* z - colombia tributacolombiatributa.com/media/2016/12/gaceta-1164.pdf · expertos para la equidad...
TRANSCRIPT
-
G
1
Bogotá, D.C., 19 de diciembre de 2016
Honorable Representante MIGUEL ÁNGEL PINTO HERNÁNDEZ Presidente Cámara de Representantes
Honorable Senador OSCAR MAURICIO LIZCANO ARANGO Presidente Senado de la República
Ref.: INFORME DE PONENCIA PARA SEGUNDO DEBATE EN PLENARIAS DE SENADO Y CÁMARA DEL PROYECTO DE LEY NÚMERO 178 DE 2016 CÁMARA - 163 DE 2016 SENADO: “por medio de la cual se adopta una reforma tributaria estructural, se fortalecen los mecanismos para la lucha contra la evasión y la elusión fiscal, y se dictan otras disposiciones”.
Distinguido señor Presidente,
Reciban un cordial saludo. Atendiendo la designación que la Mesa Directiva de las Comisiones Terceras de Senado de la República y de la Cámara de Representantes nos hiciere como ponentes y, en virtud de las facultades constitucionales y las de la Ley 5ª de 1992 nos permitimos poner a consideración de los Honorables Congresistas de las Plenarias del Congreso de la República, el Informe de Ponencia para Segundo Debate del Proyecto de Ley número 178 de 2016 Cámara - 163 de 2016 Senado: “por medio de la cual se adopta una reforma tributaria estructural, se fortalecen los mecanismos para la lucha contra la evasión y la elusión fiscal, y se dictan otras disposiciones”, de origen gubernamental, radicado el pasado diecinueve (19) de octubre de 2016 por el Señor Ministro de Hacienda y Crédito Público, Dr. Mauricio Cárdenas Santamaría, publicado en la Gaceta del Congreso No. 894 de 2016 en los siguientes términos;
1. Contenido de la iniciativa.
1.1. Objeto.
El proyecto original, tomando como base las recomendaciones de la COMISIÓN DE EXPERTOS PARA LA EQUIDAD Y LA COMPETITIVIDAD TRIBUTARIA, creada mediante el artículo 44 de la Ley 1739 de 2014, tiene como objeto proponer un sistema tributario más equitativo, eficiente y sencillo, fortalecido en la lucha contra la evasión y la elusión, con el fin de avanzar en materia de inversión, empleo, crecimiento y competitividad.
1.2. Justificación.
Refiere el autor del proyecto tres objetivos en los que se erige la necesidad de la iniciativa; a saber: i) alcanzar una mayor calidad tributaria; ii) elevar el recaudo a su
-
niv
el p
ote
nci
al;
y, iii)
fo
rtale
cer
la lu
cha c
on
tra la e
vasi
ón
y la e
lusi
ón
, co
nsi
dera
nd
o
los
est
án
dare
s in
tern
aci
on
ale
s en
tri
bu
taci
ón
. A
sí l
as
cosa
s, l
a i
nic
iati
va e
stá e
nca
min
ad
a a
red
uci
r la
carg
a t
rib
uta
ria y
sim
plifi
car
los
pro
ceso
s p
ara
la
s em
pre
sas,
al
tiem
po
q
ue
incl
uye
am
pliaci
ón
d
e
la
base
g
rava
ble
, red
efi
nic
ión
de las
tari
fas
y u
nif
icació
n d
el si
stem
a d
e d
ecl
ara
ció
n p
ara
las
pers
on
as
natu
rale
s.
Po
r o
tro
la
do
, b
usc
a
la
imp
lem
en
taci
ón
d
e
las
No
rmas
Inte
rnaci
on
ale
s d
e I
nfo
rmaci
ón
Fin
an
ciera
(N
IIF)
sob
re l
a b
ase
qu
e l
as
deci
sio
nes
de
las
em
pre
sas
se
sust
en
ten
en
cr
iteri
os
de
pro
du
ctiv
idad
y
no
en
cr
iteri
os
trib
uta
rio
s .
El
Min
istr
o,
pro
po
ne q
ue p
ara
in
crem
en
tar
la ca
nti
dad
d
e re
curs
os,
la
re
form
a b
usc
a
gen
era
r n
uevo
s in
gre
sos
(en
p
art
icu
lar
los
pro
ven
ien
tes
del
IVA
y
el
imp
uest
o a
l co
nsu
mo
) p
ara
ase
gu
rar
la s
ost
en
ibilid
ad
de l
as
fin
an
zas
pú
blica
s . E
sta
pro
pu
est
a
se
fun
dam
en
ta
en
el
man
dato
co
nst
itu
cio
nal
de
incr
em
en
tar
an
ualm
en
te e
l g
ast
o s
oci
al, y
qu
e c
om
o c
on
secu
en
cia d
e r
ecu
rso
s p
roven
ien
tes
de
la b
on
an
za p
etr
ole
ra,
ést
e –
el
Min
istr
o-
au
men
tó c
on
sid
era
ble
men
te d
ich
o g
ast
o.
Tam
bié
n,
se
pro
po
ne
la
creaci
ón
d
e
imp
uest
os
a
las
beb
idas
azu
cara
das
y
al
carb
on
o,
com
o m
ed
idas
qu
e b
usc
an
dis
min
uir
el
con
sum
o d
e p
rod
uct
os
no
civo
s p
ara
la s
alu
d e
in
cen
tivar
el
uso
de e
nerg
ías
lim
pia
s co
n e
l fi
n d
e c
on
trarr
est
ar
los
efe
cto
s n
eg
ati
vo
s d
e
la
po
bla
ció
n
po
r la
o
besi
dad
, el
tab
aq
uis
mo
y
el
cale
nta
mie
nto
glo
bal.
Ad
em
ás,
co
n el
fin
d
e co
ntr
ola
r la
elu
sió
n y evasi
ón
fi
scal, en
el
pro
yect
o se
est
ab
lece
n
med
idas
en
cam
inad
as
a
evit
ar
i)
los
fen
óm
en
os
recu
rren
tes
en
el
Rég
imen
Tri
bu
tari
o Esp
eci
al
de la
s En
tid
ad
es
sin
Á
nim
o d
e Lu
cro
(E
SA
L),
ii) la
tr
ibu
taci
ón
in
tern
aci
on
al
y, i
ii)
el
man
ejo
de r
ecu
rso
s en
efe
ctiv
o.
Co
n est
o,
en
ad
ició
n
a
un
esq
uem
a
de
fort
ale
cim
ien
to
de
la
ad
min
istr
aci
ón
tr
ibu
tari
a
y
la
creaci
ón
de u
na c
on
du
cta p
en
al
se p
rete
nd
e e
ng
ran
ar
el
dis
eñ
o i
nst
itu
cio
nal
a l
a
luch
a c
on
tra l
a e
vasi
ón
, g
en
era
nd
o c
on
ello
un
a a
dm
inis
traci
ón
tri
bu
tari
a e
fici
en
te
y m
od
ern
a.
Po
r o
tro
lad
o, se
pers
igu
e u
na r
efo
rma a
lo
s tr
ibu
tos
terr
ito
riale
s, la c
ual m
od
ific
a i
) el
imp
uest
o s
ob
re v
eh
ícu
los
au
tom
oto
res;
ii)
el
imp
uest
o d
e i
nd
ust
ria y
co
merc
io;
iii)
el
imp
uest
o d
e a
lum
bra
do
pú
blico
; iv
) la
im
po
sici
ón
de l
ímit
es
al
cob
ro p
or
con
trib
uci
ón
d
e
ob
ra
pú
blica
y
est
am
pilla
s te
rrit
ori
ale
s;
y v)
el
pro
ced
imie
nto
tr
ibu
tari
o t
err
ito
rial,
con
el
fin
de f
ort
ale
cer
la a
uto
no
mía
terr
ito
rial
y p
ote
nci
ar
la
com
peti
tivi
dad
en
las
reg
ion
es.
En
co
ncl
usi
ón
, p
ara
en
ten
der
los
efe
cto
s d
e a
pro
bar
est
a R
efo
rma T
rib
uta
ria, re
fiere
la
cart
era
min
iste
rial, s
e m
uest
ra e
l im
pact
o p
osi
tivo
so
bre
el
reca
ud
o, p
erm
itie
nd
o
con
ello
u
na m
ayo
r co
mp
eti
tivid
ad
e in
vers
ión
so
cial
en
el
país
. A
sí la
s co
sas,
exp
on
e e
l G
ob
iern
o,
la r
efo
rma e
stru
ctu
ral
incr
em
en
ta d
e m
an
era
perm
an
en
te l
os
ing
reso
s d
el G
ob
iern
o N
aci
on
al C
en
tral en
3,3
% d
el P
IB a
part
ir d
e 2
022 p
ara
sit
uar
lo
s in
gre
sos
tota
les
en
16,8
%
del
PIB
a
part
ir
de
esa
m
ism
a
vig
en
cia
. A
co
nti
nu
aci
ón
la g
ráfi
ca d
e l
a e
xpo
sició
n d
e m
oti
vo
s (p
ág
. 198), s
ob
re l
a p
royecc
ión
d
e in
gre
sos
de la in
icia
tiva p
rese
nta
da:
Grá
fico
1. In
gre
sos
pro
yecta
do
s co
n y
sin
refo
rma t
rib
uta
ria 2
01
7 -
20
22
Fu
en
te:
MH
CP
- D
GP
M
1
.3.
Art
icu
lad
o.
El
text
o d
el
pro
yect
o d
e l
ey e
stá c
om
pu
est
o p
or
tresc
ien
tos
on
ce (
311)
art
ícu
los,
d
ivid
ido
en
cato
rce (
14)
part
es,
así
:.
PA
RTE I: Im
pu
est
o s
ob
re la r
en
ta d
e p
ers
on
as
natu
rale
s (A
rtíc
ulo
1 a
l 21)
PA
RTE II: Im
pu
est
o s
ob
re la r
en
ta (
Art
ícu
lo 2
2 a
l 139)
PA
RTE III: R
ég
imen
tri
bu
tari
o e
speci
al (A
rtíc
ulo
140 a
l 164)
PA
RTE IV
: M
on
otr
ibu
to (
Art
ícu
lo 1
65 a
l 172)
PA
RTE V
: Im
pu
est
o s
ob
re las
ven
tas
(Art
ícu
lo 1
73 a
l 191)
PA
RTE V
I: Im
pu
est
o n
aci
on
al al co
nsu
mo
(A
rtíc
ulo
192 a
l 201)
PA
RTE V
II: G
ravam
en
a lo
s m
ovim
ien
tos
fin
an
ciero
s (A
rtíc
ulo
202 a
l 20
4)
PA
RTE V
III: Im
pu
est
o n
aci
on
al a la g
aso
lin
a (
Art
ícu
lo 2
05 y
206)
PA
RTE IX
: Im
pu
est
o n
aci
on
al al ca
rbo
no
(A
rtíc
ulo
207 y
208)
PA
RTE X
: C
on
trib
uci
ón
para
fisc
al al co
mb
ust
ible
(A
rtíc
ulo
209 a
l 219)
PA
RTE X
I: In
cen
tivo
s tr
ibu
tari
os
para
cerr
ar
las
bre
chas
de d
esi
gu
ald
ad
so
cio
-eco
nó
mic
a e
n las
zon
as
más
afe
ctad
as
po
r el co
nfl
icto
arm
ad
o –
ZO
MA
C-
(Art
ícu
lo
220 a
l 222)
PA
RTE X
II: P
roce
dim
ien
to t
rib
uta
rio
(A
rtíc
ulo
223 a
l 273)
PA
RTE X
III: A
dm
inis
traci
ón
tri
bu
tari
a (
Art
ícu
lo 2
74 a
l 288)
PA
RTE X
IV: O
mis
ión
de a
ctiv
os
o in
clu
sió
n d
e p
asi
vo
s in
exi
sten
tes
(Art
ícu
lo 2
89)
PA
RTE X
V: Tri
bu
tos
terr
ito
riale
s (A
rtíc
ulo
290 a
l 307)
CA
PÍT
ULO
I: Im
pu
est
o s
ob
re v
eh
ícu
los
au
tom
oto
res
C
AP
ÍTU
LO
II: Im
pu
est
o d
e in
du
stri
a y
co
merc
io
CA
PÍT
ULO
III: Im
pu
est
o a
l co
nsu
mo
de c
igarr
illo
s y t
ab
aco
ela
bo
rad
o
CA
PÍT
ULO
IV
: Im
pu
est
o s
ob
re e
l se
rvic
io d
e a
lum
bra
do
pú
blico
C
AP
ÍTU
LO
V: Est
am
pilla
s y c
on
trib
uci
ón
de o
bra
pú
blica
C
AP
ÍTU
LO
VI: P
roce
dim
ien
to t
rib
uta
rio
terr
ito
rial
PA
RTE X
IV: D
isp
osi
cio
nes
vari
as
(Art
ícu
lo 2
08 a
l 311)
-
G
2.
Imp
ed
imen
tos
de l
os
po
nen
tes
susc
rito
s.
Co
mo
co
nsi
dera
ció
n p
revia
para
ab
ord
ar
el
an
álisi
s d
e l
a i
nic
iati
va,
los
po
nen
tes
inco
rpo
ran
en
el
cuerp
o
de
est
e
info
rme
sus
man
ifest
aci
on
es
sob
re
po
sib
les
con
flic
tos
de
inte
rese
s en
asu
nto
s d
ete
rmin
ad
os
del
art
icu
lad
o,
acl
ara
nd
o
qu
e
du
ran
te
las
sesi
on
es
del
pri
mer
deb
ate
d
e
est
a
inic
iati
va,
fuero
n
dis
cuti
do
s y
neg
ad
os.
En
to
do
caso
, ad
vie
rten
qu
e s
us
imp
ed
imen
tos
han
sid
o r
ad
icad
os
an
te
las
Co
mis
ion
es
Terc
era
s C
on
jun
tas
para
q
ue
fuere
n
pu
blica
do
s co
nfo
rme
al
reg
lam
en
to. Se a
nexa
n a
la p
on
en
cia y
hace
n p
art
e d
e la m
ism
a.
3.
An
áli
sis
sob
re l
a i
nic
iati
va.
3.1
. C
ON
TEX
TO
EC
ON
ÓM
ICO
3
.1.1
.C
aíd
a d
e l
a R
en
ta P
etr
ole
ra
El
Go
bie
rno
d
el
Pre
sid
en
te
San
tos
dis
fru
tó
en
tre
2011
y
2014
d
e
lo
qu
e
se
den
om
inó
co
mo
la
re
nta
p
etr
ole
ra,
imp
uls
ad
a
po
r u
na
sub
ida
en
lo
s p
recio
s in
tern
aci
on
ale
s d
el
petr
óle
o (
el
pre
cio
del
BR
EN
T p
asó
en
pro
med
io d
e 8
1 U
SD
el
barr
il e
n 2
010 a
112 U
SD
el b
arr
il e
n 2
012 y
a 9
8 U
SD
en
2014). A
qu
ella r
en
ta s
um
ó
ap
roxi
mad
am
en
te 1
0,1
% d
el
PIB
, lo
qu
e i
mp
lica
qu
e S
an
tos
reci
bió
en
tre
2011
y
2014 a
pro
xim
ad
am
en
te $
70.3
billo
nes
de p
eso
s p
or
aq
uello
s in
gre
sos.
Su
pic
o f
ue
el
añ
o 2
013 c
uan
do
reci
bió
ap
roxi
mad
am
en
te $
23.6
billo
nes
de p
eso
s (3
,3%
del
PIB
).
Grá
fico
2. B
REN
T e
In
gre
sos
Petr
ole
ros
Fu
en
te: Ela
bo
raci
ón
pro
pia
co
n c
ifra
s d
e M
inis
teri
o d
e H
aci
en
da y
Cré
dit
o P
úb
lico
e In
vest
ing
.
Sin
em
barg
o,
el
Go
bie
rno
asu
mió
q
ue
el
alz
a
de
los
pre
cio
s in
tern
aci
on
ale
s p
erm
an
ece
ría e
n e
l la
rgo
pla
zo.
Po
r ta
l ra
zón
, lo
s in
gre
sos
pro
ven
ien
tes
de e
sa
ren
ta n
o s
e a
ho
rraro
n y
se i
nic
ió u
na s
en
da d
e g
ast
o q
ue a
sum
ía l
a p
erm
an
en
cia
de l
os
ing
reso
s p
etr
ole
ros.
En
efe
cto
, m
ien
tras
en
tre 2
011 y
2014 i
ng
resa
ron
a l
a
eco
no
mía
co
lom
bia
na
ap
roxi
mad
am
en
te
$70.3
b
illo
nes
de
peso
s p
or
ren
ta
petr
ole
ra,
el
en
deu
dam
ien
to a
um
en
tó d
e $
207.8
billo
nes
(2011)
a $
285.4
billo
nes
(2015), u
n au
men
to d
e $77.6
b
illo
nes
de p
eso
s, lo
cu
al
ind
ica q
ue el
país
se
en
fren
tó a
un
perí
od
o d
e g
ast
o e
xcesi
vo
.
Act
ualm
en
te, la
sit
uaci
ón
es
dif
ere
nte
, el M
inis
teri
o d
e H
aci
en
da a
rgu
men
ta q
ue lo
s in
gre
sos
petr
ole
ros
del
añ
o 2
016 s
erá
n d
e -
0,1
% d
el
PIB
po
r la
s d
evo
luci
on
es
de
imp
uest
os,
en
2017 s
erá
de 0
% d
el
PIB
, y d
esp
ués
de 2
017 e
l p
rom
ed
io s
erá
de
0,4
% d
el
PIB
. En
el
cort
o p
lazo
lo
s p
reci
os
del
petr
óle
o n
o s
e r
ecu
pera
rán
, y e
s u
n
cho
qu
e q
ue d
eb
e o
blig
ar
al
Go
bie
rno
Naci
on
al
a r
efo
rmu
lar
est
ruct
ura
lmen
te s
u
po
líti
ca d
e g
ast
o p
úb
lico
an
tes
de b
usc
ar
reem
pla
zar
eso
s in
gre
sos
del
petr
óle
o
con
el p
roven
ien
te d
el b
ols
illo
de lo
s co
lom
bia
no
s tr
ab
aja
do
res.
3.1
.2.
Desa
cele
ració
n d
e l
a p
rod
ucció
n d
e p
etr
óle
o
Al
tiem
po
qu
e s
igu
en
baja
nd
o l
os
pre
cio
s d
el
petr
óle
o (
el
pro
med
io s
imp
le d
el
BR
EN
T en
tre en
ero
y n
ovie
mb
re d
e 2016
es
de 45 U
SD
el
barr
il,
mie
ntr
as
el
Go
bie
rno
realizó
el
PG
N d
e 2
016 c
on
un
su
pu
est
o d
e U
SD
64.6
) la
pro
du
cció
n d
e
petr
óle
o
en
C
olo
mb
ia
se
desp
lom
ó
com
o
con
secu
en
cia
del
ab
an
do
no
d
el
Go
bie
rno
N
aci
on
al
haci
a
dic
ho
se
cto
r.
Co
mo
m
uest
ra
la
grá
fica,
mie
ntr
as
en
o
ctu
bre
de 2
014 s
e p
rod
uje
ron
1.0
04 K
BP
D (
miles
de b
arr
iles
pro
med
io p
or
día
) y
en
el m
ism
o m
es
de 2
015 f
ue d
e 1
.005 K
BP
D, en
oct
ub
re d
e 2
016
la p
rod
ucc
ión
fu
e
de 8
46 (
un
a c
aíd
a d
el 15,6
% r
esp
ect
o a
oct
ub
re d
e 2
015).
G
ráfi
co
3. P
rod
ucció
n M
en
sual
de P
etr
óle
o (
KB
PD
)
Fu
en
te: A
gen
cia N
aci
on
al d
e H
idro
carb
uro
s. P
rod
ucc
ión
Men
sual d
e P
etr
óle
o
En
gen
era
l, l
a p
rod
ucc
ión
pro
med
io d
e 2
014 f
ue d
e 9
90 K
BP
D y e
ntr
e en
ero
y
oct
ub
re f
ue d
e 9
87 K
BP
D.
En
2015 l
a p
rod
ucc
ión
to
tal
fue d
e 1
.006 K
BP
D y
en
tre
en
ero
y o
ctu
bre
fu
e d
e 1
.008. En
2016, en
ero
a o
ctu
bre
, lleg
a a
pen
as
a 8
94 K
BP
D lo
q
ue r
ep
rese
nta
un
a c
aíd
a d
e 9
,4%
resp
ect
o a
en
ero
-oct
ub
re d
e 2
014 y
de -
11,3
%
resp
ect
o a
l m
ism
o p
eri
od
o d
e 2
015. Lo
qu
e e
llo
im
plica
es
qu
e h
oy e
l G
ob
iern
o d
e
San
tos
est
á d
eja
nd
o d
esa
pare
cer
un
sect
or
qu
e p
or
mu
cho
s añ
os
fue p
rim
ord
ial
para
la e
con
om
ía n
aci
on
al.
3
.1.3
.P
resi
ón
In
flacio
nari
a
La
eco
no
mía
co
lom
bia
na
sufr
e
de
un
p
rob
lem
a
est
ruct
ura
l p
or
el
desc
ala
bro
m
acr
oeco
nó
mic
o
qu
e
tien
e
com
o
sus
mayo
res
perj
ud
icad
os
a
los
ho
gare
s
-
co
lom
bia
no
s: L
a in
flaci
ón
ha t
en
ido
un
cre
cim
ien
to d
e g
ran
mag
nit
ud
en
2016 y
ha
go
lpead
o
mu
y
fuert
em
en
te
la
cap
aci
dad
ad
qu
isit
iva
de
las
fam
ilia
s y
de
los
pro
du
cto
res.
La e
stab
ilid
ad
macr
oeco
nó
mic
a e
s u
no
de lo
s p
rin
cip
ale
s b
ien
es
pú
blico
s q
ue t
ien
e
un
país
, y e
l G
ob
iern
o d
e S
an
tos
la h
a a
fect
ad
o m
uy p
rofu
nd
am
en
te.
Si
bie
n l
a
Jun
ta D
irect
iva d
el B
an
co d
e la R
ep
úb
lica
man
tuvo
para
2016 u
na m
eta
de in
flaci
ón
d
e 3
,0%
co
n u
n r
an
go
de 2
,0%
-4,0
%,
lo c
iert
o e
s q
ue l
a i
nfl
aci
ón
es
de 5
,96%
a
no
vie
mb
re d
el p
rese
nte
añ
o, cu
an
do
en
el m
ism
o p
eri
od
o d
e t
iem
po
en
2015 lle
gó
a 6
,39%
. En
2014 e
n e
l m
ism
o p
eri
od
o f
ue d
e 3
,65%
. D
esd
e c
ualq
uie
r ló
gic
a d
e
eq
uid
ad
y e
ficie
nci
a,
au
men
tar
ho
y l
os
imp
uest
os
para
lo
s h
og
are
s y l
as
em
pre
sas
en
Co
lom
bia
es
un
gra
n g
olp
e a
su
est
ab
ilid
ad
eco
nó
mic
a y
fin
an
ciera
.
Grá
fico
4. In
flació
n 1
2 m
ese
s a n
ovie
mb
re y
dic
iem
bre
. V
ari
ació
n a
nu
al.
Fu
en
te:
DA
NE. IP
C
Al
an
aliza
r m
ás
a f
on
do
la i
nfl
aci
ón
, en
esp
ecia
l, lo
s in
dic
ad
ore
s d
e i
nfl
aci
ón
bási
ca
en
tre e
nero
y n
ovie
mb
re,
se e
ncu
en
tra q
ue l
a i
nfl
aci
ón
sin
alim
en
tos
pri
mari
os,
se
rvic
ios
pú
blico
s y
co
mb
ust
ible
s ti
en
e
un
cr
eci
mie
nto
an
ual
del
6,0
8%
, 0,2
3
pu
nto
s p
orc
en
tuale
s su
peri
or
a l
a c
ifra
de e
nero
-no
vie
mb
re d
e 2
015.
La i
nfl
aci
ón
si
n alim
en
tos
ni
reg
ula
do
s fu
e d
e 5,2
2%
en
en
ero
-no
vie
mb
re d
e 2016,
0,2
3 p
p
infe
rio
r a la
d
e 2015.
La in
flaci
ón
si
n alim
en
tos
pri
mari
os,
se
rvic
ios
pú
blico
s y
com
est
ible
s fu
e d
e 6
,08%
fre
nte
al 5,8
5%
en
el m
ism
o p
eri
od
o d
e 2
015.
G
ráfi
co
5. In
dic
ad
ore
s d
e I
nfl
ació
n B
ási
ca. En
ero
– N
ovie
mb
re. V
ari
ació
n
An
ual.
Fu
en
te: B
an
co
de la R
ep
úb
lica
En
lo
s in
dic
ad
ore
s d
e in
flaci
ón
bási
ca d
on
de m
ás
pre
ocu
pa e
l alz
a d
e p
reci
os e
s en
la
in
flaci
ón
sin
alim
en
tos
y e
n e
l IP
C n
úcl
eo
20.
La i
nfl
aci
ón
sin
alim
en
tos
en
tre
en
ero
y n
ovie
mb
re d
e 2
016 e
s d
e 5
,31%
, 0,2
6 p
p s
up
eri
or
a l
os
5,0
5%
de e
nero
-n
ovie
mb
re
de
2015.
Po
r su
p
art
e,
la
infl
aci
ón
b
ási
ca,
sin
te
ner
en
cu
en
ta
los
pro
du
cto
s en
erg
éti
cos
ni
los
alim
en
tici
os
sin
ela
bo
rar,
acu
mu
la
en
tre
en
ero
y
no
vie
mb
re
un
in
crem
en
to
del
6,3
3%
, m
ien
tras
en
2015
fue
de
5,2
3%
, 0,9
p
p
sup
eri
or.
Lo
q
ue
suce
de
act
ualm
en
te
con
el
niv
el
de
pre
cio
s en
la
eco
no
mía
es
un
a
ad
vert
en
cia p
ara
el
Go
bie
rno
de q
ue h
oy,
lo m
ás
imp
ort
an
te,
es
salv
ag
uard
ar
el
ing
reso
de l
os
ho
gare
s y l
a e
stab
ilid
ad
de l
as
em
pre
sas
en
el
país
. Las
fam
ilia
s m
ás
po
bre
s so
n q
uie
nes
más
se v
en
afe
ctad
as
po
r el im
pu
est
o in
flaci
on
ari
o, y u
n m
ayo
r au
men
to
gen
era
liza
do
d
e
pre
cio
s,
el
cual
es
un
efe
cto
d
irect
o
de
la
refo
rma
trib
uta
ria, ca
usa
ría u
n g
olp
e irr
ecu
pera
ble
al co
nsu
mo
y a
l ah
orr
o d
e las
fam
ilia
s en
C
olo
mb
ia y
a las
em
pre
sas,
pu
es
los
ho
gare
s d
ism
inu
iría
n s
u d
em
an
da p
or
bie
nes
y
serv
icio
s, a
l ti
em
po
qu
e p
ara
las
em
pre
sas
serí
a m
ás
cost
oso
in
vert
ir y
pro
du
cir.
C
om
o
mu
est
ra
el
sig
uie
nte
g
ráfi
co,
la
infl
aci
ón
g
olp
ea
más
fuert
e
a
aq
uello
s h
og
are
s d
e in
gre
sos
más
bajo
s p
orq
ue d
est
inan
un
mayo
r p
orc
en
taje
de s
u in
gre
so
dis
po
nib
le a
acc
ed
er
a l
os
bie
nes
y s
erv
icio
s ese
nci
ale
s. S
i b
ien
en
no
vie
mb
re l
a
infl
aci
ón
in
ició
u
n p
roce
so d
e d
ism
inu
ció
n,
aú
n si
gu
e si
en
do
b
ast
an
te alt
a.
En
efe
cto
, la
vari
aci
ón
an
ual d
e la in
flaci
ón
en
tre e
nero
y n
ovie
mb
re f
ue d
e 5
,35%
para
lo
s in
gre
sos
bajo
s, 1
,14 p
p in
feri
or
a la d
e 2
015 d
e 6
,49%
, la
de lo
s in
gre
sos
med
ios
fue d
e 5
,27%
, 0,5
9 p
p in
feri
or
a la d
e 2
015 d
e 5
,86%
y la d
e lo
s in
gre
sos
alt
os
es
de
5,3
6%
, 0,8
4 p
p i
nfe
rio
r a l
a d
e 2
015 d
e 6
,11%
. P
or
tal
razó
n,
los
ing
reso
s b
ajo
s se
ven
alt
am
en
te a
fect
ad
os
po
r la
in
flació
n.
G
ráfi
co
6. IP
C s
eg
ún
niv
el
de i
ng
reso
s. E
nero
– N
ovie
mb
re (
Vari
ació
n A
nu
al,
%
)
Fu
en
te:
DA
NE
Al se
r lo
s h
og
are
s d
e m
en
ore
s re
curs
os
aq
uello
s q
ue d
est
inan
un
mayo
r p
orc
en
taje
d
e s
u i
ng
reso
dis
po
nib
le a
la c
om
pra
de b
ien
es
y s
erv
icio
s d
e p
rim
era
nece
sid
ad
, so
n q
uie
nes
se v
en
más
afe
ctad
os
con
el
incr
em
en
to d
e lo
s p
reci
os
de a
qu
ello
s. L
o
an
teri
or
es
un
a r
ealid
ad
qu
e e
l G
ob
iern
o d
e S
an
tos
no
reco
no
ce. C
om
o m
uest
ra l
a
sig
uie
nte
grá
fica
, m
ien
tras
la i
nfl
aci
ón
en
tre e
nero
y n
ovie
mb
re f
ue d
e 5
,31%
, la
in
flaci
ón
de l
os
alim
en
tos
es
de 6
,39%
, d
e l
a s
alu
d e
s d
el
7,9
2%
y d
e l
a e
du
caci
ón
es
de 6
,34%
.
-
G
Grá
fico
7. IP
C p
or
gru
po
de B
ien
es
y S
erv
icio
s. E
nero
– N
ovie
mb
re d
e 2
01
6
Fu
en
te:
DA
NE
Al
an
aliza
r la
s ci
fras
de in
flaci
ón
p
or
gru
po
s d
e g
ast
o p
ara
lo
s tr
es
niv
ele
s d
e
ing
reso
, la
in
flaci
ón
de a
lim
en
tos
es
del
7,4
% p
ara
lo
s in
gre
sos
bajo
s y d
e 7
,6%
p
ara
lo
s m
ed
ios.
La in
flaci
ón
en
sa
lud
g
olp
ea m
ás
fuert
e a lo
s in
gre
sos
bajo
s (8
,6%
), l
o m
ism
o c
on
lo
s p
reci
os
del
tran
spo
rte (
5,5
% p
ara
lo
s in
gre
sos
bajo
s) y
de
ig
ual
form
a
para
el
gast
o
en
co
mu
nic
acio
nes
(6,1
%
para
in
gre
sos
bajo
s.
El
Go
bie
rno
de S
an
tos
deb
e s
er
con
scie
nte
de l
as
an
teri
ore
s ci
fras
para
pen
sar
si e
s efi
cien
te y
eq
uit
ati
vo
au
men
tar
imp
uest
os
com
o e
l IV
A.
T
ab
la 1
. In
flació
n. G
ast
o p
or
tip
o d
e I
ng
reso
. En
ero
– n
ovie
mb
re 2
01
6/2
01
5
Ing
reso
s B
ajo
s In
gre
sos
Med
ios
Ing
reso
s A
lto
s
Alim
en
tos
7,4
%
7,6
%
7,7
%
Viv
ien
da
5,0
%
4,8
%
6,0
%
Vest
uari
o
3,9
%
4,2
%
4,5
%
Salu
d
8,6
%
8,2
%
8,4
%
Ed
uca
ció
n
5,4
%
6,5
%
7,3
%
Div
ers
ión
3,7
%
4,2
%
4,6
%
Tra
nsp
ort
e
5,5
%
4,5
%
3,9
%
Co
mu
nic
aci
on
es
6,1
%
4,4
%
2,6
%
Otr
os
Gast
os
7,7
%
7,7
%
7,3
%
Fu
en
te:
DA
NE. IP
C –
Gru
po
s d
e G
ast
os
Un
a r
efo
rma t
rib
uta
ria c
uyo
ob
jeti
vo
pri
nci
pal
sea e
l fi
scal
(el
recau
do
), y
no
el
soci
al, n
i el
de e
qu
idad
, p
rog
resi
vid
ad
y e
fici
en
cia,
es
un
gra
n e
rro
r q
ue a
fect
ará
a
las
fam
ilia
s co
lom
bia
nas
en
el
larg
o
pla
zo,
pu
es
dis
min
uye
su
cap
aci
dad
d
e
con
sum
o en
b
ien
es
pri
ori
tari
os
y ca
nce
la to
talm
en
te la
p
osi
bilid
ad
d
e ah
orr
o,
dete
rmin
an
te f
un
dam
en
tal
del
ing
reso
y l
as
po
sib
ilid
ad
es
futu
ras
de l
os
ho
gare
s.
Tam
bié
n a
fect
a a
las
em
pre
sas
vía
dis
min
uci
ón
de l
a d
em
an
da p
or
el
au
men
to d
e
los
pre
cio
s y v
ía a
um
en
to d
e l
os
cost
os
po
r el
au
men
to d
el
pre
cio
de l
os
insu
mo
s.
Un
a r
efo
rma t
rib
uta
ria m
al
pla
nead
a p
ued
e t
raer
com
o c
on
secu
en
cia l
a p
érd
ida d
e
pu
est
os
de t
rab
ajo
en
la e
con
om
ía y
afe
ctar
el cr
eci
mie
nto
eco
nó
mic
o.
3
.1.4
.In
form
ali
dad
U
no
d
e lo
s m
ayo
res
pro
ble
mas
est
ruct
ura
les
de la
eco
no
mía
co
lom
bia
na es
la
info
rmalid
ad
. La r
efo
rma t
rib
uta
ria p
rese
nta
da p
or
el
Go
bie
rno
va e
n c
on
tra d
e l
a
inte
nci
ón
de d
ism
inu
irla
, p
or
el co
ntr
ari
o, g
en
era
to
do
s lo
s in
cen
tivo
s a q
ue a
qu
ella
au
men
te.
Co
n
cifr
as
del
DA
NE,
se
en
cuen
tra
qu
e,
si
bie
n
la
info
rmalid
ad
h
a
dis
min
uid
o,
no
lo
h
a
hech
o
al
ritm
o
qu
e
deb
erí
a
dad
o
el
creci
mie
nto
d
e
la
eco
no
mía
y l
o q
ue s
e e
spera
ba c
on
las
refo
rmas
trib
uta
rias
de 2
012 y
de 2
014.
La
pro
po
rció
n d
e t
rab
aja
do
res
info
rmale
s en
el
peri
od
o j
ulio
-sep
tiem
bre
de 2
016 e
s d
e 4
7,7
%, m
ien
tras
qu
e e
ntr
e e
nero
-marz
o d
e 2
010 f
ue d
e 5
1,6
%, ello
qu
iere
deci
r,
un
a d
ism
inu
ció
n d
e 3
,9 p
p e
n 6
añ
os
y m
ed
io,
y d
e 2
,1 p
un
tos
po
rcen
tuale
s si
se
com
para
fre
nte
a e
nero
-marz
o d
e 2
013 (
49,8
%).
Lo
pre
ocu
pan
te e
s o
bse
rvar
la t
en
den
cia d
e l
os
últ
imo
s m
ese
s. D
esd
e e
l tr
imest
re
mó
vil o
ctu
bre
2015-e
nero
de 2
016,
la p
rop
orc
ión
de l
a i
nfo
rmalid
ad
, q
ue h
ab
ía
toca
do
p
iso
en
47,1
%,
com
en
zó a su
bir
m
es
a m
es
refl
eja
nd
o la
si
tuaci
ón
d
el
merc
ad
o lab
ora
l, c
orr
ela
cio
nad
o c
on
la d
esa
cele
raci
ón
de la e
con
om
ía.
G
ráfi
co
8. P
rop
orc
ión
de O
cu
pad
os
Info
rmale
s. 1
3 c
iud
ad
es
y á
reas
metr
op
oli
tan
as
Fu
en
te:
DA
NE
Es
nece
sari
o a
naliza
r lo
s se
cto
res
qu
e c
on
cen
tran
la in
form
alid
ad
. El se
cto
r co
n u
na
mayo
r p
rop
orc
ión
de i
nfo
rmale
s es
el
de c
om
erc
io,
ho
tele
s y r
est
au
ran
tes,
cu
ya
info
rmalid
ad
en
el
trim
est
re m
óvil ju
lio
-sep
tiem
bre
de 2
016 l
leg
a a
l 67%
, su
bie
nd
o
0,1
p
p re
spect
o al
mis
mo
p
eri
od
o d
el
añ
o an
teri
or.
Le si
gu
e en
p
rop
orc
ión
d
e
info
rmalid
ad
el
sect
or
de t
ran
spo
rte,
alm
ace
nam
ien
to y
co
mu
nic
aci
on
es
con
un
a
cifr
a d
el
60%
, co
nst
rucc
ión
co
n 5
9%
, ag
ricu
ltu
ra c
on
53%
, in
du
stri
a c
on
un
36%
, act
ivid
ad
es
inm
ob
ilia
rias
con
34%
y se
rvic
ios
com
un
ale
s co
n 34%
. La eco
no
mía
co
lom
bia
na
es
alt
am
en
te
info
rmal,
para
d
ism
inu
irla
se
d
eb
e
com
en
zar
ince
nti
van
do
a la in
vers
ión
y la g
en
era
ció
n d
e e
mp
leo
s, s
in a
fect
ar
fin
an
ciera
men
te
a las
em
pre
sas.
51,6
47,7
40,0
42,0
44,0
46,0
48,0
50,0
52,0
54,0
Ene - Mar
Abr - Jun
Jul- Sep
Oct - Dic
Ene - Mar
Abr - Jun
Jul - Sep
Oct-Dic
Ene-Mar
Abr-Jun
Jul-Sep
Oct-Dic
Ene - Mar 13
Abr-Jun 13
Jul-Sep 13
Oct - Dic 13
Ene - Mar 14
Abr - jun 14
Jul - sep 14
Oct - dic 14
Ene - Mar 15
Abr -jun 15
Jul - sep 15
Oct - dic 15
Ene - mar 16
Abr - jun 16
Jul - sep 16
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
-
Grá
fico
9. P
rop
orc
ión
de T
rab
aja
do
res
Info
rmale
s p
or
ram
a d
e a
cti
vid
ad
eco
nó
mic
a
Fu
en
te:
DA
NE
Así
m
ism
o,
de la
g
ráfi
ca se
in
fiere
co
mo
la
in
form
alid
ad
n
o h
a te
nid
o n
ing
ún
ca
mb
io en
tre 2015
y 2016 d
em
ost
ran
do
lo
s p
oco
s esf
uerz
os
del
Go
bie
rno
p
or
dis
min
uir
la,
y q
ue s
ect
ore
s alt
am
en
te g
en
era
do
res
de i
ng
reso
y d
e e
mp
leo
, co
mo
la
in
du
stri
a, el
com
erc
io, la
co
nst
rucc
ión
, el
tran
spo
rte y
la a
gri
cult
ura
, so
n s
ect
ore
s co
n t
asa
s d
e i
nfo
rmalid
ad
mu
y a
ltas.
Im
po
ner,
bajo
la a
ctu
al
coyu
ntu
ra e
con
óm
ica,
mayo
res
imp
uest
os
al
em
pre
sari
o y
al
con
sum
ido
r d
e a
qu
ellas
ram
as
de a
ctiv
idad
eco
nó
mic
a, es
aca
bar
con
el in
gre
so d
e m
uch
os
ho
gare
s y f
ren
ar
el acc
eso
a b
ien
es
y
serv
icio
s d
e
mu
cho
s co
lom
bia
no
s.
Po
r en
de,
un
au
men
to
en
la
s ta
sas
de
trib
uta
ció
n,
vía
im
pu
est
os
dir
ect
os
o i
nd
irect
os,
dad
a l
a s
itu
aci
ón
de l
a e
con
om
ía,
solo
gen
era
rá u
n m
ayo
r au
men
to d
e la in
form
alid
ad
y u
n m
en
or
reca
ud
o.
Jun
to
con
la
p
rob
lem
áti
ca
de
la
infl
aci
ón
, el
dese
mp
leo
si
gu
e
sien
do
est
ruct
ura
lmen
te a
lto
dad
o e
l ta
mañ
o d
e l
a e
con
om
ía c
olo
mb
ian
a.
En
la r
eg
ión
, re
spect
o a
la t
asa
de d
ese
mp
leo
, se
gú
n e
l B
an
co d
e l
a R
ep
úb
lica
, a C
olo
mb
ia s
olo
la
su
pera
Ven
ezu
ela
y B
rasi
l, d
os
país
es
qu
e a
ctu
alm
en
te s
ufr
en
de p
rofu
nd
as
cris
is
eco
nó
mic
as
y p
olíti
cas.
P
or
su p
art
e,
la eco
no
mía
co
lom
bia
na ti
en
e n
ivele
s d
e
dese
mp
leo
m
ás
alt
os
qu
e el
pro
med
io d
el
Gru
po
A
nd
ino
, q
ue el
pro
med
io d
e
Am
éri
ca L
ati
na y
qu
e l
os
país
es
de l
a A
lian
za d
el
Pací
fico
. La p
olíti
ca e
con
óm
ica
ho
y d
eb
e i
r, d
e f
orm
a u
rgen
te,
a e
stim
ula
r lo
s se
cto
res
con
mayo
r d
em
an
da d
e
man
o
de
ob
ra,
así
co
mo
est
imu
lar
el
desa
rro
llo
d
e
nu
evo
s se
cto
res
de
alt
a
inn
ovaci
ón
para
dis
min
uir
la t
asa
de d
ese
mp
leo
, e in
clu
so, co
n e
l o
bje
tivo
de a
traer
la in
vers
ión
y f
om
en
tar
el cr
eci
mie
nto
em
pre
sari
al.
Grá
fico
10
. T
asa
de D
ese
mp
leo
en
la r
eg
ión
. O
ctu
bre
de 2
01
6
Fu
en
te: B
an
co
de la R
ep
úb
lica
de C
olo
mb
ia –
Lati
n A
meri
can
Co
nse
nsu
s Fo
reca
st
3
.1.5
.Lo
s co
merc
ian
tes
y l
os
ten
dero
s cad
a v
ez e
stán
ven
die
nd
o m
en
os
La d
esa
cele
raci
ón
eco
nó
mic
a ta
mb
ién
la
est
án
viv
ien
do
lo
s co
merc
ian
tes
y lo
s te
nd
ero
s, p
uest
o q
ue,
el
com
erc
io d
eta
llis
ta lleva
en
tre m
ayo
y se
pti
em
bre
, 5
mese
s se
gu
ido
s d
e caíd
a en
su
s ven
tas
reale
s. La ú
ltim
a ci
fra re
po
rtad
a p
or
el
DA
NE d
a c
uen
ta d
e u
na c
aíd
a d
e l
as
ven
tas
reale
s d
e -
1,3
% r
esp
ect
o a
l m
ism
o m
es
del añ
o a
nte
rio
r.
G
ráfi
co
11
. C
recim
ien
to R
eal
An
ual
de v
en
tas
del
Co
merc
io a
l p
or
men
or
Fu
en
te:
DA
NE
Si
se t
ien
e e
n c
uen
ta e
l d
ese
mp
eñ
o d
e l
a e
con
om
ía c
olo
mb
ian
a, se
esp
era
para
lo
s m
ese
s d
e ag
ost
o a d
icie
mb
re u
n co
mp
ort
am
ien
to si
milar
al
de 2015,
marc
ad
o
pri
nci
palm
en
te
po
r la
ca
ída
en
la
s ven
tas
reale
s.
Lo
an
teri
or
mu
est
ra
qu
e
los
ten
dero
s y
com
erc
ian
tes
sufr
en
d
e
pri
mera
m
an
o
las
con
secu
en
cias
de
la
-
G
desa
cele
raci
ón
del co
nsu
mo
, d
e la in
flaci
ón
y d
e las
sub
idas
en
la t
asa
de in
teré
s, lo
cu
al, a fi
nal
de cu
en
tas,
d
ism
inu
ye la
d
em
an
da p
or
sus
pro
du
cto
s y afe
cta su
s o
pera
cio
nes
e in
gre
sos.
La r
efo
rma t
rib
uta
ria,
vía
IV
A e
im
pu
est
os
al
con
sum
o e
s u
n f
uert
e c
ho
qu
e a
lo
s in
gre
sos
y a
las
op
era
cio
nes
del
com
erc
io d
eta
llis
ta.
Pen
sar
en
un
mayo
r co
sto
al
usu
ari
o e
s ig
ual
a v
er
com
o l
as
cifr
as
de v
en
tas
reale
s se
gu
irán
cayen
do
mie
ntr
as
las
de la in
form
alid
ad
seg
uir
án
au
men
tan
do
.
3.1
.6.
Co
nfi
an
za d
e l
os
em
pre
sari
os
De a
cuerd
o c
on
lo
s re
sult
ad
os
de l
a E
ncu
est
a d
e O
pin
ión
Em
pre
sari
al
(EO
E)
de
Fed
esa
rro
llo
1,
en
oct
ub
re e
l Ín
dic
e d
e C
on
fian
za I
nd
ust
rial
(IC
I) s
e u
bic
ó e
n -
5,5
%,
lo q
ue r
ep
rese
nta
un
a c
aíd
a d
e 7
,6 p
un
tos
po
rcen
tuale
s re
spect
o a
l m
ism
o m
es
de
2015. C
on
est
e r
esu
ltad
o, la
co
nfi
an
za i
nd
ust
rial
se u
bic
ó e
n e
l n
ivel
más
bajo
para
ese
mes
desd
e 2
009.
G
ráfi
co
12
. Ín
dic
e d
e C
on
fian
za I
nd
ust
rial
(IC
I)
Fu
en
te: Fed
esa
rro
llo
. En
cuest
a d
e O
pin
ión
Em
pre
sari
al – O
ctu
bre
de 2
016
Co
mo
mu
est
ra l
a s
igu
ien
te t
ab
la,
la c
aíd
a e
n l
a c
on
fian
za i
nd
ust
rial
ob
ed
ece
a u
n
dete
rio
ro e
n l
os
sig
uie
nte
s co
mp
on
en
tes:
El
vo
lum
en
act
ual
de p
ed
ido
s ca
e d
el
-4,0
% en
o
ctu
bre
d
e 2015 a -1
8,3
% en
o
ctu
bre
d
e 2016 y la
s exp
ect
ati
vas
de
pro
du
cció
n
para
el
pró
xim
o
trim
est
re
pasa
d
e
11,0
%
a
7,2
%,
al
tiem
po
q
ue
au
men
tó e
l n
ivel d
e e
xis
ten
cias
de 0
,8%
a 5
,4%
. Es
mu
y d
ifíc
il la s
itu
aci
ón
act
ual d
e
los
em
pre
sari
os
y lo
s in
du
stri
ale
s q
uie
nes
bu
scan
un
sis
tem
a t
rib
uta
rio
sim
ple
pero
efi
cien
te y
qu
e f
avo
rezc
a la in
vers
ión
de la e
mp
resa
.
Tab
la 2
. Evo
lució
n d
e l
os
co
mp
on
en
tes
del
Índ
ice d
e C
on
fian
za I
nd
ust
rial
(IC
I)
Co
mp
on
en
te (
Bala
nce, %
) 2014
2015
2016
Oct
ub
re
Oct
ub
re
Sep
tiem
bre
O
ctu
bre
Vo
lum
en
act
ual d
e p
ed
ido
s -8
,5
-4
-16,8
-1
8,3
Niv
el d
e e
xist
en
cias
0,8
0,8
1,5
5,4
Exp
ecta
tivas
de p
rod
ucci
ón
para
el p
róxi
mo
sem
est
re
17,3
11
25,7
7,2
Índ
ice d
e C
on
fian
za I
nd
ust
rial -
ICI
2,7
2,1
2,5
-5
,5
Fu
en
te: Fed
esa
rro
llo
. En
cuest
a d
e O
pin
ión
Em
pre
sari
al – O
ctu
bre
de 2
016
1 F
ed
esa
rro
llo
. O
ctu
bre
d
e
2016.
En
cuest
a
de
Op
inió
n
Em
pre
sari
al.
Co
nsu
ltad
o
de
h
ttp
://w
ww
.fed
esa
rro
llo
.org
.co
/wp
-co
nte
nt/
up
load
s/B
EO
E_O
ctu
bre
_2016.p
df
3.1
.7.
Desa
cele
ració
n E
co
nó
mic
a
Co
mo
co
nse
cuen
cia
de
tod
os
los
arg
um
en
tos
no
mb
rad
os
an
teri
orm
en
te,
el
creci
mie
nto
de la e
con
om
ía c
olo
mb
ian
a v
iene p
erd
ien
do
im
pu
lso
cad
a t
rim
est
re. El
últ
imo
rep
ort
e d
e c
reci
mie
nto
, d
e 1
,2%
para
el
terc
er
trim
est
re d
e 2
016 d
a c
uen
ta
del
men
or
ritm
o d
e c
reci
mie
nto
eco
nó
mic
o d
e t
od
o e
l G
ob
iern
o d
e J
uan
Man
uel
San
tos.
Grá
fico
13
. C
recim
ien
to T
rim
est
ral
de l
a E
co
no
mía
Co
lom
bia
na
Fu
en
te:
DA
NE
Tra
s u
n d
esc
en
so d
el
cre
cim
ien
to e
con
óm
ico
desd
e e
l 6,4
% a
lcan
zad
o e
n 2
013
-IV
, la
eco
no
mía
co
lom
bia
na h
a e
ntr
ad
o e
n u
na f
ase
de d
esa
cele
raci
ón
, ta
l co
mo
se
ob
serv
a e
n l
a g
ráfi
ca. En
2014 y
2015 l
a e
con
om
ía c
reci
ó e
n p
rom
ed
io a
l 3,7
%, si
n
em
barg
o,
el
cho
qu
e s
e h
a s
en
tid
o c
on
más
fuerz
a d
esd
e e
ste a
ño
. En
efe
cto
, el
creci
mie
nto
d
e 2,5
% en
2016
-I,
de 2,0
% d
e 2016
-II
y d
e 1,2
% en
2016
-III,
dan
cu
en
ta
de
un
a
eco
no
mía
en
d
esa
cele
ració
n
y
qu
e
req
uie
re
un
im
pu
lso
q
ue
au
men
te l
a g
en
era
ció
n d
e e
mp
leo
, la
in
vers
ión
y e
l co
nsu
mo
de l
os
ho
gare
s p
ara
vo
lver
a t
asa
s d
e c
recim
ien
to s
up
eri
ore
s al 4,0
%.
Ho
y,
imp
on
er
trib
uto
s al
em
pre
sari
o,
al
trab
aja
do
r, a
l g
en
era
do
r d
e e
mp
leo
, y a
l co
nsu
mid
or,
es
un
gra
n g
olp
e a
la c
om
peti
tivid
ad
, p
ero
so
bre
to
do
a l
a e
ficie
nci
a y
el
bu
en
fu
nci
on
am
ien
to d
e l
a e
con
om
ía.
Sin
ho
gare
s d
em
an
dan
do
pro
du
cto
s, y
em
pre
sas
fun
cio
nan
do
en
un
am
bie
nte
óp
tim
o y
co
mp
eti
tivo
, p
rod
uci
en
do
co
n e
l o
bje
tivo
d
e m
axim
izar
ben
efi
cio
s y m
inim
izar
cost
os,
la
eco
no
mía
n
o ti
en
e
la
cap
aci
dad
de f
un
cio
nar
de f
orm
a e
fici
en
te.
El
ob
jeti
vo
de u
n E
stad
o e
n m
ate
ria
eco
nó
mic
a e
s b
usc
ar
la e
fici
en
cia
eco
nó
mic
a, el
au
men
to c
on
fin
es
de r
eca
ud
o d
e
los
trib
uto
s es
un
fre
no
de m
an
o q
ue t
erm
inará
po
r afe
ctar
el
an
dam
iaje
de l
a
eco
no
mía
co
lom
bia
na.
3
.1.8
.D
esa
cele
ració
n –
Ram
as
de A
cti
vid
ad
Eco
nó
mic
a
Al
an
aliza
r el
com
po
rtam
ien
to t
rim
est
ral
de l
as
ram
as
de a
ctiv
idad
eco
nó
mic
a s
e
ob
serv
a u
na d
esa
cele
raci
ón
de s
u c
reci
mie
nto
. En
esp
eci
al,
la d
esa
cele
raci
ón
lle
vó
al
PIB
tri
mest
ral
a c
recer
al
1,2
% e
n e
l te
rcer
trim
est
re d
e 2
016. A
co
nti
nu
aci
ón
, se
-
mu
est
ran
lo
s cr
eci
mie
nto
s d
e l
as
ram
as
de l
a a
ctiv
idad
eco
nó
mic
a p
ara
lo
s añ
os
2014 y
2015 y
lo
s tr
es
pri
mero
s tr
imest
res
de 2
015 y
2016.
T
ab
la 3
. C
recim
ien
to e
co
nó
mic
o p
or
ram
as
de a
cti
vid
ad
Peri
od
o
Ag
ricu
ltu
ra,
gan
ad
erí
a,
caza,
silv
icu
ltu
ra
y p
esc
a
Ex
plo
tació
n
de m
inas
y
can
tera
s
Ind
ust
rias
man
ufa
ctu
rera
s
Su
min
istr
o
de
ele
ctr
icid
ad
, g
as
y a
gu
a
Co
nst
rucció
n
Co
merc
io,
rep
ara
ció
n,
rest
au
ran
tes
y h
ote
les
Tra
nsp
ort
e,
alm
acen
am
ien
to
y
co
mu
nic
acio
nes
Est
ab
lecim
ien
tos
fin
an
cie
ros,
se
gu
ros,
acti
vid
ad
es
inm
ob
ilia
rias
y
serv
icio
s a l
as
em
pre
sas
20
10
A
nu
al
0,2
10,6
1,8
3,9
(0
,1)
5,2
6,2
3,6
2
01
1
An
ual
2,1
14,5
4,7
3,0
8,2
6,7
6,6
6,7
2
01
2
An
ual
2,5
5,3
0,1
2,3
5,9
3,9
3,9
5,1
2
01
3
An
ual
6,5
5,0
0,9
3,0
11,5
4,5
3,3
4,6
2
01
4
An
ual
3,1
(1
,1)
0,7
3,4
10,5
5,1
4,7
5,7
2015Pr
I 2,2
0,3
(1
,7)
2,4
3,2
4,4
2,5
4,8
II
2,4
4,3
(0
,0)
1,7
7,8
3,8
0,5
3,8
III
4,1
(0
,4)
3,1
3,8
0,3
5,0
2,1
4,3
IV
4,7
(1
,5)
3,7
3,8
4,7
3,3
0,7
4,3
A
nu
al
3,3
0,6
1,2
2,9
4,0
4,1
1,4
4,3
2016Pr
I 0,8
(4
,6)
4,2
2,9
5,2
2,6
1,9
4,1
II
0,0
(7
,1)
5,6
(0
,9)
1,0
1,5
0,1
4,9
III
(1,7
) (6
,1)
2,0
(1
,8)
5,8
0,1
(1
,2)
3,9
Fu
en
te:
DA
NE
Qu
e la a
gri
cult
ura
haya d
ecr
eci
do
un
1,7
% e
n 2
016
-III d
em
uest
ra e
l o
lvid
o a
l q
ue e
l G
ob
iern
o
ha
llevad
o
a
aq
uel
sect
or.
Im
po
ner
ho
y
barr
era
s a
su
desa
rro
llo
e
invers
ión
en
cap
ital
así
co
mo
mayo
res
imp
uest
os
para
lo
s co
nsu
mid
ore
s es
el
peo
r m
en
saje
qu
e e
l G
ob
iern
o n
aci
on
al
pu
ed
e l
levarl
e a
un
sect
or
qu
e t
ien
e t
od
as
las
cap
aci
dad
es
de im
pu
lsar
el cr
eci
mie
nto
eco
nó
mic
o.
Ver
las
cifr
as
del
sect
or
de m
inas
caer
al
-6,1
% d
eb
erí
a p
ren
der
las
ala
rmas
en
el
Go
bie
rno
para
bri
nd
ar
a a
qu
el
sect
or
tod
as
las
herr
am
ien
tas
para
ayu
darl
o a
salir
de l
a c
risi
s, o
torg
arl
e e
stab
ilid
ad
ju
ríd
ica y
co
nfi
an
za a
la i
nvers
ión
. La m
inerí
a e
s aú
n u
n s
ect
or
mu
y i
mp
ort
an
te p
ara
el
creci
mie
nto
y e
l d
esa
rro
llo
eco
nó
mic
o d
e
Co
lom
bia
. A
sect
ore
s co
mo
la i
nd
ust
ria,
la c
on
stru
cció
n,
el
com
erc
io y
el
tran
spo
rte,
se l
es
deb
e g
ara
nti
zar
un
m
arc
o d
e est
ab
ilid
ad
p
ara
la
co
nfi
an
za en
la
in
vers
ión
, u
n
am
bie
nte
macr
oeco
nó
mic
o s
an
o, u
n p
aís
cap
az
de g
en
era
r em
ple
o y
un
Go
bie
rno
q
ue le g
ara
nti
ce r
eg
las
clara
s y e
fici
en
tes
en
mate
ria t
rib
uta
ria. U
na r
efo
rma q
ue v
a
a a
fect
ar
dir
ect
am
en
te a
aq
uello
s se
cto
res
solo
po
drá
ten
er
com
o r
esu
ltad
o u
na
afe
ctaci
ón
a
su
cap
aci
dad
d
e
gen
era
r cre
cim
ien
to,
invers
ión
y
em
ple
o.
La
coyu
ntu
ra e
con
óm
ica q
ue d
em
uest
ra la g
ráfi
ca n
o e
s la
óp
tim
a p
ara
afe
ctar
con
un
m
ayo
r n
ivel tr
ibu
tari
o a
aq
uello
s se
cto
res.
3.1
.9.
El
co
nsu
mo
de l
os
ho
gare
s es
el
pri
ncip
al
mo
tor
del
PIB
El
con
sum
o
de
los
ho
gare
s es
el
gra
n
jalo
nad
or
del
PIB
y
el
creci
mie
nto
. B
ási
cam
en
te,
al
rep
rese
nta
r el
65,2
% d
el
PIB
po
r el
lad
o d
e l
a d
em
an
da,
imp
lica
q
ue, si
al
con
sum
o d
e lo
s h
og
are
s le
va b
ien
, a la e
con
om
ía le v
a b
ien
. Es
nece
sari
a
un
a p
olíti
ca e
con
óm
ica q
ue n
o a
fect
e e
l in
gre
so d
isp
on
ible
de lo
s h
og
are
s, e
llo
co
n
el
ob
jeti
vo
d
e im
pu
lsar
la ca
lid
ad
d
e vid
a d
e lo
s co
lom
bia
no
s y el
crecim
ien
to
eco
nó
mic
o.
Grá
fico
14
. C
recim
ien
to T
rim
est
ral
del
Co
nsu
mo
de l
os
Ho
gare
s
Fu
en
te:
DA
NE
Sin
em
barg
o,
com
o m
uest
ra l
a g
ráfi
ca d
el
creci
mie
nto
tri
mest
ral
del
con
sum
o d
e
los
ho
gare
s, s
u t
asa
de c
reci
mie
nto
se h
a v
en
ido
desa
cele
ran
do
hast
a a
lcan
zar,
en
2016-I
II,
un
a c
ifra
de 2
,5%
, la
más
baja
desd
e q
ue J
uan
Man
uel
San
tos
asu
mió
la
pre
sid
en
cia,
la
cual
se
mu
eve
en
co
nco
rdan
cia
con
la
d
esa
cele
raci
ón
d
el
creci
mie
nto
eco
nó
mic
o. Q
ue l
a d
em
an
da d
e l
os
ho
gare
s se
desa
cele
re d
e l
a f
orm
a
qu
e l
o e
stá h
aci
en
do
tra
e g
raves
con
secu
en
cia
s p
ara
la e
con
om
ía n
aci
on
al: M
en
or
gast
o
en
co
nsu
mo
, p
or
en
de
men
ore
s in
gre
sos
de
los
pro
du
cto
res,
m
en
or
dem
an
da d
e c
réd
ito
, y p
or
tan
to,
al
fin
al, m
en
or
reca
ud
o d
e i
mp
uest
os
para
el
Go
bie
rno
.
Co
n la r
efo
rma t
rib
uta
ria d
e la m
an
era
en
la q
ue la e
stá p
lan
tean
do
el G
ob
iern
o, se
te
rmin
arí
a d
e d
ar
un
a m
ezc
la t
ota
lmen
te g
rave p
ara
el cr
eci
mie
nto
eco
nó
mic
o: alt
a
infl
aci
ón
, alt
as
tasa
s d
e i
nte
rés,
dese
mp
leo
e i
nfo
rmalid
ad
, d
esa
cele
raci
ón
de l
a
dem
an
da d
e lo
s h
og
are
s y m
ayo
res
imp
uest
os
a las
em
pre
sas
y lo
s h
og
are
s.
3
.1.1
0.
La C
on
fian
za d
e l
os
Co
nsu
mid
ore
s est
á d
ete
rio
rad
a
Al
ob
serv
ar
el
Índ
ice
de
Co
nfi
an
za
del
Co
nsu
mid
or
(IC
C)
de
Fed
esa
rro
llo
, se
o
bse
rva u
na c
aíd
a d
el
mis
mo
desd
e o
ctu
bre
de 2
014, co
n u
n l
eve r
ep
un
te, au
nq
ue
tod
avía
en
terr
en
o n
eg
ati
vo
, d
esd
e f
eb
rero
de 2
016, el
cual
se v
io i
nte
rru
mp
ido
en
o
ctu
bre
de 2
016. En
efe
cto
, en
oct
ub
re e
l I
CC
reg
istr
o u
n b
ala
nce
de -
3,2
%, lo
qu
e
rep
rese
nta
un
dete
rio
ro d
e 1
,0 p
p f
ren
te a
sep
tiem
bre
. A
l co
mp
ara
r co
n o
ctu
bre
de
2015, la
caíd
a e
s d
e 9
,9 p
p. H
oy lo
s co
nsu
mid
ore
s co
lom
bia
no
s n
o t
ien
en
co
nfi
an
za
en
la e
con
om
ía, u
na r
efo
rma t
rib
uta
ria e
n l
a c
oyu
ntu
ra a
ctu
al
es
el
peo
r g
olp
e q
ue
po
drí
an
reci
bir
.
-
G
Grá
fico
15
. Ín
dic
e d
e C
on
fian
za d
el
Co
nsu
mid
or
(IC
C)
Fu
en
te: Fed
esa
rro
llo
. En
cuest
a d
e O
pin
ión
del C
on
sum
ido
r.
Así
mis
mo
, al
an
aliza
r la
evo
luci
ón
de lo
s co
mp
on
en
tes
del IC
C e
s p
osi
ble
ob
serv
ar
un
dete
rio
ro e
n l
a p
erc
ep
ció
n d
e l
a e
con
om
ía p
or
part
e d
e l
os
con
sum
ido
res.
En
esp
eci
al,
en
o
ctu
bre
se
o
bse
rva
un
a
caíd
a
a
terr
en
o
neg
ati
vo
d
el
Índ
ice
de
Exp
ect
ati
vas
del
Co
nsu
mid
o