inclúe preguntas destinadas a un traballo oral de carácter colectivo.

Tempo para falar Que alimento∫ ve∫ na fotografía?

Gústache a froita? ©al é a túa preferida?

Que adoita∫ tomar para merendar?

Coidamos a nosa saúde

E¬lixir un deporte.

SABER FACER

2

27

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 27 26/04/2018 13:34:05

15

Os contidos curriculares desenvólvense en varias leccións. A través da realización das actividades, o alumnado irá obtendo, pouco e pouco, a información. Esta preséntase principalmente mediante imaxes e, en ocasións, introdúcese cun breve texto.

Nestas páxinas tamén se inclúen actividades para desenvolver as habilidades de pensamento, destacadas con sombreiros de tres cores diferentes. As leccións finalizan cun resumo que sintetiza o traballo na dobre páxina.

Páxinas de contidos

Coidamos o noso corpo

1 Quen coida o seu corpo? M¬arca.

Para coidar o noso corpo debemo∫ manterno∫ limpo∫, durmir o suficiente e facer exercicio.

2 A¬rrodea a∫ cousa∫ que utiliza∫ para o teu aseo.

32

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 32 26/04/2018 13:34:23

3 Quen leva ben colocada a mochila? Observa e marca.

4 ©anta∫ hora∫ debede∫ durmir ao día? ©oloreade.

Para estarmo∫ san∫ debemo∫ coidar o noso corpo.

5 hora∫

R¬oi

Por que é importante poñer ben a mochila?

Para non ensuciar o∫ libro∫.

Para non danar o lombo.

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 33

Antes e despois de comer

1 E¬n que orde o fa∫? Numera.

2 VALORES. A¬doita∫ axudar a poñer e a recoller a mesa? E¬n que outra∫ tarefa∫ colabora∫ na casa?

3030

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 30 07/05/2018 10:04:04

2

3 Que fa∫ para alimentarte ben? M¬arca.

M¬astigo ben a comida. ©omo só o que me gusta. Tomo todo tipo de alimento∫. ©omo deitado no sofá. Tomo varia∫ peza∫ de froita ao día.

4 Debuxa un cepillo de dente∫.

©ando cepilla∫ o∫ dente∫?

A¬nte∫ de comer, debemo∫ lavar a∫ man∫. Despoi∫ de comer, debemo∫ lavar o∫ dente∫.

3131

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 31 26/04/2018 13:34:17

Comemos de todo

2 Pensade que alimento∫ debede∫ tomar con frecuencia e arrodeádeo∫.

Para medrarmo∫ san∫, debemo∫ comer todo tipo de alimento∫ e beber suficiente auga.

1 Observa este∫ grupo∫ de alimento∫ e une.

Verdura∫ e froita∫.

©ereai∫, pan, pataca∫, pasta e legume∫.

©arne, peixe, ovo∫ e leite.

28

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 28 26/04/2018 13:34:11

2

2 Pensade que alimento∫ debede∫ tomar con frecuencia e arrodeádeo∫.

3 E¬lixe e escribe o teu menú.

Primeiro prato:

Sƒegundo prato:

Sƒobremesa:

Que bebida elixiría∫ para o teu menú? A¬rrodea.

H¬ai que comer de todo: froita, verdura, leite, peixe, carne, cereai∫ e legume∫.

- Sƒopa de verdura∫.- A¬rroz con tomate.

- Iogur.- Froita.

- H¬amburguesa con ensalada.

- L¬inguado con pataca∫.

PRIMEIRO PRATO

SOBREMESA

SEGUNDO PRATO

29

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 29 26/04/2018 13:34:13

16

ESTRUTURA DA UNIDADE

No programa Tempo para ler refórzase a comprensión lectora a partir de breves textos adaptados á idade e ao nivel de lectura do alumnado.

Alimentos para todos

No mundo, moita xente non ten comida abonda porque non pode pagala ou porque vive en lugare∫ onde hai guerra ou falta auga.

Para intentar mellorar esta situación, algunha∫ persoa∫ dedican parte do seu tempo a levar alimento∫ a quen o∫ precisa.

1 L¬e e escribe o número da foto que corresponda.

R¬epartición de alimento∫ a persoa∫ necesitada∫.

©ampaña de recollida de alimento∫.

2 VALORES. ©re∫ que é importante axudar a∫ persoa∫ que non teñen alimento∫ abondo∫? Por que?

Investiga o que é a ©ruz Vermella.

TEMPO PARA LER 1

2

36

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 36 26/04/2018 13:34:33

SABER FACER

Elixo un deporte

2 E¬scribe nome∫ de deporte∫ que coñeza∫.

1 Que tipo de deporte∫ che gustan? M¬arca.

Deporte∫ de equipo. Deporte∫ individuai∫.

Deporte∫ ao aire libre. Deporte∫ de interior.

2

3 Que deporte che gustaría practicar? Por que?

Debuxa a∫ cousa∫ que necesita∫ para practicalo.

37

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 37 26/04/2018 13:34:36

Na sección Saber facer preséntaselle ao alumnado unha situación problemática vinculada coa realidade. Para resolvela, terá que poñer en xogo os coñecementos adquiridos.

SABER FACER

Elixo un deporte

2 E¬scribe nome∫ de deporte∫ que coñeza∫.

1 Que tipo de deporte∫ che gustan? M¬arca.

Deporte∫ de equipo. Deporte∫ individuai∫.

Deporte∫ ao aire libre. Deporte∫ de interior.

2

O traballo coas competencias

17

As actividades de repaso

A unidade péchase cun repaso de carácter acumulativo, co obxectivo de afianzar os conceptos e contidos aprendidos. A sección final Como o fixen? invita o alumnado a valorar, dunha forma sinxela, o seu progreso.

1 ESQUEMA. A¬rrodea o que é saudable. Despoi∫, completa.

2 Que debe∫ facer para ter unha alimentación saudable? M¬arca varia∫ opción∫.

©omer só cando teño gana. ©omer todo tipo de alimento∫. Bƒeber auga suficiente. ©omer cinco vece∫ ao día.

Ir aseado.

Facer deporte.

Bƒeber auga.

Sƒentarse ben.Durmir 5 hora∫ ao día.

©omer sempre hamburguesa∫.

X¬ogar sempre só.

É SAUDABLE

COMPROBO O MEU PROGRESO

38

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 38 26/04/2018 13:34:37

3 E¬scribe o nome deste∫ obxecto∫ de aseo.

4 Por que é bo practicar deporte?

COMO O FIXEN? ©olorea , ou .

©oñezo o∫ alimento∫ que debo comer.

Sƒei o que debo facer para estar san.

xel

2

39

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 39 26/04/2018 13:34:43

3 E¬scribe o nome deste∫ obxecto∫ de aseo.

4 Por que é bo practicar deporte?

COMO O FIXEN? ©olorea ,

©oñezo o∫ alimento∫ que debo comer.

Sƒei o que debo facer para estar san.

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 39

18

SECCIÓNS TRIMESTRAIS

É un programa de carácter trimestral en que se realizan propostas de investigación ou se anima o alumnado para que leve a cabo sinxelos experimentos que reforcen o aprendido no trimestre.

Ao finalizar cada trimestre inclúense as seguintes seccións especiais:

MiniLab

Este programa trimestral propón unha tarefa de carácter colectivo en que se poñen en xogo diferentes técnicas de traballo cooperativo. Os alumnos e as alumnas formarán grupos de 4 ou 5 membros.

Os membros de cada equipo traballarán de forma conxunta para resolver o problema ou reto proposto nestas páxinas. Finalmente, realizarán unha valoración conxunta do traballo realizado.

COOPERAMOS

Os pallasos

1. Formade grupo∫ de catro.

2. E¬lixide alguén para que lea o texto en voz alta.

O∫ pallaso∫ actúan no circo. ©o∫ xesto∫ da cara e do corpo dinno∫ o que senten. O∫ pallaso∫ transmítenno∫ emoción∫.

Lectura compartida

40

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 40 26/04/2018 13:34:45

3. L¬ede agora o texto de xeito individual.

4. E¬ntre todo∫ explicade o que é unha emoción.

5. ©omentade e escribide que emoción sente cada neno ou nena.

6. E¬scollede unha emoción e representádea diante da clase.

COMO O FIXEMOS? ©olorea , ou .

©ustouno∫ expresarno∫.

E¬sforzámono∫ todo∫.

tristeza

alegría

medo

sorpresa

41

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 41 26/04/2018 13:34:49

Cooperamos

Constrúo un esqueleto

1 Sƒinala esta∫ articulación∫ no esqueleto.

xeonllo cóbado nocello ombreiro pulso

2 M¬ovede a∫ vosa∫ articulación∫. Podede∫ movela∫ toda∫ á vez?

MINILAB

1 2 3

NECESITAS:MODO DE FACELO:

Debuxa a cabeza do esqueleto, recórtaa e apégaa nunha cartolina.

A¬pega o∫ bastonete∫ na cartolina para construír o esqueleto.

cartolina tesoiras

bastonetes pegamento

42

ES0000000086554 908883 UNIDAD 02_72885.indd 42 26/04/2018 13:34:52

19

SECCIÓNS FINAIS

Ao finalizar o libro, os nenos e nenas recollerán nestas páxinas o máis destacado da súa experiencia ao longo do curso: aprendizaxes das que se sintan orgullosos, cuestións que se lles dean ben ou que lles resultasen especialmente difíciles, situacións en que gozaron de xeito especial…

Sinxelo vocabulario visual en inglés en que se inclúen termos básicos da área de Ciencias da Natureza.

O meu álbum de Ciencias

Falo inglés

O meu álbum de CienciasO curso acaba e o teu libro tamén. Pensa en todo o que fixeches e… completa o teu álbum!

Un experimento que fixen

ALGO NOVO QUE

DESCUBRÍN

O QUE MÁIS ME GUSTOU

DÚAS COUSAS QUE NON ESQUECEREI

1

2

100

ES0000000086554 908883_FINALES_72884.indd 100 26/04/2018 13:29:17

ASINADO:

O CURSO QUE VÉN GUSTARÍAME…

O máis divertido O que máis me custou facer

TRABALLEI EN GRUPO:

REGULAR BEN XENIAL

TRABALLEI SÓ OU SOA:

REGULAR BEN XENIAL

101

ES0000000086554 908883_FINALES_72884.indd 101 26/04/2018 13:29:18

FALO INGLÉS

My body

eye

nose

head

arm

leg

stomach

foot

hand

neck

ear

hair

mouth

102102

ES0000000086554 908883_FINALES_72884.indd 102 26/04/2018 13:29:20

21

Programación das unidades e banco de recursos

22

Unidade 1. O noso corpo

Programación

Suxestión de temporalización

A estrutura do libro en seis unidades corresponde a dúas unidades por trimestre. A duración de cada unidade calcúlase entre cinco e seis semanas.

CONTIDOS

SABER SABER FACER

O SER HUMANO E A SAÚDE

• As principais partes do corpo humano.

• Dereita e esquerda.• Ósos, músculos e articulacións.• O movemento do corpo humano.• Os cinco sentidos.• Os órganos dos sentidos.

• Identificación e localización das principais partes do corpo.

• Diferenciación da esquerda e a dereita.

• Identificación dos sentidos e os seus órganos respectivos.

• Recoñecemento das percepcións de cada sentido.

• Diferenciación de sons, olores e sabores.

• Descrición de sensacións táctiles.

TAREFA COMPETENCIAL • Elección da roupa adecuada para unha actividade ou un ambiente.

COMUNICACIÓN • Normas básicas para cruzar unha rúa.

• Enumeración de xogos preferidos.• Resolución dun problema

relacionado coa protección do corpo.

PENSAMENTO • Análise dunha radiografía coa rutina Vexo - Penso - Pregúntome.

CREATIVIDADE • Recoñecemento de actividades en que se usan as extremidades.

EMOCIÓNS • Desenvolvemento da empatía cara ás persoas con algunha capacidade sensorial limitada.

TRABALLO COOPERATIVO (PARELLA E GRUPO)

• A función dos músculos no movemento.

• Identificación de formas de protexer o corpo cando vai frío.

SABER SER

VALORES

• Valoración da necesidade de compartir xogos cos amigos e amigas.• Recoñecemento da importancia de protexer e coidar o corpo.

23

Material para o profesorado

• Programación didáctica da aula

• Libro anotado

• Libro de recursos

Recursos para a avaliación

- Avaliación de contidos

- Unidade 1: controis B e A

Atención á diversidade

- Plan de mellora

- O corpo humano

- Programa de ampliación

- O corpo humano

Recursos dixitais

• LibroMedia

Unidade 1: actividades e recursos

Materiais da aula

• Láminas de pensamento visual

As partes do corpo

Os cinco sentidos

Outros materiais do proxecto

• Libros de lectura

A nave dos libros 1

Lecturas de aquí e de acolá 1

1PRIM

AR





Banco de recursos

01/06



31

Banco de recursos



• Libro anotado






- Plan de mellora

- Os materiais


- Os materiais

Recursos dixitais

• LibroMedia


Materiais da aula


Os materiais



A nave dos libros 1


1PRIM

AR







32

Unidade 6. A toda máquina!

Programación

CONTIDOS

SABER SABER FACER

MATERIA E ENERXÍA

A TECNOLOXÍA. APARELLOS E MÁQUINAS

• As máquinas.• A utilidade das máquinas.• Máquinas simples e máquinas

compostas.• Máquinas manuais e máquinas

automáticas.• O uso axeitado e seguro

de máquinas e ferramentas.• O ordenador.• Inventos tecnolóxicos que facilitan

a vida diaria das persoas.• Aforro enerxético e protección

do medio.

• Observación de máquinas e aparellos, e do seu funcionamento.

• Identificación e descrición de oficios en función das ferramentas e máquinas que se utilizan.

• Recoñecemento das diferentes enerxías que fan funcionar as máquinas.

• Clasificación de máquinas atendendo a diferentes criterios.

• Identificación dos compoñentes básicos dun ordenador.

• Recoñecemento de diferentes tipos de ordenadores e da súa funcionalidade.

TAREFA COMPETENCIAL • A funcionalidade das principais partes dunha máquina.

• Montaxe e desmontaxe de máquinas simples.

• Análise das causas polas que unha máquina pode deixar de funcionar.

COMUNICACIÓN • Normas básicas de seguridade para o uso axeitado de máquinas e aparellos.

• A utilidade da electricidade.

• Explicación da utilidade e da funcionalidade de máquinas de uso doméstico.

• Xustificación do uso de proteccións especiais para o manexo de máquinas.

PENSAMENTO • Comparación de máquinas.• Definición de termos relacionados

coas novas tecnoloxías.

CREATIVIDADE • Escritura dun slogan que promova o aforro de electricidade.

TRABALLO COOPERATIVO (PARELLA E GRUPO)

• Riscos no manexo de máquinas. • Propostas de normas para o uso seguro das máquinas.

SABER SER

VALORES

• Interese por respectar as normas de seguridade relacionadas co manexo das máquinas.

• Adopción de condutas relacionadas coa reciclaxe e o aforro de enerxía para o coidado do medio.

33

Banco de recursos



• Libro anotado





- Avaliación 3.º trimestre: controis B, A e E

- Avaliación por competencias. 3.º trimestre


- Plan de mellora

- As máquinas


- As máquinas

Recursos dixitais

• LibroMedia


Materiais da aula


As máquinas e os inventos



A nave dos libros 1


1PRIM

AR





06/06



35

Suxestións metodolóxicas e dimensións transversais

37

Suxestións metodolóxicas

A metodoloxía que subxace na programación deste proxecto parte da premisa de que os alumnos e as alumnas desenvolvan un papel máis activo na súa aprendizaxe, na liña das tendencias actuais para a ensinanza das Ciencias Naturais: facer que o alumnado observe o que o arrodea, realice os rexistros pertinentes, investigue en diversas fontes, se faga preguntas e sexa quen de obter conclusións; todo iso coa intención de conseguir unha aprendizaxe máis profunda e efectiva. Ao longo do proxecto realízanse propostas e formulacións diversas, desde realizar experiencias ata resolver problemas, concibindo a aprendizaxe como unha elaboración permanente dos coñecementos e unha aplicación real destes como alternativa á simple memorización.

A nosa proposta metodolóxica ten por obxectivo, polo tanto, que as nenas e os nenos de Primaria entendan as ciencias desde un punto de vista procedemental, ademais de conceptual, e que comecen a desenvolver a súa capacidade investigadora. Unha ensinanza baseada na investigación implica a observación da realidade para formular problemas, identificar posibles alternativas para a súa resolución, planificar investigacións, recoller información, construír modelos, debater cos compañeiros e elaborar argumentacións.

Pretendemos que estas páxinas sirvan de orientación ao profesorado nesta difícil tarefa. Por isto, nesta sección realízanse suxestións sobre como abordar a aprendizaxe de cada bloque de contidos do noso libro, e propóñense estratexias, técnicas, recursos e actividades que poden resultar axeitadas para traballar as unidades didácticas na aula. Sempre que sexa posible, priorizaranse as propostas que estimulen unha postura proactiva e creativa, que favorezan a participación do alumnado e a súa interacción.

Os recursos e actividades que se detallan teñen como fin axudar o profesorado no seu labor, pero non deben ser entendidos como un guión estrito. Cada docente coñece as características específicas do seu grupo de alumnos e debe adaptar cada idea á súa realidade concreta, ou ben achegar outras novas. A educación non é un proceso ríxido que poida ser implementado cunha receita pechada, senón un conxunto de factores e ideas que se alimentan e benefician en prol de buscar o mellor método para que os nenos e as nenas poidan medrar, evolucionar, espertar a súa conciencia e aprender.

38

Para traballar os contidos relacionados coas emocións e os sentimentos O alumnado destas idades debe adquirir a capacidade de identificar emocións en si mesmos e nos demais, e desenvolver os mecanismos básicos que lles permitan unha adecuada xestión destas.

Unha vía idónea para alcanzar estes obxectivos son as actividades derivadas da análise persoal e a observación directa dentro da aula. No libro do alumnado realízanse propostas que invitan os nenos e as nenas a analizar o seu estado de ánimo, a explicar como se senten e a poñerlle nome á emoción ou ao sentimento relacionado. Tamén se propoñen actividades en que teñen que analizar a expresión e os xestos dun compañeiro ou compañeira co fin de identificar a emoción que manifesta.

Unha técnica complementaria para reforzar a identificación das emocións propias pode ser a preparación dun panel das emocións onde estean representados (con fotos, debuxos, iconas…) todos os alumnos e as alumnas da clase. Este panel colgarase á entrada da aula, nun lugar ben visible e ao alcance do alumnado. Cada mañá, ao chegar ao centro, ao saír ao patio ou ao regresar do recreo, os nenos e as nenas poderán expresar como se senten utilizando calquera elemento que lles permita simbolizar as emocións básicas

39

(alegría, tristeza, medo, enfado, sorpresa, vergoña). Pódense aproveitar, como modelos de representación, as iconas das emocións que aparecen na lámina de pensamento visual dedicada aos cinco sentidos do corpo humano.

A interacción do alumnado é fundamental para traballar a identificación das emocións. Por isto, é aconsellable propoñer actividades por equipos ou a nivel do grupo-clase que conteñan un matiz lúdico. Por exemplo: os membros do equipo ou clase sentan en círculo no chan e, por quendas, un deles pasa ao centro para representar unha emoción; os seus compañeiros e compañeiras deberán identificala, nomeala correctamente e comentar situacións que relacionen coa emoción representada.

A observación de imaxes (fotografías, ilustracións, vídeos…) que representen a vida real é outra vía adecuada para afianzar os contidos deste bloque. Pódense mostrar ao alumnado fotografías ou cadros en que aparezan persoas en diferentes situacións cotiás para que comenten o que poden estar sentindo esas persoas, expresen a emoción asociada a eses estados de ánimo, expliquen por que pensan que é esa emoción e non outra, detallen os xestos das súas caras ou expresións dos seus corpos que lles proporcionaron información…

Xogos colectivos

• Dicionario visual das emocións. Por grupos, o alumnado preparará varias cartolinas, cada unha co nome dunha das emocións básicas (tristeza, alegría, enfado…) escrito con letras grandes. Despois, por orde, os membros de cada grupo debuxarán en cada cartolina unha escena relacionada coa emoción correspondente.

• O tarro das boas noticias. Cada vez que no ámbito da clase haxa unha boa noticia (un aniversario, o nacemento dun irmanciño, un logro persoal, etc.), a alumna ou o alumno afectado escribirao nunha nota ou realizará un debuxo representativo e depositarao nun tarro situado a tal efecto na aula. Ao finalizar a semana ou o mes, ábrese o tarro, lense as mensaxes e coméntanse entre todos. Ao terminar o curso pódese realizar un mural cos acontecementos positivos que se desexen destacar.

Páxinas e recursos web

– Información sobre a intelixencia emocional nas actividades educativas: vermislab.com/gl (buscar no blog as entradas Intelixencia emocional I e II).

– Información desde o punto de vista dun psicólogo en Psicoloxía Online & Revista de Psicoloxía e neurociencias de Iván Pico: psicopico.com/gl (escribir no buscador «intelixencia emocional»).

40

Para traballar os contidos relacionados co corpo humanoOs contidos deste bloque que se traballan en primeiro curso de Primaria son as principais partes do corpo, os órganos e sistemas relacionados co movemento e os cinco sentidos.

Neste caso, o recurso de aprendizaxe máis importante para o alumnado será o seu propio corpo. Tocándoo ou mirándose nun espello poderán identificar as partes da cabeza e os principais órganos dos sentidos, o tronco e as extremidades; e traballando por parellas serán quen de recoñecer esas mesmas partes no corpo doutra persoa.

Tamén se poden realizar propostas similares a nivel de grupo-clase. Por exemplo: un voluntario ou voluntaria, coa axuda dalgunha música escollida para a ocasión e situado fronte ao resto da clase, bailará á vez que vai tocando partes do seu corpo e nomeándoas en voz alta, para que o resto da clase o imite. Esta actividade pode resultar adecuada tamén para recoñecer e nomear as articulacións implicadas en cada movemento.

No LibroMedia realízanse propostas de observación e análise de imaxes (fotografías e vídeos de deportistas, acróbatas, bailaríns, mimos, gardas de tráfico…) nas cales os nenos e nenas poderán recoñecer as partes do corpo implicadas en cada movemento. Para este mesmo obxectivo poden resultar igualmente adecuados outros recursos que haxa na aula, como unhas simples marionetas de fíos, coas que poden realizar unha actividade por parellas: un dos seus membros manexa a marioneta para conseguir un movemento mentres que o outro nomea as partes do corpo implicadas e imita ese movemento co seu propio corpo.

A continuación, chega o momento de traballar os cinco sentidos e a información que estes nos proporcionan sobre a realidade. A vía idónea para que o alumnado progrese na comprensión deste contido é a experimentación directa a través de actividades que poñan en xogo os seus sentidos e lles permitan identificar e diferenciar sensacións. No caso do tacto pode ser útil empregar unha caixa de cartón con obxectos de variadas texturas e formas; para o gusto, pódense realizar catas a cegas con alimentos que teñan diferentes sabores; o oído pode traballarse a partir da identificación de instrumentos musicais ou sons do contorno…

Durante as actividades que se realicen é importante ampliar o léxico do alumnado presentándolles termos relacionados coa forma e a textura dos obxectos (rugoso, liso, redondo, cadrado, duro, brando…), coas calidades do son (grave, agudo, forte),

41

cos olores (agradable ou desagradable) e cos sabores (ácido, salgado, doce, amargo). Os nenos e as nenas deben facer seu este vocabulario e afacerse a usalo nas súas descricións. Pode utilizarse a lámina de pensamento visual dos cinco sentidos como síntese de toda a información relacionada cos sentidos e coas súas calidades.

Tamén é importante que o alumnado teña a oportunidade de expresar as súas opinións, preferencias e fobias relacionadas coa percepción e cos sentidos. Poden sentar todos en círculo e, por quendas, explicarlles aos seus compañeiros e compañeiras que olores, sabores, cores… lles gustan máis e por que.

Xogos colectivos

• Debuxar siluetas. Divídese a clase en grupos de tres ou catro membros e entrégase a cada grupo un amplo prego de papel continuo para que o estendan no chan. Por quendas, os membros do grupo déitanse cara arriba sobre o papel para que os seus compañeiros e compañeiras tracen o perfil da súa silueta utilizando unha cor diferente en cada caso; así poderán observar que os seus corpos son similares e teñen as mesmas partes. A continuación, un e un nomearán unha parte do corpo para que o resto do grupo a sinale e escriba o seu nome sobre o papel. Ao finalizar, pódense apegar os pregos nun lugar visible da aula.

• Xogos co aro. O obxectivo da actividade é facer bailar o aro con diferentes partes do corpo (os brazos, a cintura…); tiralo ao aire e recollelo coa man, co pé, coa cabeza…; e desprazarse de diferentes formas (de gatiñas, reptando, á pata coxa…) transportando o aro en distintas partes do corpo. O docente enunciará cada opción e o alumnado deberá recoñecer a parte do corpo indicada e levar a cabo a acción.

Páxinas e recursos web

– Teoría e esquemas sobre o corpo humano para ampliar a unidade: pabloquintasprimaria.wordpress.com (buscar recursos para o profesor de Ciencias da Natureza).

– Recursos para ampliar vocabulario sobre as partes do corpo: gl.wikibooks.org/wiki/O_corpo_humano

– Información, xogos e actividades relacionados co corpo humano e os sentidos (en castelán): nea.educastur.printcast.es (premer «Infantil y Primaria» e, a continuación, «Pelayo y su familia»).

81

Recursos fotocopiables. Fichas de avaliación, estándares de aprendizaxe e solucionario

83

O sistema de avaliación Santillana

O proxecto Saber Facer Contigo ofrece un amplo conxunto de recursos para facilitar o labor do profesorado e responder ás súas necesidades, atendendo a todos os aspectos da avaliación:

• Avaliación de contidos. Probas de control para cada unidade didáctica e probas de avaliación trimestrais e finais para comprobar o nivel de adquisición dos principais conceptos e procedementos.

• Avaliación por competencias. Probas trimestrais integradas que avalían o grao de adquisición das competencias.

• Xerador de probas de avaliación. Ferramenta informática que permite elaborar probas de avaliación personalizadas mediante a selección de actividades a través dun sistema de filtros. Tamén permite editar e modificar as actividades ou que o profesorado inclúa outras de elaboración propia.

• Xestor de avaliación. Aplicación informática que está conectada a un xestor de programación e que facilita levar un rexistro detallado das cualificacións do alumnado. Incorpora tamén unha ferramenta que permite elaborar informes de avaliación, así como gráficos comparativos a partir dos datos do xestor.

Recursos para a avaliación de contidosA avaliación de contidos permite controlar o proceso de ensinanza e aprendizaxe efectuando unha comprobación permanente do nivel de adquisición dos contidos. Como apoio para facilitar este labor, ofrécense os seguintes recursos:

84

1. Avaliación inicial. Proba destinada a realizar unha valoración da situación de partida do alumnado ao iniciar o curso.

2. Avaliación das unidades didácticas. Para cada unidade proporciónanse:

• Probas de control. Ofrécense dúas probas de diferente nivel:

– Control B. Proba de nivel básico en que se avalían os contidos mínimos que o alumnado debe adquirir.

– Control A. Proba de nivel avanzado.

• Estándares de aprendizaxe e solucións. Nunha táboa relaciónanse os estándares de aprendizaxe do currículo e os indicadores de logro de cada unidade didáctica coas actividades das probas propostas. Inclúense, ademais, as solucións de todas as actividades.

3. Avaliacións trimestrais. Para levar a cabo un seguimento dos alumnos e das alumnas ao finalizar cada trimestre, proporciónanse os seguintes recursos:

• Probas de avaliación trimestral. Están destinadas a avaliar os contidos máis importantes que se traballaron durante cada trimestre. Facilítanse tres probas:

– Avaliación trimestral B. Proba de nivel básico.

– Avaliación trimestral A. Proba de nivel avanzado.

– Avaliación trimestral E. Proba destinada a un nivel de excelencia, que supón un maior reto intelectual.

• Estándares de aprendizaxe avaliables e solucións.

4. Avaliación final. Para realizar unha avaliación global da aprendizaxe, inclúense os seguintes elementos:

• Probas de avaliación final. Deseñadas para avaliar o grao de adquisición dos contidos fundamentais do curso. Proporciónanse dúas probas:

– Avaliación final B. Proba de nivel básico.

– Avaliación final A. Proba de nivel avanzado.

• Estándares de aprendizaxe avaliables.

5. Rexistro de cualificacións. Ofrécese un cadro de rexistro para recoller as cualificacións que obtiveron os alumnos e as alumnas nas diferentes probas.

85

Recursos para a avaliación por competenciasNo proxecto Saber Facer Contigo proporciónanse probas deseñadas para avaliar o desenvolvemento e a adquisición das competencias educativas por parte dos alumnos e das alumnas.

Estas probas de avaliación por competencias son complementarias ás que se propoñen para a avaliación de contidos. Tanto unhas coma outras avalían os procesos cognitivos e o progreso na aprendizaxe, aínda que as segundas están máis guiadas polo currículo das áreas, e as primeiras, pola contribución desas áreas ao logro das competencias educativas.

Para o primeiro curso de Educación Primaria, o noso proxecto editorial ofrece os seguintes recursos:

1. Probas de avaliación por competencias. Ofrécense probas trimestrais integradas co fin de comprobar o grao de avance do alumnado na adquisición das competencias.

2. Estándares de aprendizaxe. Os estándares de aprendizaxe do perfil da competencia e os seus indicadores de logro póñense en relación coas actividades da proba.

3. Niveis de logro. Para cada proba proporciónanse diferentes niveis de logro, co fin de axudar o profesorado a corrixir e valorar o traballo realizado polos alumnos e polas alumnas.

4. Follas de rexistro. Ofrécese unha folla de rexistro de puntuacións para cada unha das probas, en que se inclúen os criterios para valoralas cualitativamente.

86 MATERIAL FOTOCOPIABLE © 2018 SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. / EDICIÓNS OBRADOIRO, S. L.

1 Une cada peza de roupa coa parte do corpo que corresponda.

Nome Data

2 Quen ten o∫ xeonllo∫ dobrado∫? A¬rrodea.

Avaliación inicial

87MATERIAL FOTOCOPIABLE © 2018 SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. / EDICIÓNS OBRADOIRO, S. L.

3 Observa e completa a∫ cara∫.

4 E¬scribe 1, 2, 3 e 4 e ordénao∫ de menor a maior.

5 ©olorea o animal que no∫ proporciona cada alimento.

verde

azul

AVALIACIÓN INICIAL


6 R¬isca o∫ alimento∫ que non se toman para almorzar.

7 ©olorea o∫ animai∫ que viven no mar.

8 De que material están feito∫ este∫ obxecto∫? Une.

mármore madeira cristal

AVALIACIÓN INICIAL


9 A¬rrodea a∫ máquina∫ que teñen roda∫.

10 E¬scribe o teu nome e debúxate coa túa familia.

O meu nome é

e esta é a miña familia:

AVALIACIÓN INICIAL


Nome Data

2 A¬rrodea.

amarelo pescozo

verde cintura

laranxa pulso∫

azul nocello∫

vermello xeonllo∫

• cabeza •

• tronco •

• brazo •

• perna •

MODELO BProba de control1

1 Une.


3 E¬scribe onde corresponda.

4 Que información∫ no∫ achegan este∫ sentido∫? Une.

• •

• •

• •

• •

o∫ sabore∫

o∫ son∫

o∫ olore∫

a∫ core∫

MODELO B 1

vista

olfacto

gusto

oído

tacto

O∫ cinco sentido∫


Nome Data

1 ©olorea esta∫ parte∫ do corpo.

2 Que parte∫ do corpo son? L¬e e escribe.

3 Que articulación∫ pode∫ ver? E¬scribe.

amarelo perna∫

verde brazo∫

laranxa peito

azul cabeza

vermello lombo

Permiten mover o corpo

Sƒosteñen o corpo

MODELO AProba de control1


4 Pensa e escribe o∫ seu∫ nome∫.

5 E¬scribe V (verdadeiro) ou F (falso).

6 Que sentido∫ axudan a esta nena a saber cando pode cruzar a rúa? Observa e arrodea.

©oa pel sentimo∫ o vento.

©o gusto sabemo∫ se algo está doce ou salgado.

©oa vista sentimo∫ o frío ou a calor.

©o olfacto percibimos o aroma da∫ flore∫.

O∫ órgano∫ do∫ sentido∫

MODELO A 1

O∫ cinco sentido∫

154

Solucións1. Gorro de neve → cabeza.

Chaquetón → tronco. Bufanda → pescozo. Guantes → mans. Botas → pés. Pantalón → pernas.

2. De esquerda a dereita e de arriba abaixo, arrodear os nenos segundo, terceiro e quinto.

3. R. G. (resposta gráfica): debuxar a boca na primeira cara; os ollos, na segunda; e as orellas e o nariz, na terceira.

4. 4, 1, 2, 3.

5. Colorear de vermello a galiña, e de azul, a vaca e a ovella.

6. Riscar o polo e o peixe.

7. R. G.: colorear o polbo, a medusa, o tiburón e o cabaliño de mar.

8. Mesa → madeira. Xerra e vaso → cristal. Estatua → mármore.

9. Arrodear a bicicleta, o patinete, o aspirador e o coche.

10. R. G.

Avaliación inicial

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE Actividades

Recoñece as principais partes do corpo. 1, 3

Identifica intuitivamente as principais articulacións do corpo e relaciónaas co movemento corporal. 2

Recoñece cambios no corpo humano relacionados co paso do tempo. 4

Identifica a orixe de determinados alimentos. 5

Discrimina alimentos segundo o seu consumo nas diferentes comidas do día. 6

Recoñece animais e clasifícaos segundo o medio físico en que viven. 7

Recoñece e nomea materiais. 8

Identifica e clasifica máquinas de uso cotián. 9

Comunica oralmente e/ou por escrito información relacionada consigo mesmo. 10

155

Solucións

Modelo B

1. R. G.

2. R. G.

3. Gusto, tacto, vista, oído, olfacto.

4. Vista → as cores. Olfacto → os olores. Gusto → os sabores. Oído → os sons.

Modelo A

1. R. G.

2. As articulacións. Os ósos.

3. Cóbado, pulso. Xeonllo, nocello.

4. Vista, gusto, tacto, oído, olfacto. Ollos, boca (lingua), pel, oídos, nariz.

5. V, V, F, V.

6. Arrodear a icona da vista e a do oído.

* Estándares de aprendizaxe do currículo oficial para a etapa de Primaria.

** Concreción dos estándares de aprendizaxe para cada curso e unidade didáctica.

1Probas de control UNIDADE

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE*

INDICADORES DE LOGRO**

Actividades

Nivel básico

Modelo B

Nivel avanzadoModelo A

B2-1.1 Recoñece e nomea as principais partes do corpo. 1 1, 2

B2-1.1 Identifica as principais articulacións do corpo e explica a súa función motora.

2 3

B2-1.1 Identifica e localiza no corpo os órganos dos sentidos. 4

B2-2.2 Recoñece os cinco sentidos. 3 4

B2-2.2 Explica as informacións que achegan os sentidos sobre o contorno que nos arrodea.

4 5, 6

177

Recursos fotocopiables. Atención á diversidade

178

O corpo humanoPLAN DE MELLORA

MATERIAL FOTOCOPIABLE © 2018 SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. / EDICIÓNS OBRADOIRO, S. L.

2 R¬esolve o encrucillado co∫ nome∫ do∫ sentido∫.

1 E¬n que parte do corpo están? ©olorea segundo corresponda.

O

xeonllo ollos

embigo manpé peito

cóbado pelo

vista gusto tacto olfacto oído

amarelo na cabeza

vermello

no tronco

verde no∫ brazo∫

azul

na∫ perna∫

Nome Data

179

PLAN DE MELLORA

A saúde


1 M¬arca o que crea∫ que contribúe ao coidado da saúde.

2 ©olorea o que fa∫ todo∫ o∫ día∫ para coidar o teu corpo.

3 E¬scribe o nome de cada deporte onde corresponda.

Facer deporte a miúdo. Durmir dez hora∫ diaria∫. Bƒeber bastante auga. X¬ogar a miúdo coa consola.

fútbol teni∫ natación baloncesto

Nome Data

180

As plantas

PLAN DE MELLORA


Nome Data

Para vivir, a∫ planta∫ necesitan

,

,

e

.

1 E¬scribe a primeira letra do nome de cada debuxo e completa.

3 Que lle falta a cada árbore? Observa o modelo e debuxa.

raíz

talo

folla∫

2 Numera para ordenar a secuencia.

181

PLAN DE MELLORA

Os animais


Nome Data

víborasapo

O desprázase

e utiliza para

O∫ animai∫ que nacen de ovo∫ son…

2 3 7 6

2 E¬scribe o∫ nome∫ deste∫ animai∫ e resolve a clave.

tiburón

mono

voitrepola auga

polo aire

pola terra

a∫ á∫

a∫ aleta∫

a∫ pata∫

andar.

nadar.

voar.

1 2 3 4 5 6 7 8

8 15 4

1 E¬lixe un animal e completa o cartel.

182

Os materiaisPLAN DE MELLORA


Nome Data

1 Con que material está feito? Une.

2 Pensa como é cada material e completa.

la plástico papel

transparente elástico

resistenteflexible

lixeirapesada

madeirametal

Vemo∫ a travé∫ da ventá porque

o cristal é

A¬∫ cadeira∫ non rompen porque

a madeira é

A casa non sae voando porque

a pedra é

183

PLAN DE MELLORA

As máquinas


Nome Data

1 Arrodea os nomes destas máquinas e escríbeos no seu lugar.

2 Le e debuxa.

T B C E G O A E E L

I A A F R T V O M E

L T E L E V I S O R

O E D A M Z Ó F T A

S D E X I V N G O R

E O F I P S A X A F

G R A M P A D O R A

X Q R C A R R E T A

Funcionan con electricidade

O ordenador de Anxo ten CPU, teclado, pantalla e un rato de cor morada.

Funcionan con gasolina

Funcionan coa nosa forza

184

Nome Data

PROGRAMA DE AMPLIACIÓN


2 L¬e e debuxa o obxecto que corresponda.

3 ©on que sentido relaciona∫ cada palabra? E¬scribe A, B, C, D ou E segundo corresponda.

salgado verde perfumado

brando ruidoso frío

1 E¬scribe o nome da∫ articulación∫ sinalada∫.

Á dereita

do .

Á esquerda

do .

olfactoA vistaB gustoC oídoD tactoE

O corpo humano

185

Nome Data



1 E¬xplica o que é unha alimentación saudable.

2 Onde se practica cada deporte? Une.

3 Quen no∫ axuda a estar san∫? E¬scribe.

fútbol

ximnasia

teni∫

natación

baloncesto

atletismo

A saúde

186

Nome Data



As plantas

2 Que lle ocorre a cada planta? Observa e explica.

3 E¬scolle unha planta que coñeza∫ e escribe o seu nome e todo o que saiba∫ sobre ela.

1 E¬scribe unha afirmación verdadeira e outra falsa sobre a∫ planta∫.

verdadeira

falsa

187

Nome Data



Os animais

1 L¬e e debuxa.

2 L¬e e escribe 1, 2 e 3 segundo corresponda.

Un animal que teña…

X á∫X pata∫

aleta∫

Un animal que teña…

á∫ pata∫

X aleta∫

1. carnívoro

2. herbívoro

3. omnívoro

©omo herba∫ e miñoca∫.

escama∫ pelo

X pluma∫

X escama∫ pelo pluma∫

©omo formiga∫ e outro∫ insecto∫.

©omo semente∫ e froito∫ seco∫.

188

Nome Data



Os materiais

Fráxil: Rompe se se golpea.

Resistente: Non rompe facilmente.

Flexible: Pódese dobrar.

Ríxido: Non se pode dobrar.

Elástico: Pódese estirar.

Firme: Non se pode estirar.

1 Como é o cristal? Marca. Despois, Le e completa.

É un obxecto resistente, lixeiro e elástico.

2 Arrodea o obxecto que ten estas características.

3 Colorea os obxectos que flotarían na auga.

Rompe se se golpea? Si Non

Pódese dobrar? Si Non

Pódese estirar? Si Non

O cristal é

189

Nome Data



As máquinas

O botón de acendido do ordenador está

2 Como funcionan estas máquinas? Pensa e marca.

3 Completa.

1 Para que serven estas máquinas? Pensa e une.

Con electricidade.

Con gasolina.

Para percorrer grandes distancias.

Para levantar grandes pesos.

Para aproveitar a forza do aire.

na pantalla no rato no teclado na CPU

190

SOLUCIONARIOPLAN DE MELLORA

O corpo humano

1. R. G.: colorear de amarelo o pelo

e os ollos; de verde, a man e o cóbado;

de vermello, o embigo e o peito;

e de azul, o pé e o xeonllo.

2. Horizontais: OÍDO, VISTA, TACTO.

Verticais: OLFACTO, GUSTO.

A saúde

1. Marcar as tres primeiras afirmacións.

2. R. G.: colorear a nena que está lavando

os dentes.

3. De esquerda a dereita e de arriba

abaixo: fútbol, tenis, baloncesto,

natación.

As plantas

1. Para vivir, as plantas necesitan aire,

auga, terra e luz.

2. 2, 3, 1.

3. R. G.: debuxar o talo da árbore,

no primeiro caso; a raíz, no segundo;

e as follas, no terceiro.

Os animais

1. R. M.: O tiburón desprázase pola auga

e utiliza as aletas para nadar.

2. SAPO. VÍBORA. OVÍPAROS.

Os materiais

1. Tixola → metal.

Caderno → papel.

Xersei → la.

Arcón → madeira.

Cubo → plástico.

2. Vemos a través da ventá porque

o cristal é transparente.

As cadeiras non rompen porque

a madeira é resistente.

A casa non sae voando porque

a pedra é pesada.

As máquinas

1. MOTO, GRAMPADORA, BATEDOR,

AVIÓN, CARRETA, TELEVISOR.

Funcionan con electricidade: batedor,

televisor.

Funcionan con gasolina: moto, avión.

Funcionan coa nosa forza: grampadora,

carreta.

2. R. G.: debuxar os compoñentes

do ordenador indicados.

191


O corpo humano

1. Cadeira, cóbado, pulso, nocello.

2. R. G.: debuxar o libro no recadro

da esquerda, e a raqueta,

no da dereita.

3. C: salgado. B: verde. A: perfumado.

E: brando. D: ruidoso. E: frío.

A saúde

1. R. M.: comer todo tipo de alimentos,

sobre todo verduras e froitas.

2. De esquerda a dereita e de arriba

abaixo: natación, fútbol, atletismo,

tenis, ximnasia, baloncesto.

3. R. M.: os médicos, papá e mamá...

As plantas

1. R. L.

2. R. M.: a planta está morrendo porque

non recibe aire.

R. M.: a planta está morrendo porque

lle falta auga.

3. R. L.

Os animais

1. R. G.: debuxar unha ave no primeiro

recadro e un peixe no segundo.

2. Oso formigueiro: 1; esquío: 2; xabaril: 3.

Os materiais

1. Marcar si na primeira pregunta e non

nas outras dúas. O cristal é fráxil, ríxido

e firme.

2. Arrodear o resorte.

3. R. G.: colorear a folla, a esponxa

e o globo.

As máquinas

1. Para levantar grandes pesos:

o guindastre antigo e o guindastre

moderno.

Para percorrer grandes distancias:

a carruaxe e o coche.

Para aproveitar a forza do aire:

o muíño e o aeroxerador.

2. Marcar con electricidade.

3. O botón de acendido do ordenador

está na CPU.

193

Outros recursos fotocopiables. Programa plurilingüe

194

Name Date

Worksheet 1 Our sense organs

1 Sƒay the word∫ of our sense organ∫.

2 Now, write the word∫ where appropriate.

eyeear

skin

nose

tongue


1 ciencias da natureza - santillana...de aprendizaxe cooperativa. a autorregulación da aprendizaxe...

Documents