Social Garden

 

လသားဆနeသာ လaသiuကaဝနးဆသ iu

အမတ ၁၊ ဒဇငဘာ ၂၀၁၈ Contact us www.facebook.com/socialgarden2018/  

သ uတ ရသ လမuယာ လကန တ iu ပးeပာလ iu  မရ iuငရင 

ပခ uးeလးပuတ ပး eပာလ iuကတာ က 

က uတ ခစeနတာထကစာရင 

ပ iuaဆငeပမယ လiu  

က iuယeတာ ထငတယ ... 

 

မနမာအရပဖကအဖအစညးမား

ဘာလဘယလ

ဆရညမeလး မရ ieတာပါ

ကလနပတတi

ကာရမ ဘဝ

Vision 2050

လတနဖiuးဟu ဆiuရာဝယ . .

မတက ပား ယu ကညမမား အကား

သဟဇာတ ဖစတညမ အလတရား

မင iမးခ မးeသးတ င iမးခ မးeရးသiu

Social Garden Magazine (SGM) လမeရာငစu ပနးuယာ က iu aယဒတာမားaဖစ လငးငယ၊ ခ မး၊ ထiuကeaာငလငး၊ ထးaiမခန 

aiမeဝးငကငယ (ကပတ) တiuက က iuးပမး eဆာငရကထားကပါတယ§  

ပနး မ iuသ၊ 3K န  4G တ iuက သ uပeဖာeတ eရးဆeပးပါတယ§ မက ာဖuး ဓါတပ uကeတာ eပါကစရ  လကရာပါ§ 

 

ထ uတeဝခငးက iueတာ aခမ aဖစ aနလiuငး https://www.facebook.com/socialgarden2018 မာ ဖန ခ iပါတယ§ 

 

SGM ဟာ aက iuးစးပား ဦးစားမeပးသည လငယမ ားaတက "aခမ" သ uးလတကiမ မဂဇငး ဖစ ပး 

eစတနာဖင စာမခ းMမငeပးကeသာ ဆရာ၊ ဆရာမမားကiu eကးဇးတငeကာငး မတတမးတငပါတယ§ SGM တင eဖာ ပထားeသာ စာမမ ားသည မလ 

စာeရးသမ ား၏ မပ iuင ဖစeကာငး eလးနကစာ aသieပးလ iuပါတယ§ 

အယဒတာ လကကက ၁

ကာတနး - စာ ၁ - ၆ ကဗျာ အမ ဝးငကငယ (ကပတ) - မငမးချမး သးတ ငမးချမး ရးသ. .စာ ၇ ထးအမခ - တရား . . . စာ ၈ Shri (UMM) အမာရတမ ဆကသယြခငး. . . စာ ၉ ဟသ - ြပတကျသများ . . . စာ ၁၀ ထက အာငလငး - ကာရမ ဘဝ . . . စာ ၁၁ မာယာ အမဂျလ - ကျမ ရငသန နဆ . . . စာ ၁၂ ဆာငးပါး၊ သ ဘာထား အြမင မာငရင ကာငး ( ဆး ၁) - ဤခရး နး တာမညလား . . . စာ ၁၂

4G - ဝနထမး တရ လအခငအ ရးတလား . . . စာ ၁၉ တဇာမျးဝငး - ြမနမာအရပဖကအဖအစညးများဘာလဘယလ. . . စာ၂၂ ကကလင - Interfaith Understanding မတကြပား ယကညမများ အကား သဟဇာတ ြဖစတညမ အလတရား . . . စာ ၂၄ ြမတစ - ဆ သာတရား အး သာတရား . . . စာ ၂၇ ကထက (နတတလငး) - မ ဝချင သာ အ တး လးများ စာ ၂၉ အက ဆး ထးအမခ - ဖနပတစရ၏ အထပပတတ . . . စာ ၃၀ ခင ကျာည - သစပငတကတ ငါး . . . စာ ၃၂ န ရာဆာန - ဆရညမ လး မရ တာပါ . . . စာ ၃၅ တမည သး - လတနဖးဟ ဆရာဝယ . . စာ ၃၈ နငငတကာ စာအပအညနး . . . စာ ၃၈ ြပညတငး စာအပအညနး . . . စာ ၄၀ ဘာသာြပန က ဝငးသည - ကလနပတတ . . . စာ ၄၄ ဝတထ တ ချမး - ရ . . . စာ ၄၇ လငးငယ - Vision 2050 . . . စာ ၅၀ သ ရာစာ သာဒတ - လလ လးလညး ကာငးပါတယ . . . စာ ၅၅

“ကနမကiuဝယသားတ သကiu eတeအာင ရာeပးပါရင။

သဆမာပ ကနမတစဘဝလuး ကနခပါရeစ။ သက ကနမကiu

လတလပခင eပးတသပါ” စာ ၃၉

aiu...aသကeပးဖiuဆ iu eဝး aရကeပးဖiu eတာင မစ းစားရဘး ဘယသမလညး a iuငမယလ iuဘး ဘယသမလညး မဆ uး းရဘး ယ uကညစiတခမaပညန သသယကငးစာ aတယ တ eနထiuငရရင ဒါဟာ ငiမးခမးeရးဘ §   § စာ m aeခခaား ဖင လaဖaစညး တစခ u င တစခ uaကားတင

iuးသားမ၊ ပငလငးမ၊ ယ uကညမ င ည တမတမ

မားက iu aစ aားeပး Mမငတင ခငး ဖင၊

ြဗဟမစရတရား ထနးကားeသာ လeဘာငသစ တစရပက iu

တညeဆာက iuငရန ဖစeကာငး စာ ၂၆

မာတiကာ

Social Garden Magazine အမတ ၁၊ ဒဇငဘာ ၂၀၁၈ 

We are localized because we are globalized. �ခတ�တ��င��မ�� အ���ပ��င�မ�မ����စ�� ရ��ပ�တယ�။ အ�ဟ�င��အသစ�၊ အမ�န�အမ����က��က အ���ပ��င�မ�က�တ�� ����အ��နပ��ပ�။ ဒ��ပမယ��လည�� ကမ����နရ� �တ���တ��မ���မ���မ�� သ�မ��� တယ� င�မ���တယ� �လ�ဂ�စ��က��က အလ�ပ��ဖစ��န တ�န��ပ�ပ�။ အရင�က “င�တ�� � ကမ����က��” ဆ��သည�� ဝ�ဒ�ဖန ��တရ���တ�န� � လ�သ���တ� အခ�င��ခ�င���က�� သဟဇ�တ �ဖစ�လ��အ�င� �မ�င��တင�ခ���ကပ�တယ�။ ကမ��လ���ဆ��င�ရ� အဖ�� �အစည���တ�၊ �ဖစ�စ���တ� �ဖန ���ကက� လ�ပ�တယ�။ ဒ�လ���ခတ��က��ထ�မ�� က��န��တ�� � အခ�င��ခ�င�� ကင���အ�င��နလ�� � မရ�တ��ပ�ဘ��။ မကင��ရင� �က�င���အ�င� �န���င�ဖ�� � အ��ထ�တ�ရပ�လ�မ��မယ�။ အ�န�က�က အသ��တ�က�� အ�ရ� �ဆ� စက� န ��မ�ခ�� ပ�� �လတ�ပ�တယ�။ အ�ရ� �က အသ��တ�က���တ�� အ�န�က�က မ�က��ဘ��လ�� � ခ�စ��လ��ကပ�တယ�။ အ�ရ� �က လ��တ�က က��ယ���ဒသရ� � အ�နအထ��က�� ကမ���က��ရ� � အ�ခ���ဒသက လ��တ� �က�����င��အ�င� �မ�င��တင�ရင��န� � က��ယ���ဒသ ဗဟ���ပ� ဇ�တ���က�င���တ�က�� တ�န��အ���ပ�လ��ကပ�တယ�။ ဒ�လ�� တ�န��အ���ပ�ရင�� င���ဒသသ� င��ကမ��ဆ��တ�� အစ��တစ�ခ� �ဖစ�ထ�န��လ�ပ�တယ�။ အ��ဒ�က��ကပ� ကမ���က��ရ� � �ဖစ�စ�� �ဖစ�လ� ပ��တ��တယ�။ င���ဒသ �ပဿန� င�ပ� သ�တယ�။ ဒ���က�င�� င�ဘ�သ�ပ� ရ�င��မယ�။ ��ပ�ရရင� အ��လ��လ��တ� ��ပ�တ�� “င�တ�� � ကမ���က��” ဆ��တ�က လ�စ��နယ�စ�� မပ��တ��ပ� င���ဒသ�လ�က�ပ� အက��� �ဝင�လ��တ��တ�ပ�ပ�။ ဒါက

တကမ��လ���ရ� � အ�နအထ��။ က��ယ���ပည�က��ယ��ရ��မ���တ�� နယ�စ�န�နယ�ဖ��� (peripheral) က အသ��တ�က�� အလယ�ဗဟ�� (central) က လ��တ� မ�က��ဘ��လ�� � ခ�ယ�လ�ခ���ကတ� �က�ပ��ပ�။ Social Garden Magazine (SGM) ဟ�လည�� ဒ�သ�ဘ�ပ�ပ�။ လ��ကယ�လည�� ဆန�ပ�တယ�။ ဒ��ပမယ�� ဂလ��ဘယ�န� �လည�� ခ��တ�ဆက� �ကည��ခ�င�ပ�တယ�။ ရခ��င��ပည�နယ�မ�� အလ�ပ�လ�ပ��ကရင�� စ��စည��ဖ���ကတ�� လ�ငယ��တ� စ�စည���ပ�� ဂလ��ဘယ� �ရစ����က�င��က�� အသ����ပ�က� အ�န�လ��င�� မဂ�ဇင�� အ�ဖစ� တင�ဆက� လ��က�တ�ပ�။ ဒ�အတ�က� ရခ��င� အ�င� �အသက��တ�၊ လ�မ�အဖ�� �အစည�� အ�င� �အသက��တ� မ����က�င�� မ����န���င� ပ�တယ�။ ဒ�လ����ပ�လ�� � ရခ��င�န� � ပတ�သတ�တ�� �ဝဖန� သ���သပ�ခ�က��တ�ခ�ည���တ�� �တ� �ရမ�� မဟ�တ�ပ�ဘ��။ ဒ�က�� ခ��န�ည�����င�ဖ�� � နယ�ပယ�စ��က လ�ငယ��တ�က�� ဦ�စ���ပ��ပ�� စ�မ��တ� တင�ဆက�ထ��ပ�တယ�။ လ�မ�ဥယ����ဆ��တ�� န�မည�အတ��င��ပ� ရသပ��င��က�� ဦ�စ���ပ��ပ�� လ�မ� �ရ�င�စ�� ပန��ခင���က��က�� �လ����အ��လ� ပ�က�သ�က�မ��လ�က� �ပ��ဝလ��ပ�တယ�။ လ�ငယ��တ�ရ� � အ�မင�က�� ထင�ဟပ�တ� �ဖစ�တ��အတ�က� �ဒ�သရသမ��� မ���ခ��ရင�လည�� �လ����ပ�� �တ���ပ��စလ��ပ�တယ�။ ��ပ��ထ��လ�န��တ�� �နရ�တစ�ခ�မ�� ခဏတ�ဖ�တ� အန��ရခ��က�မ�� စ��မည���လ�ဖတ� အ�တ�� �လ� ခဏ ဆန ��ထ�တ����င��အ�င� လ�� ��ဆ�� �ပ�ခ�င�ပ�တယ�။ အ��ပ��တ��က��ထ� �န�က�ထပ� အ��ပ�တစ�ခ� ထပ�တ��� လ�တယ� ဆ��ရင��တ��လည�� စ�တ�တ��င��က� ဆ����ဖတ��တ��မ�။ �လ�စ��စ���ဖင�� အယ�ဒ�တ�မ���က��ယ�စ�� အယ�ဒ�တ�

အယ�ဒ�တ�� လက�က�က�

Social Garden Magazine (SGM) ဟ�လည�� ဒ�သ�ဘ�ပ�ပ�။ လ��ကယ�လည��

ဆန�ပ�တယ�။ ဒ��ပမယ�� ဂလ��ဘယ�န��လည�� ခ� �တ�ဆက�

�ကည��ခ�င�ပ�တယ�။ ရခ��င��ပည�နယ�မ�� အလ�ပ�လ�ပ��ကရင�� စ��စည��ဖ���ကတ�� လ�ငယ��တ� စ�စည���ပ�� ဂလ��ဘယ�

�ရစ����က�င��က�� အသ����ပ�က� အ�န�လ��င�� မဂ�ဇင�� အ�ဖစ� တင�ဆက� လ��က�တ�ပ�။

Social GardenDecember, 2018

  ‐ 1 ‐ 

cartoon  

 

   

The Interview

Social GardenDecember, 2018

 ‐ 2 ‐ 

          

              

Psychosocial Support

Social GardenDecember, 2018

  ‐ 3 ‐ 

          

            

We are saving the World

Social GardenDecember, 2018

 ‐ 4 ‐ 

                

Tat Tat Tat

Social GardenDecember, 2018

  ‐ 5 ‐ 

  

Gandhi needs to write proposal

Source – PK Forum

Social GardenDecember, 2018

 ‐ 6 ‐ 

Respect the “Respect

Social GardenDecember, 2018

  ‐ 7 ‐ 

မင iမးခမးeသးတ  ငiမးခမးeရးသiu  

မuနတiuငး ပးရင eလeပလာမယဆ iuတာ သieနလကန  

မငiမးခမးမeတရeနာက ငiမးခ မးeရးeတက 

ဘယဆဘယဝယ.... 

 

ငiမးခ မးeရးဆiuတာ နားနမ ကစiလi u နးလကနeဝးeလခငးလား 

eဝးeစဖiuaတက နးeနတာလား eဝခမရ eကကရတယ....§ 

 

eဆးe းမeတရ  တစဖက 

ပစခတမeတရ iuကခကက 

aသကeတ eပး eပးeနရတယ§ 

 

eတာပါeတာ တနပါeတာ eသးစနးမယ ငiမးခ မးeရး စာမက ာeတ 

မလနပါနeတာ aiuမငးယiuယငးeနတစiတဓာတeတ 

aတတကiueရတနးတငတ လuပရပeတ 

ရပ... ရပပါeတာလား§  

aသကကiu aသကeပးeနရတ ဒပမာ aနiမပါးဆuးeပးဆပမက 

ကiuယလကaဂငါပ ကစး ခငး စiတဓာတပ က ပား ခငးန  ငiuခရတ မကရညeတ...§  

မဟuတဘး မဟuတဘး တiuလiuခငတ ငiမးခ မးeရးမာ ပညသeတမကရညမကရဘး ကးလန စာစားဘဝန  မeနရဘး§  

ကiuယစiတ စပါးဆငးရ ခငးeတ 

မဖစရဘး မသနစမးဘဝန  နာကညးစiတeတ 

eမးဖားမeပးဘး..§  

aiu...aသကeပးဖiuဆiu eဝး aရကeပးဖiu eတာင မစ းစားရဘး ဘယသမလညး a iuငမယလiuဘး ဘယသမလညး မဆuး းရဘး ယuကညစiတခမaပညန သသယကငးစာ aတယ တ eနထiuငရရင ဒါဟာ ငiမးခမးeရးဘ §   §  

aiမeဝးငကငယ (ကပတ)

Social GardenDecember, 2018

 ‐ 8 ‐ 

 

တရား  

ကiuယကပ aခ iuက iuကလiuလားမသi လကဖကရညက မခ iuဘး 

ဝစကက ခ iuတယ§  

aမငကiuက iuကလiu  မငသထကမငeaာင ကငးနကနကတးက§ 

 

စမးသပဖန ပနeတထ ဘဝကiu ထiuးသiပထည 

မးaား aနညးaမားနကစား 

eလာကပါလတရားကiu စiနeခ က 

သသရာက iuးဝiuငးထ ဘယသက ဘယသကiu aလထiuးမလ§  

တစခ iu လမeသဘး နာမညeသက§   

ထးaiမခ mm eဖeဖာဝါရ mmmm mm နာရ 

တရား

Social GardenDecember, 2018

  ‐ 9 ‐ 

aမာရတမ ဆကသယ ခငး  

aပနaလန ကuတ ခစeနရင aစငးရာeတခညး ထငကuနကမယ ...  လကန  တiu ပးeပာလiu  မရ iuငရင ပခuးeလးပuတ ပး eပာလiuကတာ က 

ကuတ ခစeနတာထကစာရင ပiuaဆငeပမယ လiu  ကiuယeတာ ထငတယ ... 

 

aရာeတထငရင ... ကာeတာ aမာရတeတက 

စကားeပာတaခါ ... ဘယသဘယသ aတကမ မeကာငး iuငဘးလiu  ကiuယeတာ မငမiတာပ .....   Shri (UMM) 

Social GardenDecember, 2018

 ‐ 10 ‐

ပuတကသမ ား 

မiuးလငးက မiuးခ uပထiတiuင ငါတiu eခ းန  ငါတiu  ထမငးဝiuငးတညရ ငါတiu ပဌာနးခကန  ငါတiu  မးeမးရန 

aeဖaeမသားယ 

သားaeမ eမးယ 

eဆစ မ iuးဆက ပခuးeပာငးလ ပး aသကeမးမဂါထာရတဖတခ ကတ 

ငါတiu eတဟာ aeခခလတနးစားမiသားစuဖစကသတ§ aiမ ပငဘကမာ eတာင ငးeတဖစကတ 

မးခiuးeငလ iu ပန က aiပမကeတက iu လသားဆနကညသမ  

ညညးညခရတာeတeတာaမားသား…§ ဖစခငတဆ ဒန  ရခတaရာeတ 

လလညးလ iuငသမ  မကလာခ ပး eခါငးငuရငဆ iuငကရမယဆ iuရင 

မခမးနားတaiပမကဟာ မခမးနားတ ဒiuပမကတတကသတeလ§ 

a သလiu eပာမ ပတတတ သiuသiပမeတဖiဆးရငး 

eကာကစiတန သiမငယသားတ မကဝနးeတ 

ညeလးန ညမeလးဆမာ ရ iတယ 

aeမန  aeဖဆမာ ရ iတယ 

ကနeတာဆမာeတာ တiတဆ iတတ သခငးလiu 

မကရညသစ eတရiတယ§ တစခါက မဟာတပမကး ရငဘတထ 

စစeကာငးခ eတာ ထiနးခ uပမမ ရငခငဟာ ခuနမငတတစမာပ 

က iuးပခဖး ကနeတာတiu eမာင မeတ 

ရငခ uန ခငးaတတပညာမခပါတယ§ တကယလ iuသာ မiuးသားeတထ 

ကယ ပာeလးကiu eငးရတာ ပညစuခငးတစခuဆ iuရင ကနeတာတiu  ကယဝကတ တစခuတညးeသာ iuးသား ခငးဟာ a ဒ မiသားစuကယ ပာeလးပါပ သက မiတတuတမiတတ uတ aသက တယ 

ကနeတာတiuကiu မလည ဖားဘး ပးeတာ သန စငတယ… 

ဒါeပမယ တiမည iueတကငးစငမသာ မငးကiueတ iuငမာမiu  eကာငးကငကးကညလငဖ iu  ငါတiu  eနစ  ဆ ueတာငးတယ ကယeလးeရ မငးက ငါတiuaiပမက ဖစလiu  eနစ eနတiuငးလငးeပးပါ§ 

ဟသ

Social GardenDecember, 2018

  ‐ 11 ‐

ကာရမ ဘဝ  

eနရကeတက . . eရeလာeလာ . . . eနeပာeပာ . . . စခနးသiမးeတာ . . . aeနာကeတာင. . . ယနးယနးဆက. . . ပ သနးလာတ. . . ဇငeယာကauပရယ. . . သထကရယ. . . ငါကကလ iu . . . aiပတနးတကဖ iu . . . ဆညဆင. . .§   

ထiuaခ iနတင. . . တမiuးခ uပလiu . . . ကuနခနးeနတ . . .aားaငကiuပင. . . ကနပiuကကiuတ . . .eလeပ တင. . . ကငသဆ . . .eရာကခငစiတန . . . eလာခတeနတ . . .တငါလuလင§. . .  

aiu  . . . သငတiu  aမနပင. . . eရာကခငသလiueပါ. . . eမာရeတာ . . .eမာလပထင. . . သခငaပန . . .စiတပပနလiu . . . ပနလာလင . . .eရာကာခကဖiuရယ. . . ငuပသးန . . . ကကသနeထာငးပါလiu . . . ကး ပန ပeပါ. . .  တစeနဝင. . .§  

ထ iuကeaာငလငး

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 12 ‐

ကမ ရငသနeနဆ 

ခါးသးလည ဖားတ aလiမaညာ မ uသားeတန သမ iuငးမာ ကမက iu iမခလiu eရးခငeရး

aညစaeကးထuထညထ နငးeခလiueခလညး ဖနမနeတလ iu ထက ကမ ရငသနeနဦးမာ

ကမရ ပမာမခန aမaယာက ရငက iu

စ iတပကeစသလား စ iတaလiuမကမeတကား ကiuယဘာသာ

မမးကပeနeaာင eရနတငးကး eညခနးထ လ ကသလ iu ကမ က ကလ လမးeလာက ပeနလi u

မားလားကယ

(မာယာ အမဂလသည အeမရ iကန

လမညး ကဗာဆရာမတစeယာက ဖစ ပး သမ၏ အသားအeရာင ခ ခားမကiu ဆနကငသည ကဗာမားeကာင

ထငရားသည။ ဤကဗာသညလညး အထငရားဆ uးeသာ ကဗာထမ တစပuဒအပါအ၀င ဖစသည။)

 

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 13 ‐

လaဆငးလiu eနaလငးလiu

ဒeရeတရ eသခာခငးလiu eမာလငခကရ uနးကနလပရား

ရငသနeနမမ iuးလiu ကမ ရငသနeနဦးမာ

eခါငးကiuင u မကလာက iuခ

ကကးတငင င iueကးမမားန မကရညစeတန ထမးပ iuးထားတ ပ uခ uးသားeတ

iမကခ iနမ iuး ကမ က း လ ပ iueနတာ ရင မငခငeနခသလား

စာeတးကမက ရငက iu eစာကားမ iသလiu

ဖစeစခသလား မeထး iuငမa iuင ခစားeနရeaာင

ကမ aiမeနာကeဖးmငးထ eရတငးကးeတသလ iuမ iuး a မးမiပး

eaာရယမ ieနလiu မားလားကယ

ရငစကားလuးeတန ကမက iu ပစခင ပစ ရင မကလuးက aကညeတန ကမကiu

တစစလး ဖတခင လး ဖတ aမ uနးတရားaပညန ကမကiu သတပစခင

သတပစလညး eလထueတလiu ထက ကမ ရငသနeနဦးမာ

ကမရ ည iuaားက ရငက iu စiတပကeစသတလား

ကမ eပါင eကာရငးကiu ရငကညမ iခ iuက စiနeတရသားလiu ကမ ထကမ i ပ uမ iuးeကာင

uတတရက တaတသ ဖစသားရလား

သမ iuငးmင aရကရမ တက uတထက uနးထက ကမ ရငသနတယ

နာကငမeတ eမး မထားတ aတiတaရiပaထက uနးထက

ကမ ရငသနတယ

ကမက လငးလuးeတ တရiတရတန ကယeပာတ ပငလယနကတစခu င iueကးeaာဟစ လငးကားမာ ခ iuငရည aပည တuနလပမ eကာကရမညeတက iu ခနထားခ ပး ကမ ရငသနတယ a သဖယ လငးရငးတ မနကမ iuးeသာကထ ကမ ရငသနတယ ဘiuးeဘးဇဇာတiu aeမက iu လကဆငကမးလiu ကမက aiပမက ပးeတာ ကမက ကနeတရ eမာလငခက ကမ ရငသနတယ ကမ ရငသနတယ ကမ ရငသနတယ

မာယာ အမဂလ

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 14 ‐

ဤခရးနးeတာမညလား eမာငရငeကာငး (eဆး m)

ဤခရးနးeတာမညလား ၂၀၁၈ ခနစ ဒဇငဘာလ တစရက နတင World AIDS day (AIDS ရာဂါတကဖျက ရး အထမးအမတ န) အြဖစ ကမဘာ တစဝမးလး ကျငးပက ပအးမည။ တစကမဘာလးမ HIV ကးစက ခရ သာ ဝဒနာရငများနင သဆးသား သများ အတက ရညစး၍ ဆ တာငးပများ ပညာ ပးပ အခမးအနားများြဖင နငငအလက ကျငးပက ပဦးမည။ အာဘာလလနင HIV ကမဘာ ြမ ပ သ ရာကလာပး လသားအသက ခလာသညမာ ရာစနစဝကမပင ရာကလာပါ ပါလား။

၁၉၈၁ ခနစတင ဆနဖရနစစစကတင နသ Ken Horne (ကနးဟနး) က ကမဘာပထမဆး အတအငဗ(HIV) ပး ကးစက ခရသည လနာအြဖစ သတမတကသည။ ထအချနက အ မရကန ြပည ထာငစတင ထတလန ြခာကြခား ဖယရာ အ ြခအ နနင ကခရသည။ အ မရကန ကးစက ရာဂါ ထနးချပ ရးဌာန(CDC)သ တာငပငးနင ြမာကပငးကပါ ထးြခား သာ ရာဂါ ရာ ဖ တရမ မတတမးများ (case reports) များ တကလာ ကသည။ ဆးရများတင လနာများသည ကယခအားကျကာ ကးစက ရာဂါ ပါငးစက တ နရသည။ ပါးစပ အတငး နင

လည ချာငး အတငး မကခရများ၊ ကယအရညြပားတင မ ကာငြဖစ သာ ရာဂါ ကပပါးများ ကာင ြဖစ သာ ရာဂါများ နင အဆတလမး ကာငးဆငရာ ရာဂါများ ြဖစပား နကသည။ ကရခကခသလ ဘာ ကာငြဖစ နမနး မသက။ အ မရကနြပည ထာငစ အ နြဖင ကယဝမ ချမးသာမ နငအတ ထးြခား သာ နတဆးတစ ကာင၏ ြခာကလန မက ရတတရကခ န ကရသည။

မကာပါ။ နတဆး၏ ြခာကလန မသည အ မရကန ြပည ထာငစတင သာမက တာ။ ဥ ရာပနင အာဖရကနငင များတငပါ တရမ စတငလာသည။ ထနတဆးက ရာ ဖဖအတက သပပပညာရငများ ကးပမးခကသည။ ၁၉၈၃ ခနစတင ြပငသစနငငမ သပပပညာရငများမ ရာဂါသည ဝဒနာရငများ၏ အကတအဖများမ ရယ သာ အသားစ အ ြဖများမ တစဆင virus တစမျ းက ရာ ဖ တ ရ ခကသည။ တစဆကတညးမာပင အ မရကန ြပည ထာငစ မ ရာဘတဂလ (Robert Gallo) ကလညး တရ ကာငး ကြငာ နငခသည။

သ သာလညး ကသဖရာ အခက တ နကဆ။ ရာဂါပးက လ ပါငးများစာထမ အချနတ အတငး သရ ပး ကသမ ရနင အာင ဆာငရကဖရာ ကျန နပါ သးသည။ HIV အတက က နဦးတင ကထးများမာ စနစကျနမ မရ သးပါ။

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 15 ‐

ကသသည ဆးလညး မရ သးပါ။ ဒါအြပင အဘယ ကာင ဤ ရာဂါပးသည ြပန န နခသညကလညးမသက သးပါ။ ၁၉၈၃ခနစတင ပညာရငများ၏ ကးပမးမ ကာင ထ ရာဂါပး နင ပတသတ၍ အ တာများများ သရလာ ကသည။ HIV ပးသည အဓကအားြဖင ကးနငသညမာ

အကာအကယမ၊ ကနဒးမသးဘ လငဆကဆ ြခငး (လငတြဖစ စ လငကြဖစ စ)၊

ရာဂါပးရသ၏ ဆးထး ပန၊ ဆးထးအပ သးမြခငး၊ ထးမြခငး၊ (မးယစ ဆး သးစသများ ဆငြခငပါ)

ရာဂါပးရသ၏ သးကသငးမြခငး၊ တကတး ထးြခငး (အရပတကတး သာမက

ကးကယယကညမ အရ ဆး ပါကတာတ ေလညး အကျးဝငပါတယ သတြပပါ)၊ န

မခငမ သ နဓသားကကးစကြခငး ( စာသပါက မခငလညး ဆးတက မးလာ တာလညး က လးပါ ဆးတကပါက က လးငယများ လတကငးပါတယ)

တြဖစကသည။ ၁၉၈၀ြပညလန ကာလများတင Anti-retroviral drugs (ပးထနးသည ဆးများ) မ ပ သး သည အတက မခငမက လးသ ကးစကနနးများသည။ ယခကာလမာ တာ အသစအသစ သာ ဆးဝါးများ၏ အစမး အာနသင ကာင မခငမက လးသ ကးစက နငနနးက များစာ လျာချနငလာပါသည။ ၁၉၈၆ခနစတင zidovudine(AZT) ဆးဝါးများက ကသဖ အတကစတင အသးြပလာကသည။ ကနဦး ကထးများတင ဆးတစမျ းတညး ကသာ အသးြပခသည။ သ သာ နာကပငးတင HIV ပး၏သ ဘာသဘာဝက သရလာ ပး ဆးတစမျ းတညး သးြခငးြဖင မလ လာက။ ဆး ၃ မျး ပါငးမသာ ပး ကာင ရက ထနးချပနငလာသညက သရလာကသည။ ဒါအြပငအချနတအတငး သးစစ၍ အ ြဖရာကာ ရာဂါပး ရမရ မနစပငး နာရပငး အတငး သနငလာသည။ ယ နအခါတင စာ ရးသတ နငင၌ ART

ဆး သာက၍ ကသမခယ န သာ လနာဦး ရ ၂၀၁၇ ကနးဂဏနးများအရ ၂၄၀၀၀၀ ကျာ ရပါသည။ ဒကားထ မမ၏ ရာဂါပးရ နမ အ ြခအ နက မသ သးသည သများ လညး ရ နပါ သးသည။ ထ ကာငလညး ပညာ ပးနင ရး အလငါ HIV ပးနငပတသတ၍ အ မး အ ြဖပစမျ း နင အများသရ အာင တငဆကလကပါသည။ (၁) မး-HIV ရာဂါသည ကရာနတထ ဆးမရလား။ ြဖ- ဒ မးခနးက ြဖရမညဆလင HIVပးသည ယ န ခတတင လးဝ အရငး ပျာကကငး အာင တာ ဆးဝါး မ ပ သးပါ။ သ သာလညး ယ န ခတ ဆးဝါးများသည ပမနရကမပျက သာကသးပါက အလန အစမးထကကာ သးထ ခနဓာကယထရ ပး ကာင ရ ပမာဏက ထနးချပနင ပး နစ ပါငးများစာ ကျနးမာ သကရညစာနင လ ကာငးပကတအတငး နနငပါသည။ (၂) မး- ကန တာကနမတမာ သးအ ြဖက တာ reactive လ ပ နတယ။ HIV ရတာ သချာလလားဆရာ။ ြဖ-များ သာအားြဖင ဓာတခခနးအ တာများများက အ ြဖ ထတ ပးရင သချာကညပါ Reactive န Non reactive လပ ထတ ပးကတာ များပါတယ။ Reactive ဆတ အ ြဖ လးတစခန စတဓာတမကျပါနအး။ အများအားြဖင RDT (rapid diagnosis test) လပဖအတက test kit လးနစစ ပးကတာများပါတယ။ မားတတပါတယ။ ကမဘာကျနးမာ ရး အဖ ကးန သကဆငရာနငငက အစးရရ ချမတထားတ စညးမျဉး တ န စစ ပးမ ဓာတခခနး ကး များက positive ( ရ ပ ) လ ထတ ပးရတာပါ။ အခ ခတ မာ တာ မျ းရးဗဇ ဆးပညာ ထနးကားမ ကာင ကသမ မခယမ ကကသ လာက စစနငပါတယ။ သတထား ရမာက တာ ဆးကသမခယရန နာကမကျဖပါပ။ (၃) မး- ဆး သာကတာ ကာလာလ ြပနစစလ Non reactive ထက နရင ကာဆရာ။ ဘယလြဖစရတာလ။ ြဖစ ကာြဖစနငလား။ ြဖ- ပထမတစခ က တာ ဆးမတကခငတညးက သး သချာ စစ ဆးမပငးမာ ြပသနာရ နလား။ ဒါမ မဟတရင တာ တစြခားအချကက ခငဗျား ဆးပမန သာကတ အခါ ပး ကာင ရကျလာရင အလအ ြဖမျ း ထကလာနငပါတယ။ သ သာ အလန အလနရားပါတယ။ များ သာအားြဖင ဓာတခခနး တမာ သမားရးကျ စစက တာက HIV ပး ကာင ရန ကယခအား တ ကျ တာ သးထမာ ထကလာတ ခနဓာကယရ တန ြပနမ(retroAb) က စစကတာြဖစတယ။ ဒအ ြဖဟာ ဆး သာကတာ နစကာလ ပး ကာင ရ တအားနညး နတ သအဖ မားနငတယ။ ြဖစ တာငြဖစခပါ။ ဒါ ကာင ဆး သာကတ

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 16 ‐

သဆ HIV ပး ကာင ရ (viral load) န ကယခအား (CD4) ပ အဓက ကညပါတယ။ (၄) မး- HIV ပးကးစကခရပါက ခခအား ကျဆငးမ ကးစက ရာဂါ (AIDS) ြဖစ ပလား။ ြဖ- HIVပး ကးစကခရသတငး ခခအား ကျဆငးမ ကးစက ရာဂါ (AIDS) အဆငက ရာဂါပး ကးစကခရ ခါစမာ တနးမြဖစပါ။ စနစတကျ ကသမခယ ပး ကျနးမာ ရး ဝနထမးများ၏ ညနကားချကအတငး နထငပါက သကရညကျနးမာစာ နထငနငပါသည။ (၅) မး- ဒါြဖင ကန တာကနမတ ကျ တာ နထငမ ကာငးြဖစမ သရတာလ။ ြဖ- ဒါက တာ ကးစကခရြခငးက စာသြခငး၊ နာကကျ သြခငး အ ပ မာ မတညပါသည။ ကန တာတ လမျးများ သည လနညးစမ လ၍အများစသည ပမန ဆးစစမ (medical check up) မြပလပကပါ။ ဒါ ကာငလညး HIV ပးက အလပကစစ ကာင သာလညး ကာငး၊ ကျနးမာ ရး စစ ဆးမအရ သာ လညး ကာငး၊ သးစစ ရငး စာသကတာ ရသလ တစချ ကျ တာလညး ကးစကခရ ပး အ တာကာမ ကယခအား တ ကျလာမ ရာဂါ တ တစခ ပးတစခဝငလ ဆးစစက တာမ သလာရြခငး ြဖစပါသည။ (၆) မး- ဒါြဖငဆရာရယ ကန တာကနမ တက HIV ရလ ခဏခဏ နမ ကာငးြဖစ အပရာထလ နရင ဘယလ လပပါမလ။ မသားစကရ သးတယ။ ြဖ-မနပါတယ။ ခငဗျားတ စးရမသငပါတယ။ စတပသငပါတယ။ သ သာလညး အခခငဗျားတ သာက နတ ART ဆးကလညး အရမးအစမး ထကပါ တယ။ ပမနသာ ရကမပျက သာကပါ။ လ ကာငးအတငး ကျနးမာစာ နထငနငပါတယ။ တ ရာင ရာင န နရမယ ရာဂါမျး မဟတပါ။ အလပ တလညး ပမန လပ နကျ အတငး လပပါ။ အဒအတက ြပသနာမရနငပါ။ စနစတကျ ဆးကသမ ခယ ပး ဆးပမန သာကဖ ထပ လာငး အက ပးပါရ စ။ (၇) မး-ဆရာရယ ကန တာကနမ တမာ မသားစ လညးရတယ က လး တ လညးရတယ။ တြခား သ တက ကးမာစးတယ။ ြဖ- ခငဗျားတ စးရမတာက ကန တာ ကယချငးစာ ပါတယ။ သ အာငလညး ြပာြပပါမယ။

အဓကအားြဖင ကးနငတာ တ က တာ အကာ အကယမ ကနဒးမသးဘ လငဆကဆြခငး (လငတ ြဖစ စ လငကြဖစ စ)၊

ရာဂါပးရသ၏ ဆးထး ပန ဆးထးအပ သးမြခငး၊ ထးမြခငး (မးယစ ဆး သးစသများ ဆငြခငပါ)

ရာဂါပးရသ၏ သးကသငးမြခငး၊ တကတး ထးြခငး (အရပတကတး သာမက ကးကယ ယကညမ အရ ဆး ပါကတာ တလညး အကျးဝငပါတယ သတြပပါ)၊ န

မခငမသ နဓသားက ကးစကြခငး ( စာသပါက မခငလညး ဆးတက၊ မးလာ တာလညး က လးပါ ဆးတကပါက က လးငယများ လတကငးပါတယ) တ ြဖစပါတယ။

ဒအချက တက လလ ပမန စား သာက သားလာ နထင ပ ဖက ရန မကးစကနငပါဘး။ ပမနအတငး မသားစန ပျာ ပျာရငရင သကသကဝနးဝနး နနငသလ ရပ ရး ရာ ရးန ပရဟတ လပငနး တမာလညး တကတကကက ပါဝငနငပါတယ။ (၈) မး- ဆရာ ကန တာ/ကနမက တာ ဆးကသမ ခယ နပါတယ။ အတ နသ (အမျးသား/အမျးသမး) က တာ အခ စစတာမရဘးဆရာ။ အဒါ ဆရာဝန- ဟတပ ဆရာတစခ လာက မးမယ နာ။ ခငဗျား တအတ လငကစစရ ကရင အကာအကယသးလား။ လနာ- သးပါတယ။ သချာသးပါတယ။ ြဖ-ဟတပါပ။ ခငဗျားရ အတ နသက တာ စစချငး သးစစဖ တကတနးပါ။ ခငဗျားရ အ နအထားက ဖင ြပာပါ။ သသ ဘာတရင သးစစပါ။ အစမာ တာ မရဘးဆရင ၃လန၆လ အကာမ သးစစပါ။ စတထ အတ နစဉ တစခခ လသားတာ သသယရရင ဥပမာ အကာ အကယ ကနဒး ပါကသားတာတ ဘာတ ပါ။ ဒါ တက ရနင သးတယ။ လငကစစန အတ နသမ ကာလပတလး ၆လတစခါ ၆လတစခါ တာ ပမန သးစစဖ အက ြပ ပါရ စ။ (၉) မး- ဆရာရယ ကန တာန ကန တာအမျးသမးက က လး သပယချငတာပ ဆရာရယ။ ခကတာက ကန တာ တမာ HIVပးရလ ယလမရဘး လ တ ြပာ နကတယ မနပါသလားဆရာ။ ြဖ-ဒါဟာ လမား နတ အယအဆ တစခပါပ။ လာ လာ ဆယ ခငဗျား ရာ ခငဗျားအမျးသမးပါ ဆးကသမ ခယ နသလ ART ဆး တလညး ပမန သာက နကတယ။

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 17 ‐

အ တာ ခငဗျားတ က လးယမယဆ ခငဗျားတရ ကယခအား(CD4)န ပး ကာင ရ(viral load) စစပါမယ။ ကယခအား တ ကာငး ပး ပး ကာင ရ သးထမာ မရသ လာက နညးပါးရင ယနငပါတယ။ သ သာ သကဆငရာ ဆရာဝနကးများန သချာ ဆး နး တငပင ပးမ သချာ ြပငဆင ပးမယပါ။ (၁၀) မး-ဆရာ ကန တာ/ကနမ က တာ ဆးကသမ ခယ နသပါ။ ဆး သာက နတာလညး ကာပါ ပ။ အတ နသက တာ (အမျးသား/အမျးသမး) ဆးစစတငး (Non

reactive) မရဘးလ ထက နတာ ကာပါ ပ။ အဒါ က လးယချငလ ဆရာ ရနငလား။ ြဖ-ဟတပါ ပ။ အရငဆး နစဦးစလး ဆနဒရတယ ဆရင တာ ယလရနငစရာ အ ကာငးရပါတယ။ ဒcase မာ တာ ဆး သာက နတသ အဖကလညး ပး ကာင ရပမာဏ

(viral load) အ ြဖ ကာငး ပး ကယခအား(CD4) ကလညး အနညးဆး သငတငတ ဆရာဝန လကခနငတ အ နအထားရရပါမယ။ တစခါ တစဖကက HIVမရတ လနာရ လကတ ဖာ ကလညး ရငးြပဖလအပပါတယ။ အရငဆး က လးမယမ (pre exposure prophylaxis) ကးနင ြခ နညး အာင ကတင ဆး သာကဖန အတတ နစဉမာလညး ကးစက နင ြခ အနညးအများကလညး ရငးြပရပါမယ။ ပးရင တာ အမျးသမး သားဥ ကချနက ရကတက ပး ထရက တမာ အတ နရပါမယ။ နစဉကာလမာလညး လပ ဆာငရမယ အြပအမ တကလညး သကဆငရာ ဆရာဝနကးများ ကမးကျငသများမ လမးညနပါအးမယ။ မးလာတ က လးလညး ကးစကနင ြခ နညး အာင ဆးတက ကးတာ ြပစကသရတာ တ ရပါတယ။

ြဖစနငရင တာ ဆရာဝနများ ကျနးမာ ရးဝနထမးများန ဆး နးတငပငပးမ ယက စလပါတယ။

(၁၁) မး-ဆရာခငဗျား ကးစကဖ အ ြခအ န တစခခ ကခရင ဘယလလပရမလ။ ြဖ-ခငဗျား ဘာက ြပာချငတာလ တစချက လာက ြပာြပ ပါအး။ မး-ဒလဆရာ ကျ နာက အမျးသမးတစဦးန ကာမ ဆကဆခတယ အကာအကယ မသးမဘး။ HIV ကးသား မာလညး ကာကတယ အအတကပါဆရာ။

ြဖ- ဒါက ဒလကစစ တက ရတတပါတယ။ များ သာ အားြဖင ကျနးမာ ရးဝနထမး တ ကရတ ဆးထးအပ စး တာ ခခနးမာ ထမခကမတာ စတ လပငနးခင မ တာတဆ တ ကာင တာ တရတာ ပများတယ။ ခငဗျား ြပာသလ လညး ရတတပါတယ။ ဒအတက PEP (post exposure prophylaxis) ဆ ပး တတနငသမ ကးနင ြခနညး အာင စာနငသမ စာ အာင ဆးတကတ နညး တာရပါတယ။ အဓကက လနာဟာ

PEP မ သာကခငမာ သးစစကညလ HIV မရဖ တာ လပါတယ။ ဒါ ပမယ သးစစ ဆးမ တ နအတ ဆး နးတငပငမ တ လပဖလအပပါ သးတယ။ risk factors ကးစကနင ြခ ပ မတည ပး စဉးစားရတာ တ ရပါတယ။ ပး တာလညး လနာက မမရ အ ကာငးအရာက မခငးမချန အြပညအစ ြပာြပဖလပါတယ။ ဒါမလညး ရ ဆက ဆးကသမမာ အဆင ြပမာပါ။ (၁၂) မး- ဆရာခငဗျား ART ဆးသညလညး ဆးယာဉပါး တတတယ ဆတာ ဟတပါသလား။

ြဖ-မနပါတယ။ ဆးယာဉပါး တတပါတယ။ ART ဆးမ မဟတဘး။ ဘယပးသတ ဆးမဆ ယဉပါးတတပါတယ။ အများအားြဖင တာ ဆးယဉပါးတာနစမျ း တရတယ။ ပထမ တစမျးက ဆးပမနမ သာကတာပါပ။ ဆးက လး လးစားစား မ သာကဘ သာကလက မ သာက လက နလြဖစတာပါ။ ဒတယ တစမျးက တာ စပး အကးခရတညးက ဆးယဉပါးတ ပးကးစကခရလပမန ဆး သာက သာြငား ဆးမတးတာပါ။ ြမနမာြပညမာ တာ ပထမတစမျးက အများဆး ြဖစပါတယ။ ဒါ ကာင မာချငတာက ဆးက ပမန တတ ကျကျ သာကကပါ။ (၁၃) မး- ဆရာကန တာ/ကနမ က အမနားက လရပကကထက လတစ ယာကက ဒ ဆး သာကရင ရပ ြပာတယ။ သတနးက ဆးရက ဒ ဆးပ ပး နတာတ။ ကန တာ ကနမ တကချမးသာတယ။ ဈးကးလညး ဝယ သာကနငတယ ရလားဆရာ။ ြဖ- ဒါဟာ ြမနမာြပညမာ အ တများတ ြပသနာပါ။ ယာငလ တာင မလပမပါ စန။ ART ဆးမတကမ ကန တာတဟာ opportunistic infection လ ခ တ ကယခအား ကျချန ကယတငး အာငး နတတတ ရာဂါ တက အရငဆး စစ ဆး ရာ ဖရပါတယ။ တရငြဖစတာ အရငဆး စတချနင လာကတအထ ကရပါတယ။ တစခါ အသညးဓာတ ကျာကကပဓာတ တ ကာငးမ ကာငး အရငစစရပါတယ။ အားလး အဆင ြပနငတ အတငးအတာ ရမ ART ဆးစပါမယ။

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 18 ‐

နာကတစခက လချငးတတာ တာင အသကရပချငး မတပါဘး။ ဆးဆတာလညး ဒလပါပ။ ဒ ဆးဟာ ဒလန တညပငမ နာကလန တညချငမ တညပါမယ။ ဒါ ကာင လညး ဆးစ သာကသ တဆ တစပတတနသည ၂ပတ တနသည ခ ချနးတာ ရကချနးစပစပ လးန ခ ကညရ တာ တ လပရပါတယ။ ချမးသာလ ဆးဝယ သာကနငတယ ြဖစြဖစ ကမးကျင ဆရာဝနများန တငပင ပးမ ဆးကသမ ခယဖ အက ပး ပါရ စ။ (၁၄) မး- အြပငမာ ရာငး နတ အား ဆး တ ဓာတစာ တန တဖက သး ဆာငလ ရလားဆရာ။ ြဖ-အများအားြဖင ဂျငဆငး ပလန န အချ သာ ဓာတစာ ဆသည ဆးဝါးများက တာ ART ရ အာနသငက ကျသ လ အသညးဓာတ များ၊ ကျာကကပဓာတများ တက စ ပး လက အသက  အနတရာယ ထခကနငပါတယ။ ဒါ ကာင ဘယအရာမဆ ကသတ ဆရာဝနန တငပငဖ အက ပးပါရ စ။ (၁၅) မး-ဆရာခငဗျား ဒဘက ခတမာ HIV အတက ဆးကသဖ အဆင ြပလာပလား။ ြဖ- လနခတ ဆယစနစ ကျာတနးက တာ ဆးကသမ အထးသြဖင ART ဆး ထာကပမ လအပချက တရလ လနာ တအတက အဆငမ ြပခပါဘး။ ဒါ တဟာကာခ ပ။ အခ ခတမာ တာ အစးရအ နန လ လာကတ ထာကပမ တ ပးနငလာ ပး ART centre များ ဆးရကး တမာ ရလာပါ ပ။ အခလအပတာက တာ ခငဗျားတအ နန ပမန သးစစ ဆးကသမ ခယ ပး လာကဖ တကတနးပါတယ။

(၁၆) မး- ရနကနမနတ လး မ ကး တမာပ ဆးက ရတာလား ဆရာ။ ြဖ- မဟတ တာပါဘး။ ရနကန မနတ လး မ ကး တ သာမက တငးန ြပညနယ မ တာ တ ရာ ခရငန မ နယ တပါ မကျန ဆး ပးနင နပါ ပ။ အချ မရ သးတ နယ တမာလညး ကျယကျယြပန ြပန ပးနငဖ ကးစား နကပါ ပ။

(၁၇) မး - ကမဘာမာ HIV ပးကးစကခထားရပငမ ပျာကကငးသားသ တ ရ သးလားဆရာ။ ြဖ-ရပါတယ။ ရားရားပါးပါး ြဖစရပအချ ရခဖးပါတယ။ မး-သပါရ စဆရာ။

ြဖ- ၂၀၀၇ ခနစတနးက ဂျာမနနငင ဘာလင မ မာ တငမသ ရးဘ ရာငး ဆတ ပဂဂလဟာ သးကငဆာက ရးတငး ချဉဆ လလည ကသရငး HIV ပး လးဝ ပျာကသားခဖးတယ။ သဟာ ၁၉၉၅ခနစထက HIVပး ရတယလ သရထားသြဖစ ပး ဆးကသမလညး ခယ န ပါတယ။ သရ ရလဒန ဘာ ကာင ဒလြဖစတာလ အ ပ မတည ပး လလာ နပါတယ။ အ ြဖအသစ တလညး ရာ တ နပါ ပ။ HIV ဝဒနာရင တအတက သတငး ကာငးပါ။

(၁၈) မး-ဟာ ဒါဆ သတငး ကာငးပဆရာ။ ဒါ ဆ အနာဂတမာ HIV ပးက လးဝ ပျာက အာငကနငဖ ဆး ပ လာနငပါမလား ဆရာ။ ြဖ-မျးရးဗဇန ပတသတပး လလာတ ဆးပညာ ပ လာတာဟာ နစ ၄၀၀ လာက ဆးပညာက အချနကန သကသာ စတာပါပ။ ဆလတာက ဆစဖလစလ ကာလ သား ရာဂါမျး ပျာကဖ ကန တာတ ဘး ဘး တက နစ၄၀၀ လာက စာငခရတယ။ အခ ခတ အ နအထား နညးပညာန တကရင တာ နာငဆယစနစ ၂စန၃စအတငး က ကာငးရင ဆယနစ ပတချာလည အတငးမာ ကသနင မယ နညးသစ တ ထပ တနငပါတယ။ ယခနစ (world AIDS Day) ဆာငပဒသည "HIV ပးရမရ၊ မမကယက သးစစကည" (know your status) ြဖစပါသည။ ကတငကာကယြခငးသည ကသြခငးထက ကာငးပါသည။ ထ ကာငလညး သးစစကညကဖ တကတနး လပါသည။ ယ န ကမဘာကး၏ တက ခတ နတဆး တစ ကာငြဖစ သာ HIV ပးသည နာင ဆယစနစများတင လးဝ ပျာကကငးနင အာင ကသနငဖ နညးလမးများ ပ လာလမမညဟ မာလငပါသည။ ထကာလသ မ ရာကမ အချန လးမာ ဝဒနာရငများ အ နြဖင သကတမးရညစာ နနင ပး လကရ ကထးများ ART ဆးဝါးများက စနစတကျ မဝဖလအပပါသည။ စနစ တကျ ကသမခယြခငးသည တစနညးအားြဖငလညး ရာဂါ ဘယ ြပန ပားမက တားြမစနင သာ နညးလမးတစမျး လညး ြဖစပါသည။ သမသာ နာင အနာဂတတင ဤကမဘာ ြမကးမ ကာကမကဖယ နတဆးတစ ကာငက အပးအပင မာငးထတနငမည ြဖစပါ တာသည။ ။

မာငရင ကာငး ( ဆး၂)

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 19 ‐

ဝနထမးeတရ  လaခငaeရးတလား  မတဆက

ဒစာက ရးရတ ရညရယချကက ကျ နာတ လာကမာ ြဖစ လြဖစထရတ ြပာ လ ြပာထ ရတ အ ကာငးအရာ တစခက ဆး နးကညြခငး ြဖစပါတယ။ မတတအြမငများ ရမယဆတာလညး ကတင မ ာလငပါတယ။ ကျ နာ ဆ နးချငတ အ ကာငးအရာက တာ လသာချငး စာနာ ထာကထား ရး လပငနး တက လပ နတ အဖအစညး တဟာ ဒကခသည တ၊ ကည ရးက လကခတ ရပရာလထ တအတက ဆရင တာ လအခငအ ရးအရ ဆတာက ဦးစား ပး ထညသငးစဉးစား ပး ကတယ။ ဒါ ပမယ ကယဝနထမး တရ အခငအ ရးက တာ ချ းနမထား ကတယ ဆတ အများအြမငပါ။ ကျ နာတ လာကဆတာ လသားချငးစာနာ ထာကထားမ ကည ရး ခါငးစဉ အာကက နငငတကာ အဖအစညးများ၊ ြပညတငး အဖ အစညးများမာ အလပလပ နကတ ဝနထမးများရ အ နအထား ပတဝနးကျငက ဆလပါတယ။ တကယလ ထညချငရင ရး ဘးလမျးမာ ဝငကကတ အရပဘက အဖ တလညး ပါနငပါတယ။

စတငြခငး လသားချငး စာနာ ထာကထားမ humanitarian ဆတာ ဘာလ ဆတာက ဘာသာ ဗဒအရ အရင စငကညက ရ အာငပါ။ ၁၉ ရာစမာ စတင ပ ပါကလာတ စစပ တမာ ဒဏရာရသ တက ကညကယဆယတာက န စတင လာခတယလ ဆကပါတယ။ ဟငနရဒးနန ဆရင လ တအားလးနးပါး သကပါတယ။ သတရ လပရပက humanitarian လပရပလ ယဘယျ ခ ဆကပါတယ။ humanitarian ဆတာဘာလဆ တာ လသားများ၏ ကာငးကျ းချမးသာက အ လးထား သာ၊ လသားများ၏ ဒကခခစားမများက သကသာ စလ သာ၊ ၎ငးကသ လ၊ ဂရဏာစတရသဟ ဆပါတယ။ ြမနမာစကား ပရဟတဆတ အများ ကာငးကျ း ဆာငရကလသ၊ ဆာငရကြခငး ဆတ စကားန နးစပပါတယ။ ဒါ ပမယ ြမနမာနငင လကရအ နအထားမာ တ နရတ ပရဟတနာမညခ လပငနး တန ရညရယချကြခငး မကာ သာလညး လပနညး လပဟန ြခားနားပါတယ။ ဒါဟာလညး တကမဘာလးမာ ြဖန ကက ရပတည နတ အဖအစညး တ ြဖစတအတက စနစတကျ စညးကမးတကျ ဆာငရကမသာ

ရရညအတက အဆင ြပမာ ကာငပါ။ ကယရပရာ လး ထမာ တာ စတနာရတသ၊ အချန ပးနငတလက ဝငလပ တယ။ မအား တာတအခါ ဆကမလပဘး။ ရာအဆင ရပအဆငြဖစတ အတက သပြပဿနာ ကးကးမားမား မရပါဘး။ ဒ တာ ဒသ ဘာနစခက နငးယဉကညတာ နတင သသာပါတယ။ ရပရာအဆင အဖအစညး သး သး လး တမာ ဝင ရာကလပကငရတာ လယက လတလပသ လာက၊ အဖအစညး ကး လ လများ လ၊ စညးကမး ထနးသမးဖ ပ ပးလအပ လ ြဖစလာကာ၊ လတလပမ ပ ပး နညးလာပါမယ။

ပါဝါ အတငးအဆ အထကပါ အ ကာငးရငး ကာငပ လသား တအတက ကာငးကျ း ရးရ ဆာငရကပါတယဆတ အဖအစညး မာပ လ တအတက စညးကမး တ တငးကပလာရ ပါတယ။ ဒါအြပင အြခား ဆငြခငစရာ တလညး ရပါ သး တယ။ ထအထကမ ဆငြခငစရာ သ ဘာတရား တစခ တငြပချငပါတယ။ power relation ဆတ သ ဘာပါ။ ကည ရး လပသားန အကအညယရသကားမာ ဆကဆ ရး တစခ ရပါတယ။ ကည ရး လပသားမာက ပစစညး တ၊ င တ၊ အ ထာကအပ တ ပးရတာ ြဖစတ အတက ရပရာလထအ ပ မာ လမးမးမရပါတယ။ ဒလ လမးမးမန လပပငခငက အသးချ ပး အလအသးချတာ၊ ကယကျ း အတက အြမတထတတာ တ ြဖစပါတယ။ ဝနထမး အချငးချငး ကားမာလညး ရာထးကးသန ရာထးငယသ ကားမာ ပါဝါကာပါတယ။ လတတ လာ ကမဘာမာ ဟး လး တစ ကျာ ကျာ ြဖစခတ လသားချငး စာနာ ထာကထားမ humanitarian လပတ အဖအစညးတစခက လင အရပ တာပက ဒါက ြပပါတယ။ ြမနမာြပညမာလညး မကာခတ ကာလက CSO တစခမာ အကးအက လပသက ကယဝနထမး မနးက လး တက လငပငးဆငရာ မ တာ မတရား ြပမတာလညး ဒသ ဘာပါပ။ ဒါ ကာင ပါဝါအငအား၊ လပပငခင အငအား ပများသက ပ ပး ထနးသမးရပါတယ။ စာငစညးရပါတယ။ အားကးသက အားငယသက ညာတာရတာပါပ။

ကငဝတeတက တနဖ iuးပါ။ ကငဝတeတကiu ထ iနးသiမး ခငးဟာ ကiuယအလuပလuပeနတ လuပငနးခငန အဖအစညးကiu တနဖ iuးထား ခငးပါ။

ဝနထမးeတရ လaခငaeရးတလား 4G

 

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 20 ‐

ြဖညဆညးသ နာကတစခက duty bearer တာဝနက ယြခငး သ ဘာတရား ပါ။ နငငတစခအတငးမာ ရတ လသား တ (နငငသား တချည မဟတပါ) အတက လအခငအ ရး တ တတနငတ အ နအထားက န အြပညအဝ ြဖညတငး ပးဖ အတက အဓက တာဝနရတာက အစးရပါ။ အ ရး ပ အ ြခအ န ြဖစလာရင တာ အစးရ အ နန ြဖညတငးဖ မတတနငတအခါ နငငတကာ အဖအစညး တ၊ အြခား လမ အဖအစညး တက ဝငကရပါတယ။ ဒအတက အဖအစညး အသးသးမာ လပ နတ လဟာ လအခငအ ရး (အ ရး ပ အ ြခအ နမာ တာ အ ြခခ လအပချက) က ြဖညတငး ပးသ တာဝနမာပါ။ တာဝနယသက တာဝနပရပါတယ။ ဒအတက ပ ပး တငးကပတ စညးကမးန အကန အသတ တက လကနာရပါတယ။

တာဝနခရြခငး

တတယတစချကက ကျ နာတ ကင ပး သး နတ င တက ဒကခသည တ၊ အကအညလတ သ တရ နာမညက အသးြပ ပး ရလာတာ တပါ။ အလရင တက ဒကခ ရာက နတ၊ အကအညလ နတ သ တအတက လလကတာပါ။ ဝနထမး တအတက အဓက မဟတပါ။ ဝနထမး တက အဒအလက ြဖစ ြမာက အာင ကညရတ သ တပါ။ သများ ငက ကငတယအသးြပရတအတက တာဝနခမ ရရပါမယ။ သတအတက ကာငးကျ းြဖစ စ ပး၊ မလအပ တ ဆးကျ း တ အနညးဆး ြဖစ အာင ဆာငရကရမယ။ ဒအထမာမ မလအပပ အပ င တ မကန အာင ဂရစကတာလညး ပါပါမ ယ။ ဒ နရာမာ ြမနမာြပညက ပရဟတ အဖ တန မတတာ တစခက အလရင တက သတ င တန အလပလပမယ လ တအတက ရးန ဝနထမး အသးစာရတက ရာခငနနး တစခအထ ခငြပပါတယ။ သးခငရပါတယ။ ဒအထက န ပး တာပ ဝနထမး တ ရသငရထကတ အခငထး (benefits) တ ပးပါတယ။

အခငထးန ရပငခင ဒါကပ ြပာစရာ နာကတစချကပါ။ အခငထး benefit န ရပငခင rights က ရာ ထး မစဉးစားမဖ လပါတယ။ လတစ ယာက အသကရင ရပတညဖ အတက မရမြဖစ၊ အစာ၊ ရ လအပတယ။ ဒါက အ ြခခ ရပငခငအခင အ ရး ြဖစပါတယ။ ဝနထမးတစ ယာက လစာ ကာငး ကာငး ရတယ။ နစကနရင ဘာနပစ ရတယ။ ဒါက အခငထးပါ။ လတငး မရနင။ ဝနထမးြဖစြခငး ကာင၊ အလပ ကးစားြခငး ကာငသာ ရတာမျ းပါ။ အြခား တစဖကမာ လညး ထကသ အခငထများ ခစားခငရြခငးမာ ပးဆပရ မည လကနာ ဆာငရကရမည တာဝနများ ရ သာ ကာင ြဖစပါတယ။ အ ရး ပ အ ြခအ နများ၊ ပဋပကခ အ ြခ အ နများတင အလပလပရ သာ လပသားများဟာ အြခား

သများထက ပ ပး ပငပနးပါတယ။ စတဖစးမက ခစားရ ပါတယ။ ဒအတက ကာလတစခြခား ပး အနား ပး လ ရပါတယ။ ရရညသားရမယ လပငနး ကး တစခအတက ကယဝနထမး တက စတ ရာကယပါ လနးဆနး တကက နဖ လပါတယ။ ဒါ ကာင ဒ ပ လစက နငငတကာ အဖအစညး တမာ ထားကပါတယ။ R&R policy လ ခ လရပါတယ။

လတလပစာ အြငငးပားြခငး

နာကထပ ဝနထမး တန အဖအစညး တကားမာ အြငငးအပားရဆး ကစစက တာ လတလပစာ ြပာဆခင ကစစြဖစပါတယ။ အထးသြဖင လမကနယကမာ စတတငး ကျ ရးသားခငက ပတပငတာန ပတသတ ပး မ ကျမနပ ြဖစကပါတယ။ လတစ ယာကချငးရ လတလပစာ ြပာဆခငက ပတပငသလား ပါ။ မန နဂျာ တ လ ကး လပသ တ ကလညး ဝနထမး တရ စညးလတဝါးလတ ြပာဆြခငးဟာ အဖအစညးရ ပရပက ထခက လာနငတာက စးရမကပါတယ။ ြမနမာြပညလ တစဦးန တစစ၊ လမျးတစခန တစခ မတညတ နရာမာ ပ ပး ဆငြခငစရာ တ များပါတယ။ ရရငးစ ပဋပကခ အ ြခအ န တက ပ ပး မဆးဝါး စဖ ကန သတမ တ လပရပါတယ။ အခ ခတစား နတ Do No Harm principle ဆတာဟာ ဒအတကပါ။ ကယရ မထငမတတ အြပအမ လး တစခက န ကယအဖအစညးက ထခက၊ ကယဆက အကအည လအပ နသက ထခကနငပါတယ။ ြပဿနာက

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 21 ‐

ဘယဟာက ဘယလ အကျး  အြပစ ရတယဆတာက ဆးြဖတဖက သမ မ တ ကစစပါ။ အလားတပ ဝနထမး တ ကယတငရ လြခ ရး အ ြခအ နရ ကန သတရတာ မျ းလညး ရပါတယ။ တချဟာ တ က တာ ဝနထမး ြဖစ နလ မဟတဘ သာမာန ကယကျငသကခာရတ လတစ ယာက မလပသငတာ တပါပ။ ဒါ တက လမ ရး လပ ဆာငတ အဖ အစညး၊ ကျငဝတက လကနာတ အဖအစညး တက အထး အ လးထားပါတယ။

ဝနထမးအကးအက တက အခရာ ဒ နရာမာ မန နဂျာန ရးအကးအက လပသ တရ ဝနထမး တန ဆကဆ ရးက အ ရးကးပါတယ။ သတ ကယတင ဝနထမ တရ ဒကခသကခ တက ဘယ လာက နားလည ပးနင ပး ရငးလငး ြပာြပနငမလက အခရာ ကျပါတယ။ HR သမား တရ ပါးရညနပရည ကလညး အ ရးပါ ပါတယ။ နရာတကာမာ ပ လစ တန ထနး ကျာငးရ မက ဝနထမး တရ အသက နား ထာင ပးဖ လအပပါတယ။ ကယရးထမာတင ြပာခင ပးဖ လပါတယ။ ဒါအြပင တချအဖ အစညး တရ လပထး လပနညး တကလညး ဝနထမး တရ အသက နား ထာငဖ အဟန အဟား ြဖစ စပါတယ။ တချ ပ လစ တက ဝနထမး အချငးချငး ခြခားသလမျး ြဖစ နတတပါတယ။ ဥပမာ အထကက R&R ပ လစမာပ ခြခားတာမျး ရပါတယ။ အြပငကလာတ ဝနထမးက အခငအ ရးရ ပး ဒသခ တက မရတတတာမျ းပါ။ စတဖစးမချငးအတတ တချ က အခငအ ရး ပရတာမျး ရတတပါတယ။ ဒါမျး ဆရင တာ ခြခားဆကဆတာ ြဖစလ ထာကြပ ြပာဆခငရပါတယ။

လာကပါလ တနဖးများ

အခထ ြပာ နတာက လသားချငးစာနာမ အကအညရ မလဘတ အဓပပါယ အာကက န ရးစဉးစာ တး ခ ထားတာ တပ ြဖစပါတယ။ လသားချငးစာနာမန ဆငတ အ ြခခ မ တကသာ ြပာ နတာ ြဖစပါတယ။ ဒအဖ အစညး တမာ လပ နတ လ တအတက ြပာ နတာ ြဖစပါတယ။ ဒလ ြပာလ ဒလ အကအည တမာ နငင ရး ရညရယချက တ၊ ဘကလကတယလ ယဆစရာ တ မရဘး မဟတပါဘး။ ဒါ တက အြပငဘက လ တရ အကညမာ ပ ပး ြမင လရပါတယ။ တကယလ ကယတငလညး သသယရတယဆရင အ ြဖက ရးရငးပါတယ။ အအဖ တန မပတသကရပါပ။ တတနငရငလညး ဆန ကျင ပါ လ။ အလ မဟတဘ အလပလညး ဝငလပတယ။ ပး တာ လအပတ စညးကမး မလကနာနငတာက ကယအခငအ ရး တက ပတပငတယလ အသ ကာငးဟစတာဟာ သရ ဘာ ကာငရာ ကျပါတယ။

ြပနစဉးစားကညရင ဒမဝါဒ တဟာ စတ နစတထား ကာငး တက ညနြပ နတာပါ။ ဂရဏာန မတတ ာက အ ြခခထားတ လအ ြခခ လပရပ တသာ ြဖစပါတယ။ ကယ ကာင တပါးသ မထခက အာင နြခငးဟာ မနြမတ သာ အကျငပါ။ ကယစတက လးက တချက ြပနင စာငးကညလကရင ဘယ လာကအထ လာဘ ဒါသ တန လမးမး နလ။ ဘယ လာကအထ လာကပါလ တရား တ ထမမး နမလဆတာ ြမငကရမာပါ။

လသားချငး စာနာ ထာကထားမ မဝါဒများ နာကဆး ြပနချပရရင လသားချငး စာနာမန ဆငတ မဝါဒ တက အ ရးကးပါတယ။ လသားချငး စာနာ ထာကထားမ အကအည တမာတငသာ မကဘ အြခား သာ အ ရး ပ အကအညြဖစ စ၊ ဖ ဖး ရး အကအည ြဖစ စ ပးရာမာ အသးတညမယလ ထငပါတယ။ Core Humanitarian Standard on quality and Accountability (CHS) ရ အမတ ၈ အချကမာ အခလ ဖာြပထားပါတယ။ “Communities and people

affected by crisis receive the assistance they require from competent and well-managed staff and volunteers.” “အရည သး ြပညဝ ပး စနစတကျ စမခန ခထား သာ ဝနထမးများန စတနာ ဝနထမးများရ အကအည” လ တတကျကျ ဖာြပထားပါတယ။ ICRC ရ ကည ရး လပတ လပသားတငး လကနာရမယ ကျငဝတ တဟာလညး အ ရးပါပါတယ။ ဖတကညက စချငပါတယ။ ကျငဝတ တက တနဖးပါ။ ကျငဝတ တက ထနးသမးြခငးဟာ ကယအလပလပ နတ လပငနးခငန အဖအစညးက တနဖးထားြခငးပါ။ ဆရာဝနလနာ ဆကဆ ရးလပ ယကညမ၊ အလသးစားမများ မြဖစဖ အတက ကျငဝတ တက ထနးသမးြခငးဟာ မရမြဖစ လအပပါတယ။ တနဖးရတ အ တးအ ခ တစခဟာ လမားစာ နားလညလကတာန ရရငးစ တနဖးက တာ ကျမသားပါဘး။ ကယအတကသာ အသးဝငတ တနဖး တစခ ဆးရးသားတာပါ။ နဂးချပ ြပာလတအချကက တာ စညးကမး တဟာ ရ ကရမာြဖစပါတယ။ တနဖးရတ မဝါဒ တဟာ အသကပါ။ ဝနထမးတစ ယာကရ ရပငခင benefits က Human Rights န ရာ ထး မစဉးစားကဖပ ြဖစပါတယ။ ဉာဏပညာန ချနဆကကဖပါပ။ ခပရငးရငး ြပာရရင ရတ လစာန လပပငခင တာ လချငတယ ကယတာဝနယရမယ အပငးက တာ ကန သတတယထငရင ဒအလပမာ မလပကဖပ တကတနးစရာရတယ။

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 22 ‐

ြမနမာအရပဖက အဖ အစညးများ အစးရအသစ တကလာပး နာကပငး ၂၀၁၅ အလနတင ြမနမာြပည၌ အရပဖက အဖ အစညးများ၏ လပရား ဆာငရက နငမနယပယ ပကျလာသည သမဟတ ပကျယ လာသညြဖင ဆး နးြငငးခမများရလာသည။ တချလညး ၂၀၁၀ နာကပငးတငမ တ ကျာြပန ထနးကား လာ သာ အရပဖက အဖ အစညးများ၏ ရပတညမနင လပရား ဆာငရကမများမာ နငင ရးအရ ဘကပါ နသည ဟ ြပာဆမများလညး ရလာြပနသည။ တစဖကတငလညး ြမနမာနငင ရးသည စစမန သာ ဒမက ရစ အ ြခအ နသ မ ရာက သးရာ အရပဖက အဖ အစညးများ၏ လပရား နငမ နယပယ/ လပလပမက ၂၀၁၀ - ၂၀၁၅ ကာလနင ၂၀၁၅ အလနကာလက နငးယဉရနမာ မသင တာဟ ယဆကသည။ သ သာ ဒသတငး နငငများနင ယဉလင ြမနမာနငင၏ အရပဖက အဖ အစညးများမာ အ ရအတက အားြဖင သာလညး ကာငး၊ လပရား ဆာငရကနငမြဖင သာလညး အား ကာငးလာသညက အသအမတြပရမည ြဖစသည။ သတင ြပညတငးတင တာ အကန အသတ အတားအဆးများ ရ န သးသည။ အရပဖက အဖအစညး များ၏ ဦးတညချကလားရာနင ရရညတင မညသ ရပတညကမညလညး ဆသညက တာ အလန စတဝင စားစရာ ကာငးလသည။ ထ ကာင ြမနမာ အရပဖက အဖ အစညး များ ဘယလဆသည ခါငးစဉြဖင ဤြငငးခမများ

အတငး မမ၏ အ တအကက အ ြခခ သာ အြမင သ ဘာ ထားက ဝင ရာက ဆး နးလ သည။ အရပဖက လမအဖအစညး (civil society) ဆသည စကားရပ သည အ နာကတငး အငဒ ရာ လာဂျမ ဆငးသက လာြခငး ြဖစသည။ အရပဖက လမအဖအစညး ဆသညမာ နငင တာ၏ ထနးချပမ လကတမ ကငးလတ ပး လတလပစာ ရပတည သာ၊ ကယစားြပရာ ြပညသ လထ၏ အကျး စးပားအတက အြမတအစနး အတက မဟတပ လပရား ဆာငရက သာ အဖအစညးများ ဟ အဓပပါယ ဖငသည။ ဥပမာအားြဖင ကျာငးသားသမဂဂ၊ လယသမား သမဂဂ၊ သ တသန အဖ အစညးများ၊ လအခင အ ရး အတက ဆာငရက သာ အဖအစညး များနင NGO အဖတပါဝငကသည။ ြမနမာနငငတင ကလန ခတ မတငမကာလတင အရပဖကလမ အဖအစညးဟ အဓပပါယ ဖငဆနင သာ အဖ အစညးများ မရသ လာကြဖစသည။ သ သာ ကလန ခတမစ၍ ြမနမာနငငတင အရပဖကလမ အဖ အစညးများ တဆထက တဆ ပ ပါကလာခသည။ လတလပ ရးကာလ တစ လာက ၁၉၅၀ ကျာ လာက အထ အား ကာငးခ သာလညး ၁၉၆၂ ခနစတပမ တာ အာဏာ သမး ပး နာကပငးမ စ၍ အရပဖကလမ အဖ အစညးများ သငးသတခခရသည။ ၂၀၀၈ ခနစ နာဂစ နာကပငး ကာလသည ြမနမာနငငတင အရပဖက လမအဖ အစညးများ သသသာသာ တစဖန ခါငးြပန ထာင လာနင သာ အချနြဖစသည။ ြမနမာနငငအတက အကး မားဆး ရငဆငခရ သာ သဘာဝ ဘးအနတရာယ ြဖစတာန အည ြမနမာြပညအရပရပမ အထးသြဖင လငယများ ဦး ဆာင၍ အစအဖ လးများ ဖ စညးကာ ဝငးဝနး

eတဇာမ iuးဝငး

မနမာ aရပဖကaဖaစညးမ ား ဘာလ ဘယလ

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 23 ‐

ကညခကသည။ ပရဟတ လမ ရးလပငနးများ ဆာငရက ကာ ကယစ အဖ နာမည လးများ ပးထားက သာလညး တရားဝင မတပတင ဖ စညးနငခ ကြခငး တာ မရ ပ။ လငယမျးဆက ြဖစတာက တစ ကာငး၊ နငင ရးနင လးဝမနယကတာက တစ ကာငး ကာင တပမ တာ အစးရရ ပစမတထား ခရြခငးမ ကငးလတ ခရသည။ ၂၀၁၀ တင တပမ တာမ ရး ကာကပကျငးပ၍ နငင ရး စနစ အ ြပာငးအလ ြဖစလာ ပး နာကပငး အထးသြဖင ၂၀၁၂ နာကပငးတင အရပဖက အဖ အစညးများ ပမအား ကာငး လာခကသည။ လတလပစာ ဆနဒထတ ဖာခင ဥပ ဒထက ပ လာြခငး၊ နငင ရး အကျဉးများ ြပနလည လတ ြမာကလာြခငး၊ နင ဒ အာငဆနးစကည အပါအဝင NLD ကယစားလယ များ ကားြဖတ ရး ကာကပ မတစဆင လတ တာထ ရာကလာခြခငး တသည ြပညသလထနင အရပဖက အဖ အစညးများ အတက တနးအားြဖစခသည။ ဒမက ရစ အကးအ ြပာငး ကာလ နငအတ ထက ပ လာက သာ အရပဖက အဖ အစညးများ ြဖစသညနင အည ဒမက ရစအ ရး၊ လအခငအ ရးတအတက အ လးထား ဆာငရကခ ကသလ၊ ဒမက ရစ ဘက တာသားများ၊ နငင ရး ပါတများနငလညး မဟာမတြဖစခကသည။ အာဏာရင လကကျနစနစတက တကထတြခငး၊ မတရား မက တာလနြခငး၊ ြပညသတ၏ အခငအ ရးက ကာကယရန အလငာ ဆာငရကခ က သာ အရပဖက အဖ စညးများသည ဒမကရကတစ အငအားစြဖစ သာ (NLD အပါအဝင) နငငအ ရးပါတများ၊ ပါတအဖ ဝငများ နငအတ ပး ပါငး ဆာငရကခမများ ရခသည။ အရပဖက အဖ အစညးများ၏ ရပတညချကနင လပငနး ဆာငတာ များက ဆာငရကတာ နငအည ဒမက ရစ အ ရးအတက လညး တစဖကတစလမးမ တကပဝငခကသည။ အ ြခ အ နက ပးလာ သာ တာဝနများက တာဝန ကျပနရန ထမး ဆာငခ ကရြခငး ကာင ၂၀၁၀ မ ၂၀၁၅ အကား ကာလများတင အရပဖက အဖ အစညးများအ နြဖင နငင ရးအရ အတကအခဘကမ ဘကလကကာ ဆာငရက ခ ကသညဟ စပစ ကာငး စပစနငသည။ ထကာလ (၂၀၁၀ -၂၀၁၅) တင အရပဖက အဖ အစညးများ အ နြဖင အစးရနင ပး ပါငး ဆာငရကရန အကန အသတ များစာ ရခသည။ ဥပ ဒအရ ကန သတချက များ ရသည အြပင အစးရ အဖ အစညးများ အတငး တာဝန ယထား သာ လပဂဂ လ အများစမ ပး ပါငး ဆာငရက လစတ အားနညးမများလညး ရခသည။ ထ ကာင အရပဖက အဖအစညး အများစ၏ လပရား ဆာငရက ရမများမာ ပး ပါငး ဆာငရကမထက ထပတကသ ဘာ ဆာငခ သည။ အရပဖက အဖ အစညးများအ နြဖင ၂၀၁၅

ရး ကာကပတင လတလပ၍ တရားမတ သာ ရး ကာကပ ြဖစ ပ ရန အငတကအားတက ရး ကာကပ အသပညာ ပး သငတနးများနင ရး ကာကပ စာငကည ရး လပငနးများက ဆာငရကခကသည။ ၂၀၁၅ အ ထ ထ ရး ကာကပတင NLD ပါတမ တာင ပ ကမး ပ နင ပး နာက အစးရဖ နငခသည။ သမမတ အပါအဝင ြပညနယနင တငး ၁၄ ခစလးတင ဝနကးချပ များ ခန အပနငခသည။ ဖ စညးပ အ ြခခဥပ ဒအရ ဒ အာငဆနးစကည အတက သမမတ နရာ တာဝနယရန အဟန အတား ြဖစ နသညအတက နငင တာ အတငပငခ ရာထး ဖနတး၍ သမ၏ စကားအတငး သမမတ၏ အထကတင နနငခသည။ ထသ ြပာငးလမ အ ြခအ န များကပင အရပဖက အဖ အစညးများနင ြပညသလထ အတက ဒမက ရစ ရးအတက မာလငချက ပမြမငတက လာ စခသည။ NLD သည ဒမကရကတစ အငအားစများ၏ မဟာမတ ြဖစသည နငအည ယခငက ပါတအဖ ဝင တကက လပရား

သများ၊ အရပဖက အဖ အစညးများ နငအတ ပး ပါငး ဆာငရကခ သများသည လတ တာ ကယစားလယများ၊ ဝနကးများ ြဖစလာခကသည။ ထ ကာင အရပဖက အဖ အစညးများ အ နြဖင အစးရသစ လကထကတင ပမ၍ ပး ပါငး ဆာငရကမ အား ကာငးလာ နငလမမည၊ NLD အစးရမာလညး အရပဖက အဖ အစညးများ၏ အခနး က နင အ ရးပါမက ယခငအစးရထက အများ ကး ပနားလညသည ဟလညး ယကညခကသည။ တချ အရပဖက အဖ အစညးများသည ၂၀၁၅ အလနတင နငင ရး ပါတများ (အထးသြဖင NLD) နင မဟာမတ အ နအထားမ ခာ၍ လတလပ သာ၊ ပ ရာဖကရငနယ ဆန သာ အရပဖက အဖ အစညးများ အြဖစ ရပတညရန ကးစားလာက သညများက ြမင တရသည။ သမသာ မရငး အရပဖကအဖ အစညးတ၏ အနစသာရအတငး အစးရက ထနး ကျာငးနငြခငး၊ အစးရ၏ မဝါဒက အ ြခြပ၍ ထာကြပ ဝဖနနငြခငးနင မမတ ကယစားြပ

ဒမiuကရကတစ iuငငeရးပါတမား အာဏာရယ လာ iuငeသာ

အeခအeနတငeတာ သး ခားလတလပစာ၊ ဘကကငးစာ ဖင ပeရာဖကရငနယ ဆနဆန ရပတညသငသည။ ထiu ပင

eဒသတငး iuငငမား ဖင ခ iတဆက iuငeသာ၊ iuငငတကာ အရပဖက အဖအစညးမား င ခ iတဆက iuငeသာ အရပဖက အဖ အစညးအမား အဖစ ရပတညရန

က iuးစားသငeကာငး

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 24 ‐

သာ လအဖ အစညး အကျးအတက အစးရက တာငးဆ နငြခငး တက ဆာငရကနငမည ြဖစသည။ သ သာ မနးချကန နမးထက လခရသည။ NLD လကထကတင အရပဖက အဖ များအ နြဖင အစးရနင ပး ပါငး ဆာငရကနင ရး အတက အခကအခများ ဆကလက ရ နဆြဖစသည။ ထြပင အစးရအဖ ဝငများနင လတ တာ ကယစားလယများသည အရပဖက အဖ အစညး များနင မမသ ဘာဆနဒ အတငး ထ တ ဆကဆရန စးရမမများ ရလာသည။ NLD ပါတမ ပါတဝငများ အရပဖက အဖ အစညးများနင NGOs များ၏ လပရား ဆာငရကမများတင ပါဝင ဆာငရကလပါက တာဝနရ သများက တငြပ ပးမသာ ဆာငရကရန ညနကားချက ထတ ဝခသညအ ပ ဝဖနမများစာ ရခသည။ ၂၀၁၈ ခနစ အ စာပငးတင အမျးသား လတ တာ၌ ငမးချမးစာ စ ဝးခငနင ငမးချမးစာ ဆနဒထတ ဖာခင ဆငရာ ဥပ ဒက ြပငဆငသည အဆတငသငးခ ပး အတညြပခသည။ ၎ငးြပငဆငချကတင ဆနဒထတ ဖာသများသည ြပလပမည အစအစဉ၊ ခန မနး လဦး ရ၊ ကး ကာသတက သာမက ခန မနး ကနကျစရတန ကနကျခမည ပဂဂ လ သမဟတ အဖ အစညးကပါ တငြပရနလအပမညြဖစသည။ ထြပင နငင တာ လြခ ရး၊ တရားဥပ ဒစးမး ရး နင အးချမး သာယာ ရးက ပျကြပား စရန ရညရယ၍ င သမဟတ အြခား သာ ပစစညးများ ထာကပကည၍ စတနး လညလညရန လ ဆာသက ၃ နစထကမပ သာ ထာငဒဏနင ငဒဏ ချမတနငရန အချကတလညး ပါဝငလာခသည။ ဤသြဖစလာရ သညမာ လကရအစးရအ နြဖင တချ သာ အရပဖက အဖ အစညးများ နငင ရးအရ ရညရယချက ရရြဖင အစးရက တကခက နသည ဟ သာ အြမငများ ရလာ၍ ြဖစသည။ ြမနမာနငငသည လကရအချနတင စစမန သာ ဒမက ရစနငငသ ရာကရ သးသညမဟတပ အကပအတညးများ ရ နဆြဖစ သာ ကာင လကရ NLD အစးရမ ၎ငးတက ကျာလားနငရန ကးပမး နဆ ြဖစသည။ ထ ကာင အရပဖကအဖအစညးများ အ နြဖင အစးရက အကပရက စရန ဆာငရကကမညအစား ထာကခဝနးရကရန NLD အ နြဖင လလားဟနရသည။

တချ သာ အရပဖက အဖ အစညးများ ကလညး ၎ငးအယ အဆက လကခကသည။ သ သာလညး တစဖကတင လညး အရပဖက အဖအစညးများအ နြဖင လတလပ၍ ပ ရာဖကရငနယဆနစာ ရပတညလပါက အစးရက ဝဖန ထာကြပ ထနး ကျာငးရမညြဖစသည။

ယခလကရ NLD ပါတနင အစးရသည နစ ပါငးများစာ ဒမက ရစ အ ရး တကပဝငခသညမ ဒမက ရစ ဘက တာ သားများ အ နြဖင ရ ဘာရဘက အချငးချငး ဒမက ရစ ြပြပင ြပာငးလ ရး လပငနးများက ကဆ ထာကခရမည ဆသညမာ မနကနပါသည။ သ သာ လကရအစးရနင NLD က မ ထာကခရ ဝဖန ထာကြပရြဖင သာ ဒမက ရစက မလလားသများဟ မရြမငသင ပ။ မမအစးရ ၏ ဒမက ရစ ြပြပင ြပာငးလ ရးက ကဆသညက တစက ၊ မမအစးရ ကယတင ဒမကရကတစ မဆန သာ လပရပများက ထာကြပသညက တစက ြဖစသည။ အစးရက အြပနအလန ထနး ကျာငးြခငးဆ သာ လပငနး သညပင အရပဖက အဖ အစညးများ၏ တာဝနတစရပ ြဖစသလ ဒမက ရစ၏ အနစသာရလညးြဖစသည။ မမသည ကသလ ကာငးမ ၁၀ ခြပခသညြဖစ၍ မ ကာငးမ ၁ ခြပလပခသညက ခငလတနငရမည၊ မ ကာငးမ ၁ ခက ကာငးမ ၁၀ ခနငယဉလင မ ြပာပ လာက၊ ချ လကလငပင ကာငးမ ၉ ခကျနသညဟ ယဆ၍ မရ ပ။ ကာငးမ ၁၀ ခ၏ အကျးက တ ၊ မ ကာငးမ ၁ ခ၏ အကျးက တ သာြဖစသည။ ယခလညး အစးရအ နြဖင ဒမက ရစ ြပြပင ြပာငးလမနင ဒမက ရစ ရးအတက ကးပမး ဆာငရကမ မညမရ စကာမ ဒမကရကတစ မဆန သာ လပရပများ မဝါဒများ ရလာပါက ထာကြပ နငသည အစအဖ လအပမညသာြဖစသည။ ဒမကရကတစ ဆန သာ လပရပများက ထာကခရမည ြဖစသလ ဒမကရကတစ မဆန သာ လပရပများကလညး ဝဖန ထာကြပ ရမညြဖစသည။ ထတာဝနက အရပဖက အဖ အစညးများက ဆာငရကရနလသလ၊ ၎ငးကသ ဆာငရကနငြခငးသညပင ဒမက ရစ၏ အနစသာရ ြဖစသည။ အရပဖက အဖ အစညးများ အ နြဖငလညး ဒမက ရစ ရရ ရး အတက တကပဝင နရ သာ တာလန ရး ကာလတင နငင ရးပါတများ အပါအဝင ဒမကရကတစ အငအားစ နငအတ ပး ပါငး တကပဝငရြခငး ရ န နငခ သာလညး ဒမက ရစ တည ဆာက ရး ကာလတင၊ အထးသြဖင ဒမကရကတစ နငင ရးပါတများ အာဏာရယ လာနင သာ အ ြခအ နတင တာ သးြခားလတလပစာ၊ ဘကကငးစာြဖင ပ ရာဖကရငနယ ဆနဆန ရပတည သငသည။ ထြပင ဒသတငးနငငများြဖင ချတဆကနင သာ၊ နငငတကာ အရပဖက အဖ အစညးများနင ချတဆက နင သာ အရပဖက အဖ အစညးအများ အြဖစ ရပတညရန က းစားသင ကာငး အကြပရငး နဂးချပလကပါသည။

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 25 ‐

Interfaith  Interfaith ဆသည စကားရပသည inter = (နစခကား) အြပနအလန၊ faith = သကဝငယကညမ/ ကးကယနာခမ စသည စကားလးနစလးအား ပါငးစပ၍ ခ တငသည ြဖစရာ အများအားြဖင “ဘာသာ ပါငးစ ချစကည ရး”ဟ ြမနမာမြပ ဘာသာြပန လရ ပး၊ မတကြပား သာ ဘာသာတရား ကးကယယကည ကသများ အကား အြပနအလန နားလညမ တည ဆာကြခငး၊ ချစကည ရငးနးမ တည ဆာက တးပား စြခငး စသညြဖင သ ဘာ ပါက နားလည ဖာ ဆာင လျကရကသည။ Interfaith အား “ဘာသာ ပါငးစ ချစကည ရး” ဟ ြမနမာလ အဓပပာယ ြပနဆရာတင သကဆငရာ ဘာသာ တရား အသးသး၏ ကးကယယကညမတင တကရက အကျး မဝင သာ နတကးကယသများ၊ ရးပညာရကး များ၏ အဆးအမ၊ အဆအမန များကသာ အ လးထား ယကည လကနာကသများ၊ စသညနင မညသည ဘာသာ တရား ကမ ယကညကးကယြခငး မြပသများအား ပလပ ထားသည သ ဘာ ဆာငသညဟ အြမငရနငသည။ သရာတင လသားတငးတင မတည သာ ကးကယမ၊ ယကညမသည ဘာသာတရားများ အားြဖင ြဖစနငသလ၊ မညသည ဘာသာတရားကမ နာခ သကဝငြခငးမရဘ၊ မမစတြဖင မမနစသကရာ တစစတစရာက လကခ ယကည နြခငး၊ ကးကယ နြခငး သညလညး၊ ထသ (သမဟတ) ထလအစအ ဝး၏ faith (ယကညမ) အြဖစ အသအမတ ြပက ရမညြဖစသည။ Interfaith သည ယကည ကးကယမ အသးသး လကခထားကသများ (လသားအားလး) နင သကဆငသည

ဘဝ နနညး ြဖစစဉ ြဖစ ကာငးက အ ြခခကာ မတကြပား သည လမျ း၊ ကးကယယကညမ၊ အစဉအလာ၊ ယဉ ကျးမ နင လရညလ သး စသညများက လာက၏ အလတရား များအြဖစ အြပသ ဘာ ရြမင စ ပး၊ လသားများအကား ၎ငးမတကြပားမများက အြပနအလန အသအမတြပ လးစားြခငး၊ လမဆငရာနင လာက ကာငးကျးသယပးမ များတင ညညတ စြခငးြဖင ငမးချမး ရး ဖာ ဆာငြခငး၊ သတတ လာကတင ယဉ ကျး၍ အကျငသကခာ ြမငမား သာ လသား သမငးစဉအား ြဖစထနး စြခငး၊ စသညတ၏ အ ြခခ အ ကာငးတရား တစရပလညးြဖစသည။ Interfaith သည လသားများနင ၎ငးတ၏ မတကြပား သာ နာမပငးဆငရာ လကခယကည ကးကယမများက အြပန အလန အသအမတြပ ပး၊ သဟဇာတ ြဖစထနး၍ ငမးချမး သည တစလးတစဝတညး သာ လအသငးအဝငး တစရပ က တည ဆာကရန မတပါး၊ လအစအ ဝး တစရပ၏ ကးကယ ယကညမနင ယဉ ကျးမအား အြခား လအစ အ ဝး တစရပ၏ ကးကယယကညမ/ ယဉ ကျးမ တြဖင လမးမး စြခငး၊ ဆ ဆာငသမးသငးြခငး စသည တက မရညရယပါ။ ထအြပင သကဆငရာ သာသနာြပ လပငနးများ၏ သ ဘာ သဘာဝ ရညရယချကနင Interfaith လပငနး၏ သ ဘာ သဘာဝ ရညရယချကများ မတညသညက ကာငးစာ နားလညထားရန လအပပါသည။ ယဘယျ အားြဖင လအများ နားလညထားက သညမာ သာသနာြပ လပငနး များသည . . .

မမတ၏ ယကညမနင သာသာ ရးဆငရာ သနသင ဆးမမများက ဘာသာဝင အချငးချငး ကာငးစာ နားလည သ ဘာ ပါက ပး တရား

Interfaith Understanding မတက ပား ယ uကညမမားaကား သဟဇာတ ဖစတညမ aလတရား

က iuက iuလင

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 26 ‐

တာများက လက တဘဝတင လကနာကျငသး က စရန

မမတ၏ ယကညကးကယမ (မမတ ယကည

သည အမနတရား) က မသရ သး သာ အြခား လအစအ ဝးထသ တရားအလငး ြပန န ရာက ရ စြခငးြဖင မမတနငအတ ယကညကးကယ လကနာသများ တးပား လာက စရန

မမတ၏ သာသာ ရးဆငရာ ယကညမများ၊ တရားဓမမနင အဆးအမများ အဓန ရည စရန၊ စသညြဖင ြဖစသည။

သ သာ Interfaith ဆသညမာ ဘာသာတရား တစခခက ဦးစား ပး ပး အဓက အား ကာငးလာ စရန ရညရယသည မဟတဘ၊ ဘာသာတရား အသးသးက သကဝငယကည ကးကယကသများ အပါအဝင နာမပငးဆငရာ (Spiritual) ယကညမ တစရပရပြဖင ရငသန နက သာ လသားများ အကား ယကညကးကယမ မတ သာလညး၊ လသား

ဆနစာြဖင အြပနအလန အသအမတြပကာ မမတ အသးသး၏ အသပညာ၊ အတတပညာ၊ ယဉ ကျးမနင ကာငးမန သာ ကယကျင တရားတက ပါငးစပလကတ၍ မမတ ရငသန နထင သာ နငင အကျး၊ လသားအကျ း၊ လာက ကာငးကျ း များက လနငလချငး မခမြခား တနဖးထား ဖာ ဆာငလာ နငက စရန ြဖစသည။ Interfaith ၏ သ ဘာသဘာဝသည မတကြပားစာ ယကည ရငသန ကသများ အချငးချငးတင တစဦးတစဖ၏ ကးကယ ယကညမနင ယကညရာ အလက နာခ လးစား လကနာကျငသးမများ၊ အစဉအလာ နင ယဉ ကျးမ စနးများက အြပနအလန စးစမး လလာ က စရန အခငအလမးများ ဖနတး ပး ပး၊ တစဦးအ ပ တစဦး နားလညမနင သ ဘာထား ကးမများ က တးပား စ သည။ ဤြဖစစဉတင အြခား သများ ၏ ယကညကးကယ ကျငသးမများက ပမ နားလည လာ စရန အား ပးသည နညးတ၊ မမတကယတင ယကညကးကယ ကျငသး န သာ ဘာသာတရား၏ အဆးအမနင တနဖးများ ကလညး ကာငးစာ နားလည သ ဘာ ပါက တနဖးထား လကနာထနးသမး ကျငသးက သာ ဝါဒ ကာငးများ ြဖစလာ က စရနက အ လးအနက ထားသည။ အဘယ ကာင ဆ သာ မမတကယတငက သကဝင ယကညသည ဘာသာ တရားဆငရာနင နာမ ရးရာ ယကညမများက ကာငးစာ မသနားမလည၊ တနဖးထား လးစားရ ကာငးမနး မသသများ အ နြဖင တစပါးသ၏ ယကညကးကယမနင ကျငသးမများက နားလညမ တည ဆာက ပး အြပနအလန လးစားသမ ြပရမည ဆြခငးမာ ယတတ ကျ သာ အယအဆ မြဖစနင ပ။ ထအြပင မတကြပား သာ ယကညမ၊ ယဉ ကျးမများြဖင ရငသန နက သာ လသားများအကားတင Interfaith လပငနးစဉများက ဖာ ဆာငကရာတင အ ြခခအားြဖင လအဖအစညး တစခနင တစခအကားတင ရးသားမ၊ ပငလငးမ၊ ယကညမနင ညညတမတမများက အစဉ အား ပး ြမငတငြခငးြဖင၊ ြဗဟမစရတရား ထနးကား သာ လ ဘာငသစ တစရပက တည ဆာကနငရနြဖစ ကာငးက အ ြခခအားြဖင ရးရငးစာ နားလည သ ဘာ ပါက စလပါသည။

မ iမ iတiuကiuယတiuငက သကဝင ယu ကညသည ဘာသာ တရားဆ iuငရာ င နာမeရးရာ ယu ကညမမားကiu eကာငးစာ မသiနားမလည၊ တနဖ iuးထား eလးစားရeကာငးမနး မသiသမား အeနဖင တစပါးသ၏ ယu ကညကiuးကယမ င ကငသuးမမားကiu နားလညမ တညeဆာကပး အပနအလန eလးစားသမ ပuရမည ဆ iuခငးမာ ယuတတiကeသာ အယအဆ မဖစ iuငeပ။

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 27 ‐

   

ဆeသာတရား eaးeသာတရား   “တရားနာရတ ဒတစညတာဟာ ကန တာတရ တစဘဝစာန ညမပါတယ” Sound box ကတဆင အငအား ကာငး ကာငးန ထကလာတ ကန တာတ လမးတရားပ ၆ ရက ြမာက ညရ အလခစားပက နဗဗာန ဆာရ အသပါ။ ဒတယည တရားပက တာ သငယချငး တစ ယာကရ ကျးဇးန နားကား ြဖစခတယ။ ကန တာ အမ အာကက လကဖက ရညဆငမာ ထငရငး သက တရားပက အာရစက နား ထာင န တာ ကန တာလညး နားကား ြဖစခတာပါ။ အဒ ရ စတ ဆရာ တာရ သတပ ာနသတ တရားက နာရငးန ကန တာ တရားထငစဉက ြမငခတ အသ ရး ရး တချ ကလညး ခါငးထမာ ဟဒ ြပးလားလ ပါ။ ၁ စကက န မာ က ဋ ၁ သနးြဖစ နတစတ တ၊ ဇာ ၇ ချက စတာ တန တကလကရင ဉာဏနယဉ ပး ရလကတ ဉာဏသမပယတ ကသလ တာင ထထညက များလနး လ ပတာပ။ ဒကသလ တ ရသားမယ လ တအတက အသချ စကန ဟာလ TV ကာငး ကာငး ကညမရတ သ တ၊ စကား ကာငး ကာငး ြပာလမရ တသ တ၊ နား ငး စတရပရတ သ တ စတအ နာငအယက ြဖစရတာ တနပါတယ၊ သတအပန သတပ လ တးလကမတ

အချနမာ ဗဒဓရ မဟာ ကရဏာ တာ ဆတအသက ရငက ဒနးကန လာ စာငတယ။ ဗဒဓသာ ရရင ရာ အကသလ ရသားမယ သ တထက ကသလရသားမယ လနညးစရ အကျးက ကညမာလား။ မာဂ ရ မဘ တ တရားရဖ အတက မာဂ က စ တးရ သးတာပ လ ြပာမယသ တလညး ရကမာပါ။ ဒါ ပမယ သမဘ တက ဒ လးဝ ြပတသားတာ။ ရညလျားလတ သသရာထက၊ ဒစတ ဒခနဓာရ အလလက နရတ suffering အားလးက န မကာခင အပးတင လတ ြမာက သားက တာမာ။ အဒ တာ တရားပ တက ကျယကျယ လာင လာငလပသင မသင ကန တာ မဆးြဖတနင တာ။ သ သာ…

ဗuဒဓသာ ရiရငeရာ အကuသiuလ ရသားမယ သeတထက ကuသiuလရသားမယ လနညးစuရ အက iuးကiu ကညမာလား။ တခားသeတကiu စiတအe ာငအယကeပး ပးမ ကuသiuလ ရကeတာမာလား။

မတစ

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 28 ‐

သ သာ ဒလကသလ တာငထရဖ အတကက ဒတစနညးပ ရသလား။ တြခားသ တက စတအ နာငအယက ပး ပးမ ကသလ ရက တာမာလား။ ကယ တသာ ဘာသာြခား မဘထမာ မးဖားကးြပငးလာတ ဘာသာြခား တ ြဖစ နရင ရာ။ ကန တာတ ကျနပ ကညြဖနငပါ မလား။ အလ မးလာလညး ငါတက တာ ဗဒဓဘာသာ ြပာငးလကမာပလ စဉးစား တး တာမ မပါတ ကယချငး စာ အ ငအသကကငးတ အ ြဖမျး တာ လယလယ မ ပးသငပါဘး။ “တရားပ တမာ အလခဖလား တ ချထားတယ။ တရားလာနာတ လတစ ယာကဟာ ဒါကြမင ပး မလ နငတ အခါ စတထ စနးစ နာင ြဖစသားတယ ဆရင ဒါဟာ မ ကာငး တာဘး။” ဒါက ပါချပ ဆရာ တာကးရ သ ဘာထားပါ။ ခ တာ ကန တာအ ပ မာ ြပာခတ တစညတာဟာ တစဘဝ စာပါပ ဆတ ဘာမနးမသတ စကား တ အများကးပါတ စကားမျး တက နဗဗာန ဆာ ကမကခက ည န ၄ နာရ လာကက စ ပး မနားတမး လတာထက ပ ပး ကျယ လာင လနးတ အသချ စက ကတဆင ြပာကား နတာက တာ ဘယ ပတန တငးရမနးက မသ တာပါဘး။ ဆခတ ကသလ တာငထရဖ အတက ဆရာ တာ ရာကမ ရသငတ အသအ နအထားန နာကားလ မရနငဘးလား။

ဒထကပတတနငရင သတမတချက တစခခ ဥပမာ အဖတ၊ ဥပသ န ကယရပကက ဘနး ကး ကျာငး တမာ ည ၇ နာရ တရားပမန ဟာ ပးတ စနစမျး လပလ မရနငဘး လား။ ဘနး ကး တရ စတထမာ တြခား ကယ ဘးက ကျာငး တအကန တက ကျာငး တြဖစကန ပ၊ ဒလညး အလ ခ ပး ဆာကဦးမပဆတ ဖအားမျး၊ ဦးဘယသ က တာြဖင ကားစး န ပ ဆတ ဖအားမျးထက စာရင ဟဘက ကျာငးက တရားပမာ လပလာတယ၊ ဒလညး စတဝငစား အာင ဘယလ ဟာလကမယ၊ ဘယလ ြပငဆငလကမယဆတ ဖအားမျးက ပလ မရသင ပဘးလား။ အ တး တက မဆး တာ…။

ဒါ တ ြမငရကားရတငး သာဝတထ က ဇတဝန ကျာငး တာ ကးကပ စတကးန သားသား ကည နမ တာတာပါပ။

“Quote” “ဓမစကား eနတiuငးကားက  

စiတထားeဖးလက သiဉာဏထက၏” 

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 29 ‐

လငယက

မ eဝခငeသာ aeတးeလးမား က iuထiuက (နတတလငး) အချနတစခရသညနင မ ရးြဖစသညမာ ကာပြဖစ သာ အညတ အ တးများ က အား ရးမပါ၏။ လငယများ အတက ပညာ ရး အ တးအြမင လးပါ။ အဆပါကစစနင ပတသက၍ ဆရာ ဦး အာငသငးကလညး မာခသည။ “ကျ း ကာငး ဆငြခငနငဖ ... တငးြပည တးတကဖ... လငယများသည အ ရးပါ ပး လငယ တ ပညာသငဖ က းစားဖလသည.... ။” လကမယ ကလညး ြပာသည “ကယလ တကသာ ပညာ တတ အာင သငထား ပးပါ အြခားသ တ သအလလ အာကကျ လာပါလမမည” တ.... ။

မနသည- ပညာတတပါက ကျး ကာငးဆငြခငနငမည... ကျ း ကာငး ဆငြခငနငက... “ကယထကအားကး သာဆငအား ခနးြဖငထမးနင၏.... ကယထက ရကးြမန သာ ငါးအား မား၍ ဖမးနင၏... ကယထက စညးလး သာ ပျားအား ဖတ၍ စားနင၏... ကယထက လငြမန သာ သမငအား ြမားြဖငပစ၍ ဖမးနင ၏။” ဒါက ကျ း ကာငး ဆငြခငရာတင လက တရစဆာနထက သာသား သာ ဥပမာ သာဓကများ သကသကြဖစ ပး လလ ချငးတငလညး... “ပညာတတသက... မတတသကလမးမးနငသည... ပညာတတ သာ လမျ းက.... မတတ သာ လမျးကလမးမးနငသည.... ပညာတတ သာ နငငက.... မတတ သာနငငအား လမးမးနငသည....” ထ ကာင လငယများ မမသကဆငရာ ဘာသာရပအလက တတကမးဖ ... Professional ြဖစဖလ ပး... စစညးဖလညး လအပသညဟ ြမငမပါ၏... ။

ပညာ ရးစနစက ြပနလည သးသပြပငဆင နသညဟ ကားသြဖင ဝမးသာရပါ၏။ သ သာ စနစ ကာငး နတာ တစခနင မလ လာကဘ...တစဦးချငးစတဓာတ ြပငးထနဖ လအပသလ... အစးရမလညး ထ ရာကစာ ပပး ပးဖ လအပပါ၏။ ထအြပင လကရအ ြခအ နမာ နငငရပြခား ပညာ တာသငဆ များအတက အခငအလမးများ ရလက ရရာ မမစမးအား ရလငရသ လာက Network ကျယလင ကျယသ လာက လလာဆညးပးနငသြဖင... ရသည အခငအ ရးက လကလတမခသင ပ... ။ သတြပရနမာ ပညာသငသား သာလငယများ... ြပညပတင ယာယ အလပလပ န သာ ြမနမာနငငသား လငယများ အဖ... Brain Drain ြဖစမသား စဘ.... Brain Storage သ ဘာမျးသာ ြဖစသင ပး လအပပါက မမနငငသ ြပနလာ၍ ပး ပါငး ဆာငရကဖ လပါလမမည။ ထအတက အစးရမလညး ြပညပ ရာက အသပညာရင အတတ ပညာရငများအား နး ထးစာ ြပနလညဖတ ခ ဖ လပါလမမည။ စကာပနင တရတ နငငများသညလညး ထလမးစဉက ထ ရာကစာ အသးချခသညဟ လလာမပါ ၏... ။ သဘာဝ + စမးအား + လပအား = ရလဒ (စမအား = အသပညာ၊ အတတပညာ) ဆတာ လးက မ မသငဘ လကရအချနသည မမအတက စတငရန အ ကာငးဆး အ ြခအ န ြဖစ ကာငးနင တစစကမတမတ ခနအားစက၍ မမ မသားစ၊ မမ ဒသ၊ မမ တငးြပည ဖ ဖးတးတကရန အတက လငယများ၏ ပါဝငမ သည အနာဂတအတက လနစာ အ ရးပါ ကာငးတကတနး လကရပါ၏....။ နလးစတဝမး အးချမးကပါ စ... 🙂🙂🙂 (Ref: ဆရာ အာင မ ငသငး ရးသား သာ "ကန တာသ တ အ ဖအ ကာငး" နင အြခားစာအပများမ)

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 30 ‐

ဖ iနပတစရ၏ aထ uပတတi ကန တာသည အမငး န ပြဖစ သာ ဖနပတစရ ြဖစ ပး ဟးအရင အချနများတင နပျ မများစာ ရခဖး ပါသည။ ထအချန ကာလများအား လမးဆတ၍ ြပနလည တးဆ နြခငးမျး မဟတသညက တာသ စ ချငပါသည။ ကန တာကားဖးခ သာ (လ တာ တာ များများ ြပာဖး ကားဖး နကျ ြဖစ သာ) “ခစား နရတာ တ အြခား တစ ယာက ယာကက ရငဖင လကရင ပါသားတာ ပါ” ဟ သာ စကားအတငး ရးသားစာ ရငဖငြခငးြဖစပါသည။

 

   ဖ iနပတစရ၏ aထ uပတတi  

ထးaiမခ        

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 31 ‐

 

“ဗiuလခ uပ eအာငဆနး င မဟတတမဂ ဒကiu မသiသလ iu eအဗရာဟင လငကနး င

ဟစတလာ၊ မာဂရက သကခာ ကiuလညး မသiပါ။ ထiuသမားသည မiမiယu ကညရာ အတiuငး ရငသန၊

eသဆuးခ က ပး ကနeတာ သညလညး ကနeတာ ယu ကညရာ

အတiuငး ရငသန၊ eသဆuးမည

ဖစeသာeကာင ဖစပါသည။”

ကန တာ၏ အသကအရယနင ြဖတသနးမအရ ြမကခငးစမးစမးများ၊ လငတး ခါငြပငများ၊ ကနတာရများ၊ အ အစစ များ အစရ သာ နရာ ပါငး များစာ ရာကရခဖး ပါသည။ ထအြပင အ မးပ ကာ ဇာ ကးများခငး၍ ရာငစ မးဆငး ကးများ ချတဆထား သာ ဆာငးတငး အလား လ အး ပးစကများ တပဆငထား သည ခနးမ ကျယကးများ၊ ကပခနးမများနင ဘာများအား ရာကရ နထငခဖးသလ ရနအလးလးနင နရကများစာ ကလညး ြဖတသနးခဖးပါသည။ ထကသ သာ အ ြခအ နများတင ခငမင ဂဏယဖယ ကာငး သာသ ဖနပ ပငရင များအား တဆ ခရသကသ ရငးစငး သာ၊ တနးဖး မထားတတသ များနင လညး တဆ ဆကဆခရပါသည။ ကန တာ၏ ဘဝ တစ လာကလးတင မညသ ကမ မညသညအချနတငမ မျကနာကးငယ မလကခဖးပါ။ ထအြပင အမန ပး စခငးြခငးမျးလညး မြပလပဖး ကာငး ကျနတယ ြပာရ ကာငး အာမခပါသည။ ထကသ အခငအ ရး မျ းလညး

မရရဖး ကာငး သ စချငပါသည။ သ သာ အချ သာသများသည ကန တာအား “ဖနပစတ” ဟ ခ ဝ ပး စန ပစတတကပး ထအချန အခါများတင သတအတက ဘဝ သဆးသညအထ ပါရမ ြဖညဆညး ပးခဖးသညက သတ မရက တာပါ။ သတ၏ ဂရမစကမ၊ အြမင မားယငးမများအား ကန တာအ ပ တငသာ ပချ လရပါသည။ သက သြပရမညဆလင အကယ၍ တစစတစ ယာက လမး လာက လာစဉ သက နငးမ ပး စးမပါက သက မြမင သာ မျကလးက အြပစ မတငပ ကန တာ ကသာ အြပစတငကသညက သင ကားဖး ြမငဖးပါလမမည။ ထကစစများ အတက အြပစမရ အြပစရာကာ အြပစ တငြခငး မဟတသညက သ စချငပါ သည။ ကန တာသည ဖနပတစရ ြဖစ နရြခငးအား ဝမးမနညးသလ ဂဏလညးမယပါ။ အဘယ ကာငဆ သာ ကန တာနင ဘဝတဖနပများ (ဖနပြဖစခဖးသများ) အများ ကး ရ န သာ ကာင ြဖစပါသည။ ကန တာအား ကယရည သးသညဟ မထင စလပါ။ ကန တာတသည ပးရသည င ကးတနဖးချငး မတ သာလညး ကန တာ တ၏ ကျာ ပ မ လကပါသအားလးက လြခ စလ သာ စတနာသည အတတ သာြဖစပါသည။ ဤ နရာတင မတ ဆနင ကန တာတ၏ ထငြမငယဆချကများ ကြပား ကာငး ကြပားပါလမမည။ ကစစမရပါ။ ထငြမငယဆချက များနင သ ဘာထား များသည အမတ စ မတညနငပါ။ မတ ဆ၏ ထငြမငယဆချကသည မတ ဆအတက

မန ကာငးမန နနင ပး ကန တာ၏ ယဆချကသညလညး ကန တာအတက မန နပါလမမည။ ကန တာသည ရာခ ဂတက မသ သလ ဂနထဝင နင ပါပ သချငးများ ကလညး မသပါ။ အဘယ ကာင ဆ သာ ကန တာ သည ဖနပတစရသာ ြဖစ သာ ကာင ြဖစသည။ သပပပညာက မ လလာဖးသလ ဂမဘရပညာ ကလညး မစးစမးဖးပါ။ ဘာသာ ရး၊ လမ ရးများနင မသကဆင သလ နငင ရးကလညး စတမဝငစားပါ။ ထကစစ များနင ဖနပတစရြဖစ သာ ကန တာနင (လးဝ) မသကဆင သာ ကာင ြဖစပါသည။ ဗလချပ အာငဆနး နင မဟတတ မဂနဒက မသသလ အဗရာဟင လငကနးနင ဟစတလာ၊ မာဂရက သကချာ ကလညး မသပါ။ ထသများ သည မမယကညရာ အတငး ရငသန၊ သဆးခ ကပး ကန တာသညလညး ကန တာ ယကညရာ အတငး ရငသန၊ သဆးမည ြဖစ သာ ကာင ြဖစပါသည။ ကန တာသည တာဝန ကျခ သာ (မမတာဝနက ပးဆးသညအထ သမဟတ စန ပစခရ ပးသည အချနအထ တာဝန ယနငခ သာ) ဖနပတစရသာ ြဖစပါသည။ ထအ တက ကးြမတ သာ ဂဏယဖယ ကာငး သာ အ ဆာင အ ယာငနင နာမည ကာငး လကမတများ မရပါ။ မညသ ကမလညး တနဖးထားစရာ ဟ၍ မယဆ ကပါ။ ကန တာ သည အမငး န ပြဖစ သာ ဖနပတစရသာ ြဖစပါသည။ (၁၁ နဝငဘာ ၂၀၁၈၊ ၁၁ နာရ ၃၂ မနစ)

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 32 ‐

သစပငတကတ ငါး

ခ iuငeကာည iu

သစပငတကတ ငါး 

“Ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country” အ မရကန သမမတ ဟာငး ဂ နအကဖက နဒ ရ နာမည ကျာ မန ခနးက ဘ ရ ပးတ နာက ပထမဆး စဉးစားမ တယ။ ဘ ခနးမရ လ ပါငး ထာငချကားမာ အ တး တ ြဖန ကျကမရငး ကျ တာ ခါငးထက စကားလးများန ကျ တာ တကပြဖစပား နရတယ။ “သငနငငက သငအတက ဘာလပ ပးနငမလ မ မးန သငက သငနငငအတက ဘာလပ ပးနငမလ ကသာ မး” စကားလး တက အရမးလပတယ၊ တနဖး ရတယ။ ကာငး ပ ကျ တာဘရ သား ပ။

နငငအတကကျ တာ ဘာလပ ပးနငမလ စဉးစားတယ။ ခါငးထက ဘာမ ရာကမလာဘး။

အ ဝးသင ကျာငးသားတစ ယာက အြဖစ ၇ နစထ ကျ တာ ကျာငးတကခရတယ။ ကားထမာ ၂ နစ ကျတာ ရာ၊ ကျာငးတက ကာလ ၅ နစ တးတအထ ပါသားတာ ရာ ကာင အ လာက ကာသား ရတယ။ ဒလ ၇ နစတာ ကာလမာ ဥပ ဒ ပညာဘက သငယခရ ပမယ တကကသလ ြမက ြခချခရ ပမယ နငငအတက ကျ နာ ဘာလပ ပးနငမလ ဆတ မးခနးက ကယဘာသာ စဉးစား တတ အာင မသငယ နငခဘး။ သင ပးမလမရခဘး။ ...

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 33 ‐

အ ဝးသင ကျာငးသားမ ဒလ ြပာတယ ြဖစမယ... အ ဝးသငတက ြဖစ အာငလ အ ြခအ နကက တနးပခ တာပလ ဆရမယ။ ငယစဉကတညးက သငကားခရတ ပညာ တ... တကကသလ မာ ဆကလက သငကားခရတ ပညာ တ.. အားလးက နငင အတကမ ြပာန ... မမတစကယစာ အတက တာင ဖလတ အသက မးဝမး ကာငး တစခ မဖနတး ပးနငဘး။ လက တကျကျ သးသပရရင အချန တက န ြမာဖ ကာငးတယ။

သငယတနးက န ၁၀ တနးအထက အချနက ၁၁ နစ၊ ဥပ ဒ ကျာငးသား အြဖစ အချနက ၇ နစ စစ ပါငး အ နန ြမနမာနငင အစးရရ တရားဝင အသအမတြပ ဘတစခရဖ အချန ၁၈ နစထ ကျ နာ ရငးနးြမပနခရတယ။ ကျ တာမဘ တ၊ ဘးဘား တရ င ကး တ၊ ငယရယမ တက ရငး ပး ယခရတ ဘတစလးဟာ... ကျ တာ တစဘဝစာက တာင မပမပင နရဖ အာမ.. မခနငဘး။ ဒါဟာ ြမနမာနငငရ ပကတ အ ြခအ နပ။ ယယငးသားတ ပညာ ရးရ သား ကာင ြဖစခရတ ၉၀ ခနစ ကျာများ ဆက လငယ တ လကရက တ နရတ အခက အခပ။ ၉၀ ကျာက န ၉၅ အတငး မးဖားခတ အခချန အသက ၂၁ က န ၂၇ အတငးရကတ ကျ တာတ လငယ တရ အနာဂါတ တဟာ အရမးက ပပျကပနးပျက ြဖစသားခရ ပ။ ဘာပ ြပာ ြပာ ထအချနက အပချပခသ တရ တာဝန တမကငးဘးလ ြပာရင ြငငးစရာအချက မရ လာကဘး။ နငငအတက တစ ထာငတစ နရာ က န ကျ တာလ လပ ပးချငတယ။ ရ န တစ ယာက လပ ပး ချ တ နတ တရားစရင ရး မ ငက န နငင တာက ပးဆပချင တယ။ ဒါ ပမ ရ န တစ ယာကရ အနာဂါတဟာ ဘယ လာကမျာ: ြဖာငြဖးနငမာလ။ ထမငး တာင နပမန ပါမလား။ ဒ မးခနး တအတက တကျတအ ြဖမရဘး။ ... ပး တာ ရ နတစ ယာက ြဖစဖဆတာ က ရာ ကျ တာ အပမကအစစ အမနလား။

အ ြဖက တာ မဟတဘးဆတာပြဖစမယ။ ကျ တာ ရ နတစ ယာက ြဖစလာဖ၊ ဥပ ဒဘ ရဖ တခါမအပမက မမကခဖးဘး။ ရ န တက အားမ ကျခဖးဘး။ ကျ တာ Idol ပဂဂလ တဟာ ရ န လာကထက တစ ယာကမမဟတဘး။ ၁၀ တနး အာငတ အချနထ ဥပ ဒဆတာ ခါငးထက မ ရာကခဘး။ အငးစတငး က တာ ြပာတယ ' င ကး နာက မလကန .. အပမက နာကလက... င ကးက သဘာသာ လကလာ လမမယ' တ။ ြမနမာမာ တာ ြပာငးြပနပ။ င ကး နာက အရင လကက ရပးမ အပမက တ နာက ြပနလကရတယ။ ပညာက သငယတနး က န ၁၀ တနးထ ၁၁ နစ သငလာရ

တယ... နာကဆး ၁၁ နစ ြမာကမာ စာအလတ မကျကနင၊ အလတ မမတနင ပ မတည ပး ဘဝက ြပာငးလ သား တာတယ။ ဆယတနး အာငမတဆတာက ဘဝက အဆးြဖတ ပးလက တယ။ အပမက တ အတးအရနး ကျဆးကနတယ။ ၁၀ တနးဆတာ အပမကသတကငးပ။

ကျ တာပတဝနးကျငမာ ငါး တသစပင ပ တက နက

တာက ကျ တာြမငရတယ။ ဆင တကျား တ ရကးသင နကရတယ။ ငက တအားလး မပျတတ တာဘး။ ြခ သ တ သများ ြခရငး အာက ကန တ ြဖစ နက ရတယ။ ကျ တာကယတငက ရာ...ထးမြခားနားပ သစပင ပ တက တတ အာင ကးစား နရတ ငါးတစ ကာငပ မလား။ ပညာရင တက ြပာတယ “Do the job you love” တ။ သ ပမလညး အဒအတငးဘယ တာ လပနငမယဆတာ မစဉးစား တတ တာဘး။ “Love the job you do” အဆငမာပ ကျ တာတ ပတ လာင ခထားရ တာတယ။ ၁၀ တနး အာငခါစ... အပမက တအကန ခဝါချ ပး မနင အာင ကးစားကာ အလပရဖပစတအား ထကသနခရ တယ။

“လငယဆ iuတာ အ iပမကeတ ရ iရတယ”

ဟuတက ကeနာ ဟကဟကပကပကပ ရယမiတယ။

မနမာ iuငငမာ မကခငရတ အ iပမကeတက လတစခ iu

အတကပလiu တရားဝငမကန သတ u တစမယပ။

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 34 ‐

Premier ကာဖစကရမာ ... ကာဖအတ ကး တ ထမးပရ တ တစလ 50,000 ရတအလပက လျာကခဖးတယ။ လြခ ရးဝနထမးဆတအလပက Bodyguard အလပဆ ပး အထငတကး သား လျာကခဖးတယ။ မတပတငမရလ ဆ ပး နစခလးက ြငငးပယြခငးခခရတယ။ ၁၈ နစ ကျာ ခါစမာ စစတမး ကာကတ အချနပငး အလပသမား ြဖစရငး ငတတစလညြပတတစလည။ ၂၃ နစ ရာက တာ NGO လာကထက ... လညတယလညတယန ထပ ရာကသား ြပနတယ။ အပမက တလား မမတမ တာဘး။ “Love the job you do” ဆတ ဝဂယကထ ကျ တာ နသားကျ န ပ။ တခါမ မ တးခဖးတ Profession တ ကား ပျာ မ နတတရ ပ။ လငယဆတာ အပမက တရရတယ ဆတစကားကကားရင ကျ တာငယငယက အသားအရမးြဖတာလ သများ တက ြပာခဖးတာက သတရတယ။ ... အခချန အရမးမ နတ အသားက ကည ပး အားလးဟကဟက ပကပကရယက တယ။ “လငယဆတာ အပမက တရရတယ”

ဟတက ကျ နာ ဟကဟကပကပကပ ရယမတယ။ ြမနမာနငငမာ မကခငရတ အပမက တက လတစချ အတကပလ တရားဝငမကန သတရ တစမယပ။ က လး တက လတလပစာ အပမကမကခင ပး ပး လတလပစာ ပျသနးခင ပးတ ပညာ ရးက တာငတ မတယ။ ကယမသငချငတ ဘာသာရပ တ နားလညချငစတ မရတ ဘာသာရပ တက အတငး နားလည အာင သတသငးရ ပး မလပနငတအခါ .. “မငးလည” လ ြပာခ ရမ တ ပယ ပျာက သား စချငတယ။ က လး တက “Do the job you love” လ အားပါးတရ ြပာချငမတယ။... ကျ တာက တာ ကျ တာ မကမးကျငတ အားကစား တစခမာ ချနပယြဖစဖ ကးစား နရဦးမယ။ ဒစာကလညး ၁၈ နစတာကာ အာင သငကား ပးမရခတ ဘတစခဟာ ကျ တာဘဝက အဆင ြပမာပါဆတ အာမခ ချက တစခ လး တာငမ ပးနငတာက စတမ ကာငး ြဖစမရငး... စတကး ပါကရာ ချ ရးမတာပ။ အဆငမ ြပတ လ၊ အဆငမ ြပတ ဘ ရထားတလ ရးတစာ ဆ တာ ဖတရတာလညး အဆင ြပချငမ ြပမယ။ သစပင တကဖ က းစား နတ ငါးအတကက တာ အဆင ြပတယဆတာ အဆငမ ြပတာပါပ။

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 35 ‐

ဆရညမeလး မရ ieတာပါ  သတငးကတခါနးမ မးတမ တ လငပါးစ မး ကာငးကင ဟာ ကျမအတက ကျယ ြပာတ အပမက ကး လပါပ။ ကညြပာ ရာင မးသားထကမာ ကျမ သငယချငး တ ခ လရတ ဂ လတတစစငး (တကယ တာ အြမငပျတ ဂျက လယာဉ အမျးအစား ြဖစပါတယ။) ြဖတသားတငး မးခး တလ အမး အရည ကး ကျနရစခတာဟာ မ နညက မကခတ အပမကက ဆဆန ပး တးရတာနတပါတယ။ အချနတန တာ လညး တးရငး တးရငး န အြဖ ရာင အ ငတနး ကး ြမငကငးထက န ပျာကချငးမလ ပျာကသားတ အထ ပါ..။

ကာငးကငက အြဖ ရာင အ ငတနးကြမငတငး ကျမ ရငထက အလလ ရာကလာတ အ ကာငးအရာ တစခ ရခတယ ဆရင ကျမဟာ ထအ ကာငးအရာ ထက အမျးသမး တစ ယာကက ဘယ တာမ မ မနငဘးဆတာ အ သအချာ ပါပ။ သဟာ ဂ လတ တစစငး ြဖတသားတငး မးခး ရည တက မ ာလငချက မျကလး တန ငးကည၊ ပခးထက ရညကျ နတ ဆပင တက လကနထ တ ပး 'ဆပင တ ရညပါ စ'လ ဆ တာငးခတယ။ ဆပငရညချငတ သငယချငး တက သလပ ဆ တာငး တတဖ ဆ တာငးနညး တ သင ပးခတယ။

ကျမသငယချငး အချလညး သနအတ ဆ တာငးခဖး ကတယ။ အချနတန တာ ဆပင တ ညပလက ကပး တသားကတယ။ ဆပငမညပတ သအတက က တာ ဆပင ရည တဟာ သဆ တာငး တလ ဂဏယမဆး ြပာြပြပန ပါတယ။ သလ ဆမ တာငးတတတ ကျမက တာ သဘာမ စာဒကတကြခငး မရသလ ကျမကယတငလညး သက ဘာမ ဝဖနြခငး မြပခပါ။ "ဝါးြဖမ စြပတ၊ စရစရး၊ ဖလ တာင ဝး၊ ဂနမငး" (၄)တနး ကျာငးသဘဝရ သတငးကတ ကျာငးပတရက တမာ ကျမတမ တ ြဖစဘ ဝးကာခကတယ။ အဒ ဝးကာြခငးဟာ စနးစနးြမငဆတ ဆပငရည အတနး ဖာ တစ ယာကက စာသငခနး တန ဝး စခမနး သခရင အဒ နစက ကျာငးရကရညမပတဖ ကျမဆ တာငး ြဖစခမယ ထငပါရ ။ ကျာလညထ ရညကျ နတဆပင တက သား ရပငန နစခစညးထားတ ခါငးရကသညမ လးဟာ ကျမတ အမ ရ က န ည နတငးလလ ြဖတသား လရပါတယ။ အနးဆ မထရတ ဆပငဟာ န ကာင ကာင အ ရာငစနး န ပး သဝတထားတ ကျာငးစမးဝတစဟာ နစဉ ဝတ နကျ တစစတညး သာ ဝတစလ တာင ထငမတယ။ "သမး ရ…လာပါဦး"

နieရာဆာန

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 36 ‐

တကယeတာ ဘဝဟာ eပာရငရယeမာစရာeတန စတငတာ မဟuတသလiu ကည းစရာeတန aဆ uးသတ မယလ iu ဘယသကမ တတaပeပာ ပထားတာ မရ iပါဘး§

အ မက ဝါြဖမစနစစးက ဈးဗနးထက ရး နတအချနမာ ကျမက မးဖး ချာငထက ြပးဝင ပး ပနန စြပတ ထညထား တ ြမအး လးက ဖငလကတယ။ အ မခာထားတ ငက ပျာဖး အြပငခတစခက ယ ပး လကတစဆပစာ ပနန စ ပပ နး နးက ငက ပျာဖးခထ ထညတယ။ နာက… ဈးသညမ လး အနား ြပန ြပးလာ ပး သက ပးလကမ ပါတယ။ "စနးစနးြမင… ဈး ရာငးရငး လမးမာစားသား နာ။ ငါတအမမာ အများကးပသလား။" ကျာငး န နာကကျတာ ကာင ကျမထက အသကကး တာ ြဖစ ပမယ ရယတတစ ယာကလပ နာမည တပ ပး ခ တာက သက သ ဘာကျ နဆပါ။ သချာမကညရင တာင ြမင နရတ အြဖ ရာင အကျဟာ ဖားဥ တန ညစမညး န ပး ထမအစမး ရာင ဟာ ပါးလျ ယရ နတယ။ ရဉ မးအကျ အာကဘကက အတကပ လးဟာ အြပငက ထက န ပး ဈး ရာငးရတ ပကဆ လး တက သယ ဆာငထားရပါတယ။ ရယြပး နတ မျကနာ လးန အမထက တစလမးချငးထကသားတ အတနး ဖာ ကကည ပး ဖာြပလ မတတတ ခစားချကတစခ စနးထငမ တာ တာ အမနပါပ။ သဘယမာ နသလဆတာ ကျမမသ သလ သအမမာ ဘာ တလပရသလဆတာ ကျမ မသခပါ ဘး။

စနးစနးြမင မရ တာတ နာကပငး ဆပင တရညဖ ဆ တာငး တတတ အကျငလညး ပျာကသားခသလ ကျမ တရ မန စားဆငး ကျာငး လတချနဟာ ခါတငးထက တာ ပ ပးတတဆတသားခတယ။ ကျမဝယစား တတတ ကနစနး ဥြပတက တစဝကခ က းဖလညး မြဖစနင တာဘး။ ကျမဆက သချာပစဆာ တက လညး အလတကျကမယသ မရ တာဘး။ တစခါတစခါ သတရရင တာ သအ ကာငး တက ရယစရာ အြဖစ ြပန ြပာတတကပါတယ။

တကယ တာ ဘဝဟာ ပျာရငရယ မာစရာ တန စတင တာ မဟတသလ ကညနးစရာ တန အဆးသတ မယလ ဘယသကမ တတအပ ြပာြပထားတာ မရပါဘး။ လတလပ ပျာရငတဘဝက အချနြပညရမယဆ တာလညး မြဖစနင ပါဘး။ ကစားချနမာ မကစားရဘ အမက က လး အငယ လး တက ထနး နရ သလား…။ သအ မ တာထ မ စချးသားချနမာ မစထပက မနငမနငးန လကရက ပး နရသလား…။ ကျမမသတ လာကဓက ငယရယစဉမာပ စတငရငဆင နရပါ ပ။ ကျမ အထကတနး ကျာငးက ြပာငး ပး ကျာငးတကရတ အခါ အတနး ဖာ သငယချငး တာ တာ များများ ကျာငးဆက မတကဘ အသးသး ကျာငးထက ကနကပါ တယ။ ကျမက အထကတနးတက နချန၊ တချ တက ဘဝရ အ စာပငး အချနမာတင အမ ထာင ကျသားက တယ။ ငယငယရယရယန အမ ထာငြပ တအခါ ြဖစတည

လာမယ အကျ းဆက တက သတ တ လကခ နားလည ထားကပလား။ ရငဆငနငပါရ လား။ ထအထမာ ဆရညမ လး စနးစနးြမငလညး သချာ ပါက ပါဝငပါလမ မယ။

အဒ နက ဂ လတ တ မပျသနးခဘးတငပါရ ။ ၂ဝဝ၈ ခနစ၊ အာကတဘာလ၊ ၁၉ ရက နမာ စနးစနးြမင သးသန ပး လ လာကထက ထကခာသားခတယ။

 

ကမာမာ ငါတမသတာေတ aမ ားကးရတယ…. နငေမာေမာကည ပး ဆေတာငးတတတ ဂ လတတစစငး လ ဟး….aမငကးက ပ သနး ငဖ aခငaေရးန ခနaားေတရရင သပေကာငးမာပ§ ငါတ သသငသထကတာ ေတaားလးကသ ပး ဒေနရာက ပနလာမယ§ ဒလေတက ေပာ ပမယ..§

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 37 ‐

စနးစနးြမငက ကျမ သ ပမယ သးသနြခငးဆတ စကားလးက ကျမ လး စပတ စ နားမလညခတာဟာ ကျမ သပညခလလား။ လ လာကရ ကျငလညဆ ၁၈ နစကာလ မာ သမလမနးမများ ဘယနစ ယာက ရခ ပလ ကျမ မသပါ။ အရပအ ခ ' သးသနြခငး' ဆတ နာကကယက စနးစနးြမင နားမလညခတ အရာတစခက အထကတနး အာင ပးတ နာက ကျမ နားလညလကပါတယ။ မလတနး လးပရတ ရာ လးမာမလ ကျမတ တ မသရတာလား။ သနာြပဆတာ နပမမနတ ရာ ဆး ပးခနး လးကပ ကျမ တက သတတ နားလညမ တ မ ပးခတာလား။ အ စာ ကး ကျာငးထကသားရ ပး အချစနဘဝက အလအလယ လပချနမာ အားနညး ချက တရခသလား။ မးခနး တ အများ ကးနအတ မးခး င တ ထငရစခတ ကာငးကငက ကျမ ငးကညမပါတယ။ အသက ၁၅ - ၄၉ နစအတငး ၁ဝ ရာနနးက န ၃၅ ရာနနး သာ သဆးမ တထမာ စနးစနးြမငဆတ အတနး ဖာ၊ ဆရည မ လးတစ ယာကရ နာမညက ဘယသမ မြပဘ ကျမြမင တခရတယ။ အသကတစ ချာငးက တားြမစြခငး ကာင အသကက ပးရတယလ ြပာမယဆရင လမား နတ အယအဆ တ အတက ရာ ဘယအရာန ြပြပင ပးထကပါသလ။

ကမဘာမာ ငါတ မသတာ တ အများကးရတယ။ နင မာ မာ ကည ပး ဆ တာငးတတတ ဂ လတတစစငး လ ဟး….

အြမင ကးက ပျသနးနငဖ အခငအ ရးန ခနအား တရရင သပ ကာငးမာပ။ ငါတ သသငသထကတာ တ အားလးက သ ပး ဒ နရာက ြပနလာမယ။ ဒလ တက ြပာြပမယ..။ တချနတနးက စနးစနးြမငက ြပာြပခဖး သာ စကား တ ဟာ ကျမရငထမာ ပတငထပရငး တမြမပသားပါတယ။ နညးလမးတကျ သရနားလညထကတ အမ ထာငြပမ နာကဆကတ တက ကျမရ ရာ ကျာငး က အတနး ဖာ လး သမသားရာပါဘး။ သဆမာ ဆပငရည တအတက မ ာလငချက တရခသလ ဘဝ အတက မ ာလငချက တ အများ ကး ရပါလမမယ။ အဒ မ ာလငချက တဟာ ပျာကကယ သားတ မးခး င တ ြဖစခပါ ပ။ ငယရယ နနယတ ဘဝအစမာ ြမငကငးထက န ပျာကြခငးမလ ပျာကကယသားတ သမလမနးမ တရ အသကတစ ချာငး စ အတက တာ န မျာမတာအမနပါပ။ န ရာဆာန မတချက။ ။ ၂ဝ၁၆ခနစ စစတမးများအရ အသကအနတရာယ လြခစတချမမရ သာ ကယဝန ဖျကချ ြခငး ကာင မခင သနနးသည ြမနမာနငင၏ နရာ ဒသများ အလက ၁ဝ မ ၃၅ ရာခငနနး အထ ရ ပး အချ နရာများတင ၆ဝ ရာခငနနး အထ ြမငတကလျက ရ ကာငး သရရပါသည။

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 38 ‐

“လတနဖ iuးဟ u ဆ iuရာဝယ”

တ iမည iueသး ပြပငတစခရ အစမာ ြမင နရတ ြမငကငး တက ြမင နက မျး မဟတ၊ ရး ခတလကရာ အ ဆာကဦး တက ြမင န ရသလ နငငြခားသားလြဖ တ၊ လမ တ ကလညး တ န ရတယ။ ထးဆနးတာက အားလးရ အဝတစား ပစ တက ြမငြမင နကျမျး မဟတဘ နငငြခား ကား တထက ရး ခတ ဒဇငး တန။ သတထား ကညလက တာ ...

သက ဈးတစခရ အနားမာ။ အဒ ဈးရ အလယ ကာင ကကလပတစခမာ လလပတစခ။ လ တက င အပင အဆင ပး ပး အ ရာငးအဝယ လပ န ကတာက တ နရ တယ။ ဘရား..ဘရား..။ အ ရာငးခ နတာက လမညး တ။ တစခါမ တစသကနတစကယ ခလ လလပ မြမငဖး တာ သအသ ဆအ နမတယ။ ဘးဘဝယာက ကညမ တာ မနးက လးတစ ယာက...။ မျကဝနးထမာ မျကရညစ တ အြပညန တစခခက စးရမ ထတလန နတ ပစမျး။ သချာ ကညလက တာမ လက တ ြခ ထာက တမာ က း တဆလ အ ရာငးခရဖ ရာက နတ လမညး မနးခ လးတစ ယာက၊ အ.. သနား စရာ ကာငးပါ ပ၊ အလနဆးရမ ၂၀ ပတဝနးကျင မနးမပျ လး တစ ယာက။

တစ အာင လာက ကာ တာ အဒမနးခ လးငယက ရ ထက ခငး ပး လလ ဈး စ ခ တာတယ။ လလ ဈး စ ခ တ ခဏအတငးမာပ မနးခ လးက ရက ပး ငလက

တယ။ ကာကရ ြခငးန ရကရ ြခငး တ ရာယက နတ မနးမပျ လး တစ ယာက၊ လပအလယမာ အားကး ရာမ ငယ နတာက ကညရငး သနားမတယ။ သအ နန လညး ဘာမ ကည ပးနငတ အ ြခအ န မရ။ ဘယလမ ဆက ပး ကည နနငဖ သမာ အငအားမရ တာဘ သလညထက လာမတယ။ “ တာက” သစတမ ကာငးလညးြဖစ ဒ သလညး ထကရငး တာက တစချက ခါကမတယ။ လ တက အချငးချငး ရာငးဝယ ကနြပ နတာက ြမငရတာ သဘယလမ လကခ ပးလ မရ။ ဒါ ပမယ သစတထမာ ဒမနးခ လးက ဘယသဝယသားလ ဆတာက သချငတအတက သ လလပက ြပနလညလာ မ တာ လလပက ပး န ပ။ လလ ပရ အလယ ကကလပမာ ကာငမ လးတစ ယာက မတတပရပ ပး တစ ယာက ယာကက ရာ နသလမျးန လမးကည နတယ။ အ... ခနက မနးခ လးပါလား။ သရင တ တန ပး ကယအ တးနက ဝမးသာမတယ။ ဒ မနးခ လးက ဘယသမ မဝယခပါလား။ မနးခ လးက သဆက လာကလာရငး စာရက လး တစရကက လမးထး ပးတယ။

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 39 ‐

“အက . . ကနမက ဝယသားတ အရငက တမပါသလား၊ ဒစာရကပငးက ပး ပး ထကသားလပါ” ဘယလ. . . သနားက တာင သမယချင။ ဝယသားတသက ရာ နတာတ။ ကညရတာ မနးခ လးက စာဖတတတဟန မတပါ။ သ မနးခ လး ပး သာ စာရကက ယ ပး အသထက ဖတြပလကတယ ။ "မငးက ဒ နကစ ပး လတလပခင ပးလက ပ။ မငးသား လရာ သားနငတယ " တ။ သစာကဖတရငး တစ ပငနကတညးမာ လတလပ တာမယ မနးခ လးအတက ဝမးသာမသလ သနားကငနာ စတရ သာ ဝယသားသအတကလညး ဂဏယမတယ။ သဖတ ပး တ အခါမာ တာ မနးခ လးက အသဟနန တ တကး ရပ နတယ။ ပးမ ရကကးတငင င ကး တာတယ။ အ . . ဝမးသာလ ငတမျကရည . . . ငပါ စ လ။ ဒါ ပမယ မနးခ လးက ငရငးန ဆက ြပာတ စကား ကာင သအသတနလပ မတယ။ “ကနမကဝယသားတသ က တ အာငရာ ပးပါရင။ သဆမာပ ကနမတစဘဝလးကနခပါရ စ ။ သက ကနမက လတလပခင ပးတသပါ” “ဘယလ . . . ဘရား . . . ဘရား” ။ ပြပငတစခရ အဆးမာ နာရက ကညမတယ။ အချနက ည နစချကတး။ ဆာငးတငးအမမကက က ယာကကယကန သက ရသမျးစ ပးသား လရ ။ တမည သး ည ၃ နာရ၊ ၅ ရက ၂၀၁၈။

“ကနမကiuဝယသားတ သကiu

eတeအာင ရာeပးပါရင။ သဆမာပ ကနမတစဘဝလ uး ကနခပါရeစ။ သက ကနမကiu လတလပခင

eပးတသပါ”

ငiမးခမးeရးက iu တညeဆာကခငရငeတာ က iuယမ iတeဆeတနသာ စကားe ပာeနရမာ မဟuတပါဘး§ ကနeတာတ iuရ ဆန ကငဘကက ရနသeတန စကားeပာရမာပါ§

ဒကစမန တးတး ( iuးဘယဆ uရင)

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 40 ‐

ကiuစ iuး (eရက)

iuငငတကာ စာauပa နး  စာချစသတ ရ လတတ လာ ကန တာဖတမထားတ စာအပ လးတစအပ အ ကာငး မ ဝချငတာန ဒါ လးက ကန တာ က းစား ပး ရး ြဖစခပါ တယ။ စာချစသ တလညး စာအပ ကာငး များစာက ဖတဖးက တသ တဆတာ ယကည ပးသားပါ။ သ ပမ လညး အခ ကန တာ ြပာြပမယ စာအပ လး က တာ မရငး အဂလပဗားရငး အတငး ြမနမာြပညမာ ြဖန ြဖး ရာငးချထားြခငး မရ သးတာရယ၊ ဘာသာြပန စာအပအြဖစလညး ထတ ဝ ထားြခငး မရ သးတာရယ တ ကင မတ ဆတ အ နန အခ လတတ လာ မာ တာ ဒစာအပကဝယ ပး ဖတနငဖ အခင ရး တာ နညး နပါ လမမယ။ ကန တာ တာြဖင မတ ဆ တစ ယာက သရလကာမ အြပန ယလာ ပးလ က ကာငးစာ ဖတခငရခပါတယ။

ကန တာ ဖတမထားတ စာအပ ကာငး လးတစအပ က တာ ယ န ခတကမဘာ အ ကျာ အ မာ စာ ရးဆရာ ထက တစ ယာက ြဖစတ Pramudith D Rupasinghe ရ Bayan (ဘယနး) ဆတ စာအပ လး တစအပပါပ။ ဘယနး ဆတ စကားလး အသးနနးဟာ အဂလပ ဘာသာစကား တစမျ းမဟတဘ ခတ ဟာငးရရား (ဆဗယက ခတ) ဘာသာ စကားအသးအနနး တစခသာြဖစပါတယ။ ဘယနး ဆတာ ရရားရးရာ ဂတတရယာ တစ မျးရ အမညပါ။ အ ကာဒယနင အရမးဆင တလတ အတက အလယ ဆရရင အ ကာဒ ယလလညး ခ ချင ခ နငပါတယ။ ဒစာအပ လးဟာ အချစ၊ အကမး၊ အလမး ကသ သာ ခစားမ သးသန များနငသာ ဖ စညးထားသည ဇာတလမး မျးသာ မဟတပါဘး။ လ တစ ယာက ဇာတ ကာင တစ ယာကရ ဘဝ တစခ၊ အသကရယ အဆငဆင အလက ဇာတလမး အနမ အြမငများက စညးချကမန မနန ရသမျ းစ စဖထားတ စာအပ ကာငး လး တစအပလ ဆချငပါတယ။

 

iuငငတကာ စာauပa နး

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 41 ‐

ဇာတလမး ဇာတအမက တာြဖင ဆဗယက ြပည ထာင စကး ပက ပးစအချန ဆဗယက ြပည ထာငစ အဖဝင နငင တန အထးသြဖင ရရားန ကပလျကတညရ နတ ယကရနးနငငသ နငငသားများ၊ ရရား နယစပ ဒသမ ြပညသများ အ ပ ဆဗယက ယနယမ ပ ကသားြခငး၏ ဆးကျးများ ကးမားစာ ရကခကခခရ ပများက အ ြခတည ထားပါတယ။ အဒ နာကခအ ြခ အ နမာ ဇာတလမးရ တစခတညး သာ အမျးသား ဇာတ ဆာငြဖစသ အဝန နကလာ ယဗစချ ရ ဘဝဇာတခ ကခရပ အမျးမျးက ကျစလစ သပသညး လသည က လာငစမးြဖင ရးသား သကး ခစားတငြပထား ပါတယ။ ဒစာအပက ဖတလက ပး တအချနမာ ကန တာကယ ကန တာြပန ပး သးသပ ကညမတယ။ ငါဘာ တ ရလကလ၊ နားလည လကလ ပါဗျာ။ စာအပ တစမျးစ တငးမာ ခစားမ အမျးမျးန သတ အမျးမျးက နညးမျး စန တာ ပးစမးတတက တာပါပ။ သ သာ အခ ဒစာအပ က တာြဖင အနညးငယမ ထးြခား နသလ ရလပါတယ။ ြဖစရပမန၊ နရာမန၊ အချနမန စသညြဖင ြဖစရပအမန ဇာတ ကာငးများက ရးသား ထားသညဟ အလယ တကပင စဉးစား လကခနငသည စာ အပတစအပ ြဖစပါတယ။ ဒါ ပမယ ြဖစရပမန သပသပက ရးြပရတင မဟတပါဘး။ ရးသားထားသည စကား လးများနင ဖာညနးထားသည (နစြမတ နတ) နကနကရငးရငး အဓပပါယများ၊ တငြပချငတ အ တးအ ခ များ ကာင အြမနဖတ၊ အြမန ပးလရတ စာအပတစအပ တာ မြဖစခပါဘး။ ဇာတလမးထမာ ထညသငးထားတ ဇာတ ကာင အ ရ အတကဟာ ြပာပ လာက အာင မများလ ပမယ ဇာတ ကာင တစ ယာက ချငးစ တငးရ ဇာတလမးအတက အ ရးပါမ ကလညး သသာြမငသာ လာက အာင ကာငးမနစာ ဖာကျးထားပါတယ။

အဝန နကလာ ယဗစချ ဆတ ဇာတ ဆာင တစ ယာကက ဗဟြပ ပး သန နညးမျးစစာ လာပး ပတသတရတ အမျးသမး တရ အြဖစအပျကက တငြပပါတယ။ အဒက န တဆင အမ ထာင အဆကဆကန ရရလာတ သားသမး မျးဆက တ အကားက နးလက ဝးလက ဘဝများ၊ အ ြခအ န များက စကာပတကး ြပာြပထား ပါတယ။ ဘဝဇာတခ နမတြမငတ ကားမာ ရသမက ရာငရတနဖး ထားတတသ၊ ကျနးမာ ကခငသ တစ ယာကအြဖစ အဝနက ြမငရပါတယ။ ဆဗယက

ြပည ထာငစ ပကြခငး ကာငရလာတ သာက၊ ဒကခမျးစက ယာကျား ကာငး တစ ယာကပပ အ ကာငးဆး ကးစား ြဖရငး ရသ တြဖစလ ရနးကနမ၊ စန ခ မအြပညန ဘဝက ရငဆင ခသ၊ ဇနး အလကျ သားသမး တ အလကျ မမရ ဘဝက စ တး ပးဆပ နငခသ၊ ခစားမ တက ချြဖတနငခသ အဝနဆတ လပသတ လသား တစ ယာကက ငး မာ မ စပါတယ။ ကယသာဆရင သလ လပနငပါမလား စသြဖင အ တးပား စ ြပနပါတယ။ ခစားရတငး၊ ဝမးနညးတငး၊ ပျာရငရတငး၊ အခကခများန ရငဆငရတ အခါတငး အရာအားလးက သရ “ဘယနး” လ ခ တ အ ကာဒယရ စညးချက တနပ မာပစခတ အဝန နကလာ ယဗစချဆသ အငဂျငနယာ တစ ယာကဟာ အတယ အားကျစရာလား မးမပါတယ။ အထးကျနြခငး အြပညန ဘဝရ အချနကာလ တက ဘယနးနပ ကစား ကနလန နငခသ တစ ယာကထက သအသက ၇ဝ ထ ရာကကာမ လပစာ လး တစခ၊ မတတမးစာအပ လး တစအပက မ မာလငဘ ရာကလာ ခပါတယ။ ဘယသ ဘယဝါမနး မသရတ နငငြခားသား သစမး လငယ လးတစ ယာကက ကာက တ ပ ပးပ လကတာပါ။ အဒ လငယ လးရ သချင၊ စးစမးချငမများန အဝနတ အကားက အြပနအလန ြပာ စကားများန ဇာတအမက တည ဆာကထားပါတယ။ ြပာင ြမာကတ ရးသား ဖနတးမ အာကမာ ဖနသားြပငထက ကညရ သညထကပင ရငးလငးသည ခစားမမျးက ပးစမး နငတ စာအပတစအပလ ြပာရင လနမယမထငပါ။ ဒစာအပ လးဟာ အချစ၊ အလမးများ၊ အကမး အရမးများကသာ စတဝငစား ကသများန အချန ပးနငမ အားနညးသ၊ စာအပ တစအပက အြမနဖတ၊ အြမန ပး ချငသတအတက မဟတဘ တစခနးဖတ၊ တစ ကာငးဖတ ပးရင အချနတစခဏယ ပး အး အးလလ တး သငတ စာမျးပါ။ မမဘဝနင ယဉကာ မမကယမမ ြပနလည သးသပနင မညဆလင အလန ကာငးမနသည semi-fiction စာအပ မျး လ ဆနငပါမယ။ ဒါ ကာင Bayan (ဘယနး) ဆတ ဒစာအပ ကာငး လးတစအပက ကန တာ မတဆ စာချစသတလညး အခန သင အခငကလင ဖတရနငကဖအတက ညနးလကပါတယ။ amazon website တင လညးရနငပါတယ။

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 42 ‐

ပညတငး စာauပa နး  တကယ တာ ငမးချမး ရးန ပတသတတာ တ ဖတရရင စတနလး ငမး အးမက ခစားရသငတာပါ။ ဒါ ပမယ ကယ ြပကယ ြမမာ တာ ငမးချမး ရးအ ကာငး ြပာရငက ြပဿနာြဖစမာ စးထတရတ အ ြခအ နပါ။ မတညတလ တရ အမနးတရားမး တကားမာ ကယရ ငမးချမး ရး ရစင လးဟာ ဘာမ အရာမ ရာကသလပါပ။ ဒလ အရာမထင သးမနး သ ပမယ ငမးချမး ရးက အထပထပ ရတဖတရငး လပရားရနးကန နရတာကက ငမးချမး ရးက ချစသ တရ ဘဝပါပ။ အခ ဒစာအပဟာလညး ဖတရတာ သက တာငသကသာ မရပါဘး။ အလရသ တန တနဆာဆငထားတ ဝတထ ဇာတလမးမဟတတ တကယ ဘဝထက တကယလသား တရ မ ငမးချမးတ ကာလမာ ငမးချမးခြခငး တက ြပနလည တမးတ မ ဝထားချက တမပါပ။ ဒစာအပထက ဘဝမန တရ ပျာကဆးသားတ community spirit ဆတာ ဘာလ ြမငရတယ။ လ တ ဘယလ ြပနလည တမးတ နကသလ ကားရတယ။ လ တ ဘယလ ြပညလညတည ဆာက နကသလ တရမယ။ ြဖြဖသ၊ မကသယး ရစဆလာန မကသယ ဂျ ဝ တန ဆတ သ တသသး ယာကက ပါငး ပး မတတမး ြပစထားတ သကရနတစကား (oral narrative) တက စမးစမးန (သာယာဝတ)၊ မသတာ (စမး ချာငး)၊ မငးကနင၊ နဘနးလတ၊ ဟနဆနး န မာင ဆာငးခတရ သးသပ တငြပချကတန ပါငးစပထားပါတယ။ “လသားဆနတ စတက လငပစနငချနဟာ လသား တ အပစဖ ချန ြဖစ နတယလ ခစားမပါတယ။ . . ဘာပြဖစြဖစ လသားဆနမက တာ လကမလတလက ကပါန နာ ” မသတာ(စမး ချာငး) “အြပာ ရာင သမးခ သာ နတ ြပာ သမငး တက မတတမး တအြဖစန သာမကဘ ြပနလည ရငသနလာ အာင လပကမသာ ကန တာတ နငင တကယ ငမးချမး လာမယ ဆတာက အခငအမာ ယကညရငး”

( နဘနးလတ) ဒစာအပက ဖတ ပး မးခနးတစချ ကျနခပါတယ။ ငါတ အမနတကယ ကာငးတ အတတကပ အမတရ န ကသလား။ ဆးတအတတ၊ နာကျငရတ အတတ တက ရာ မတမမ နဘးလား။ တကယလ မ ကာငးတ အတတ ဒဏရာ တက မတမ နခရင ဘယလ မ ဖျာက ပး လတ အနာဂတက ဦးတညဖ က းစားနငကမလ။ စာဖတသ အတက တာ စာအပရ နာကဆး စာမျကနာ နာကဆး စာ ကာငးမာ ဖာြပထားတ မးခနး လး မးရငး ဆက တးဖ ချနထားခပါမယ။ “ြမနမာြပညသများ အ နြဖင ငမးချမးမလမးသည အနာဂတတစခက ဖနတးနငမညလား ဆသည မးခနးက အ လးအနက စဉးစားကရနပင ြဖစသည။” ငါတ စာ ပမ ၂၀၁၈ ဇလငတင ထတ ဝပး တနဖး ၃၀၀၀ ကျပ။

ပညတငး စာauပa နး ­ SGM aယဒတာမား

ငiမးခမးခeသာ eနရကမ ားသiu  

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 43 ‐

စာအပအညနးဆလ ညနးချငမတစာအပက ဆရာတကစး ရးသား သာ ဂျဗလ ဟာ ြမငကငး ဆသည စာအပြဖစ ပး ဂျဗလ ဟာ စတငြဖစ ြမာကရာမ စတင၍ ဂျဗလ ဟာ၏ အဆးအထ ပါဝငသညက တရရသည။ သမငးဓာတပများ၊ အကးအကား အ ထာကအထားများြဖင ြပညစသ လာက ြပညစ သာစာအပဟ ဆရ ပမည။ မညမ ြပညစသညက တာ ကန တာဉာဏြဖင မမနးဆတတပါ။ ဖတ၍သာ ဆငြခငသးသပပါဟ၍ ြပာပါရ စ။ ဂျဗလ ဟာသည အများဆင အ ဆာကအြဖစ ပး မဂလာ ဆာင၊ လထအစညးအ ဝး၊ ဟာ ြပာပ၊ ြပပ ကပ စသညတက ြပညသဘကက ရာ အစးရဘကကပါ မကာခဏ ကျငးပခကပး အ ဆာကအအမာ ြမနစပါယ အပချပ ရး အာကတင ရ ကာငး၊ ၁၉၅၂တင အစးရပင ြဖစလာ ပး ြပညသဘကက လပငနး ဆာငတာများ နညးပါးသား ကာငး၊ များလ သာ ပလမးသဘငများ ရခကပး ြမနမာ လမ ရး စးပား ရး နငင ရးသမငး၏ သရပသဏဌ ာနလညး ြဖစ ကာငး အမာစာတင ဖာြပ ပါရ လသည။ အခနး ပါငး (၁၄)ခနးနင မတစ (၁)ခနး စစ ပါငး (၁၅)ခနး ပါရ ပး လလာမတသားစရာ ဖတရစရာ စာအပ တစအပ ြဖစ ကာငးက တာ ထာကခပါရ စ။ နစကာလများ စာအပတကမ ပထမ၊ ဒတယနင တတယအကမ အြဖစ ၃ ကမထတ ဝထားပါတယ။

ရသ စာ ပ စစစစ တက ချစြမတနးတသ တအတက ရသစာ ပ ကာငးတစခက ညနးဆချငပါတယ။ စာအပက ပါးပါး လးန ပါပါးဟနရ ပမယ စာအပထက ဇာတလမး က စာရသများရ ရငအစက ရသ ပါငးစန လပခပ စ ပါလမမယ။ ဒတယ ကမဘာစစ နာကခ သမငး ကာငး နအတ စစ ပး ခတကာလ အ ဖတ အ မက မာငနစမ နစ ယာကရ သ ယာဇဉက အပအြပင ရးဖထား ပး ဂျပနြမနမာ ချစကည ရးက ဦးတညထားတ ဒစာအပဟာ ဂျပနဘာသာစကားနပါ ဘာသာြပနထတ ဝထားြခငးကပါ ခထားရပါတယ။ မာငန နစမ မတတ ာက အပအြပင ဖ န မ တနအတ စစရ ဆးကျ ကာင နာကဆကတ ြပသနာ တကပါ မး မာငးထးြပ ထားတာ ကာင ရသစာ ပ က ချစြမတနးသ တ အတက မဖတမြဖစ ဖတသငတ စာအပ ကာငးတစအပ ြဖစပါတယ။ စာအပက ဆဌမအကမထ ထတ ဝထား ပး နာကဆး တစကမက က ကာဝတရည စာအပတကက ထတထား ပါတယ။ စာအပ နာမညက သး ြဖစ ပး ဆရာမ ကး ဂျာနယ ကျာမမ လးက ၁၉ ၇၃ ခနစက ရးသားခကာ ဆရာမ ကးရ အ အာငြမငဆးထက စာအပတစအပ ြဖစပါတယ။

ဂ ဗလeဟာ မငကငး ­ တiuကစ iuး eသး­ ဂာနယeကာမမeလး 

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 44 ‐

ကလနပတတi 

မနက စာ စာ လမး လာကတတတအ ဖ (အနဒယ၏ ၁၁ ယာက ြမာက သမမတြဖစခ သာ သပပ ပညာရင၊ ဟငဒကးစးတ တငးြပညက မတစလင သမမတ အဘဒကလန၏ ကယ ရး အထပပတတ စာအပမ ကာကနတ ပါသည) ကန တာအ ဖ ဂျနးနလတဒငဟာ မနက ၄နာရ လာက ကတညးက အပရာက ထ လရတယ။ အမမာ ဘယသမ မနးခင သနး န ပ။ အရဏတကချနမာ သဘရားရခးမယ။ ပးရင သရ ကယပင အနး တာဆ လမး လာကထက မယ။ ဒါက အ ဖရ တစ နတာနဒါနး ပါ။ ကန တာတက တာမလနာဒး ြပညနယထက ရမဆာရဆတ ကနး မ လး တစ မ မာ နကတာပါ။ အနဒယနငငရ အ ရဘက ကမးရးတနး ဒသ တထက တစခြဖစတ အတက ကန တာတ မ မာ မနကမးလငးတာ စာပါတယ။ မ သ မသား တရ တစ နတာ အချနဇယားဟာလညး နဝငချန၊ နထကချနန ပငလယ ရလငး တက အ ြခခပး ရးဆထားတယလ ဆနငပါတယ။

ပငလယလငးပတသ တန မ သ မသား တရ ဘဝက ခြခားလ မရနငပါဘး။ မတသရာသမာဆရင လမနတငး တ၊ ဆငကလနး တကလညး ပမနဆသလ ကမးကမး တမးတမး ဝင ရာကတတပါ သးတယ။ ကန တာတ မသားစက ထး ကျာက တ၊ အတ တန ၁၉ ရာစ လာကက ဆာကလပထားတ ဘးစဉ ဘာငဆက ပငဆငတ တကအမကးမာ နကပါတယ။ ကန တာတ အမက ခမးနားထညဝါမ သပမရ ပမယ ချစြခငး မတတ ာ ကာင သာယာ နတ သရ ဂဟာ လး တစခပါ။ အ ဖရ

အလပက လ တက ြပြပငတည ဆာကတ လပငနးပါ။ ဒလပငနးအြပင ကန တာတအမန ၄ မင လာက ဝးတ နရာမာ အနး တာ လး တစခကလညး ပငပါတယ။ အ ဖမနကတငး လမး လာကထကတာ အဒအနး တာ လး ဆကပါ။ အ ဖက လမး လာကတာက ဘယ တာမ အပျကမခပါဘး။ မနက စာ စာ ပထမဆး အမနားက ဝတြပ ကျာငး လမး ပ က ထကမယ။ ဝတြပ ကျာငး လမးက မဆလင ရပကကမာထမာ ရ ပး ကန တာတ မ ရ နာမညကး ရး ဟာငး အရငသ၀ ဘရား ကျာငးန သပမ ဝးပါဘး။ အ ဖဟာ ဝတြပ ကျာငးလမး က န မ ရ လမးကား လး တက ြဖတသား ပးမ လယကငးလမး တက ရာကမယ။ ပး တာ အနး တာ တရတ နရာက ရာကမ ကယပင ြမကကထက အနး တာ လးဆက ကပတ လာကသားတတတယ။

တစ နတာရ အပအပင တ မရ သးခငမာ တတဆတ ငမသကတ လမး တ ပ အး အး ဆး ဆး လာက

ကလနပတတi   

ဝငးသ uည  

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 45 ‐

သား ရ ြပငပက အကအည တာငးတာ တကယ တာ အားလး မ ြပလညနငပါဘး။ ကယရ အနာဂတက ကာကစတန ရ မ ာတ အြမငရယ၊ ကယရ ပျာရင အာငြမငမက တားဆး နတ အတငးရနသက ရြမငနငတ အြမငရယ၊ ဒအြမငနစခက ခြခား နားလည တတရမယ။ 

တတ တ အ ဖက အခထ ကန တာမျကစထ ြမင ယာင န မပါတယ။ ကန တာတမာ မသားစဝငများတအတက တစ ယာကတစမျး လအပချက တက ြဖညဆညးနငဖ ရနးကနရငး အ ဖ တာ တာ ပငပနးရာမာပါ။ ဒါ ပမယ လမး လာက နချနမာ တာ အ ဖဟာ ပငလယကးရ လငးသ လသကပ အာရစက နား ထာင နမာပါ။ ထကလ ဆဆ နမငးက ကဆဖ ဝယာပျသနး နကတ ကျးကနး၊ စာက လး တရ တစာစာြမညသကလညး စတဝငတစား နား ထာငမမယ ထငပါတယ။ ဒါမမဟတ လမး လာက ရငး ဘရားစာများ တးတးရတဆ နမလား၊ မသားစ နာင ရးက တည ငမ ကညလငတ စတထားနများ စဉးစား နတတသလား ဆတာက တာ ကန တာ ဘယ တာမ မ မးခဖးပါဘး။ အဒတနးက ကန တာ က လးပ ရ သးတ အတက ဒလ မးခနးမျး မးရ ကာငး မနးလညး မသခပါဘး။ ဘာပြဖစြဖစ တစခက တာ ကန တာ အ သအချာ သပါတယ။ မနကခငး လမး လာကတ အ လက အ ဖရ ကယရညကယ သး အ ပ တနညးနညးန သက ရာကမ ရတယဆတ အချကပါ။ သစမး တ တာငမ သတြပမတတတ အ ဖရ တည ငမ အး ဆးတ အသငအြပငဟာ သရ မနကခငး လမး လာကတအ လန တနညးတဖ ဆကစပ နမယ ထငပါတယ။ အ ဖဟာ အတနးပညာများများ သငဖးသမဟတသလ သဘဝတစ လာကလးမာ ချမးသာကယဝမလညး မခစားခ ဖးပါဘး။ သ သာလညး အ ဖဟာ ကန တာသဖးသမ လ တထက အ ြမာအြမင အရဆးန ရက ရာမ အကးမား ဆး လတစ ယာကလ ဆချငပါတယ။ ကန တာတ ရပကကဗလမာ အပတစဉ စရးကတအခါတငး အကအည လသ တက အ ဖဆမာ တာငးခတတက ပါတယ။ အ ဖဟာ ဘာသာ ရး အမနတကယ ကငးရငးတာက လ တက ယကညကပါတယ။ အ ဖက ကန တာတက လညး ဘရားရခးမပျကဖ အမ ကပမတ ပးတတပါတယ။ ကန တာတ ဝတ ကျာငးထမာ နာမာဇဖတ ဘရားဝတ ြပ ပး လမး ပ ြပနထကလာတ အချနမာ အ ဖန စကား ြပာဖ၊ သဆမာ အခကအခ တက ရငဖငတငပငဖ ဆးက စာငဆငး နတသ တ အမတမးရတတပါတယ။ ဒလ တက အ ဖက ဘယလြမငကလ အခလ အားကး အားထား ြပကတာလလ ကန တာ တခါတ လ တးကညပါတယ။ အ ဖက ဘာသာ ရး ခါငး ဆာင တစ ယာက မဟတပါဘး။ တရား ဟာ တရားြပ ဆရာ လညး မဟတပါဘး။ သရ မတနမလပ ယကညချက အတငး ဘာသာ ရး အဆးအမ အာကမာ နထငသ သာမန လတစ ယာကသာ ြဖစပါတယ။ သက တြခားလ တက ဘာ တများ ပးနငလလ။ သရ တည ငမ အးချမးတ

အသငအြပငက ဒလ တက အပအပင တ လျာပါး စ ပး မာလငချက တ ပးတာြဖစမာပလ ကန တာ တးမပါ တယ။ တချ လ တက အ ဖဆက ရဇလ တယလာပါ တယ။ အ ဖက သရ လက ချာငး ထပ လး တက ရထနစ ပး ဆ တာငး ပးတတပါတယ။ ဒ ရ တက နာမကျနး ြဖစ နသ တဆ ယသား ပး တကကပါတယ။ ဆ တာငး မတတ ာ ရ သာက ပး သတ မသားစဝင တ၊ ဆမျး တ န ကာငးသားတ အခါတငး ကန တာတအမ က လာပး ကျးဇးတငစကား ြပာတတကပါတယ။ ကယမသားစ စားဝတ န ရးအတက လးပနး နရတ ကားထ သများ တ တငပငရငဖငတာက နား ထာငဖ၊ နစသမ ပးဖ၊ ဆ တာငး ပးဖ ကငနာတတတ နလးက အ ဖဘယလများ ပငဆငထထားတာပါလမ။ အ ဖက နမးပါးတ လပငရငတစ ယာကပ ြဖစတအတက ြပညမန အလမး ဝးတ မ သး သး လး တစ မ မာ တစ နစာ တစ နဝင ငရာရတာ မလယကမနး ကန တာသပါတယ။ ဒါ ပမယ သဆက ပပင သာက တ မ ဝဖ လာကတ လ တက အ ဖ အချန ပးဖြငငးတာ တစခါမ မ တ ဖးပါဘး။ အ ဖရ ဘာသာ ရး ကငးရငးမဟာ ဘာသာ ရး ကျမးဂန တ နစပမ ကာငလ ကန တာယဆပါတယ။ အ ဖဟာ ကျမးစာ တထက သ ဘာတရား တက က လး ငယငယ လး တ စပစ မးြမနးရင တာင အရးရငးဆး စကားလး တသး ပး နားလည အာင ရငးြပတတပါတယ။ ကန တာ တစခါတနးက မးဖးပါတယ။ “အ ဖဆက ဒလ တ ဘာ ကာငလာ ကတာလ။ အ ဖက ရာ သတအတက ဘာ တလပ ပးတာလ။” ကန တာ မးခနးအတက အ ဖ ပးတ အ ြဖက ဆယစနစ ၅ ခ လာက ကာပးတ အခချနအထ ကန တာမတမ နပါ သးတယ။

“ငါသားမတထားကာ။ ဘယလသားမဆ တစ ယာကတညး ြဖစ နတအချနမာ အ ပါငးအ ဖာ ရာတတကတယ။ ဒကခ ရာကတ အချနမာ အကအည ပးနငတလက ရာတတကတယ။ စတပျကလကပျကန အ ဖဆက အားကးတကး လာကတသအတက အယတအည

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 46 ‐

ဂ လဆး တ ပ ပျာကသား အာင အ ဖက ကားက န တတနငသ လာက ဆ တာငး မတတ ာြပ ပးရ လးပါ။” ကန တာကးြပငး လာတအချနမာ သပပနညးပညာဆငရာ သ တသန တမာ နစ ပါငးများစာ ပါဝငဖး ပမယ အ ဖရငးြပတ ဆ တာငး မတတ ာပြခငးရ စမးအားက အခထ သ ဘာကျ လကခ နမ ပါ သးတယ။ အ ဖက ကန တာက ဆက ပး ရငးြပပါ သးတယ။ “သား ရ ြပငပက အကအည တာငးတာ တကယ တာ အားလး မ ြပလညနငပါဘး။ ကယရ အနာဂတက ကာကစတန ရ မ ာတ အြမငရယ၊ ကယရ ပျာရင အာငြမငမက တားဆး နတ အတငးရနသက ရြမငနငတ အြမငရယ၊ ဒအြမငနစခက ခြခား နားလည တတရမယ။ ဆငးရဒကခ ကရတအချန တမာ မငးညပါန။ ဒကခရ အ ကာငးရငးက ဆနးစစ ဝဖနပါ။ ဘယအခကအခမဆ ကယအတက သငယဖ အခငအလမး တ၊ သငခနးစာ တ မလမ သ ပးတယ ဆာင လာတတ တာက မတထား ကယ။” အ ဖရ ဆးမစကား ကာင ဆကနမြမင လာကဓလငး တ ရကခတတငး ကန တာ မမရ ကယတငးမာပ စတဓာတ ခနအားက အမ ရာ ဖနငခပါတယ။ ကန တာ ဘဝတစ လာကမာ မးရပ ြမြဖစတ ရမဆာရ မ လး က န ဘယ တာမ ရာကဖထငမတမထားခတ နရာ ဒသ ပါငးစက ြခဆန ဖးခပါ ပ။ အ တအက တလညး စလပါ ပ။ တက လယာဉ မာငးခနးထမာ တာဝနထမး ဆာငရာ က န အနဒယနငငရ အြမငဆးရာထးအထ အဆငဆင တကလမးဖးပါ ပ။ သ ပမယ အ ဖရ စကားလး တက တာ ကန တာ ထာဝစဉ ဦးထပပနဆငဆပါ။

ကန တာ စးရမပပနတ အခါတငး အ ဖရ အား ပးစကား တက စတထြပနကား ယာင ကညပါတယ။

“ရးနမမ တ၊ ဝမးနညး၊ စတညစစရာ တ ကလာရင စတက ချပတညးမထားန ငါသား။ ကယအသစတက ဖငထား ပး ဘရားသခငရ လမးညန စာငမမက ခယပါ။ အချပအ နာင တက လတ ြမာက ပး စစမနတ ပျာရငမန ငမးချမးမအတက လမး တပငလာလမမယကယ ။” ကန တာအခ အသက၈၂နစရပါ ပ။ အ ဖလပ ကန တာရ တစ နတာဟာ လမး လာကတာနပ အစြပပါတယ။ မနကတငး နမထကခင ကာငးကငြပငက မာကည ပး နမငးရ ရ ြပး အရဏအလငး ရာင တက စာငကည တယ၊ တြဖညးြဖညး ထကြပလာတ နမငးက တဝကးရစားတယ။ အးြမတ လြပည လညငး လးက

ခစားရငး ကျးငကသာရကာ တ တးသသက လမး လာကရငး နားစငြဖစပါတယ။ မနက စာ စာ အချနဟာ သဘာဝ လာကကးက လ တက ထး ပ နတဆကချနလ ကန တာထငပါတယ။ မနကခငးတငးဟာ ဒဇငး၊ ကာလာ၊ ဝနးကျငအ နအထားအရ တမျးတဖ ထးြခား နတတပါတယ။ ဒလ နရကတငးဟာ သနညးသဟနန ဆနးကယ နတတတာက လမး လာက တငး ကန တာ မအသဘ မ နနငပါဘး။ အ ဖန မတတာက တာ ကန တာမာ တစ မ ပးတစ မ ခရးထကရလ မနကခငးလမး လာကထကတ နရာက ပ သမရပါဘး။ ဒါ ပမယ ဘယ နရာ ရာက ရာက မနက စာ စာ ဆတ ငမ အးချမးမက တာ အတတပါပ။ ကာလ၊ ဒသအ လျာက ပ နးတ နတစ နပ ြဖစြဖစ၊ ြမ တဆငး ပး ခကခကတန အာင ချမးတ နတစ နပ ြဖစြဖစ တစ နတာရ တာဝနဝတတ ရားန စတဖစးမ တ မလာ သးခငမာ အခလ ခဏတာ သာကကငးကငးန လမး လာကရတ အခကအတန လးဟာ ကန တာအတက အဖးမြဖတ နငပါဘး။ ကန တာဘယ နရာမာပ လမး လာကြဖစြဖစ အ ဖ အ ကာငးက မကာခဏ တး ြဖစပါတယ။ ကန တာရ စတမျကစထမာ အသကအရယ ကးရငတ အချနအထ ကငပငအနး တာဆ လမး လာကသားတ လရး လ ြဖာငကးက ြမင ယာငလာ တတပါတယ။ အနး တာက ရာကတအခါ ခဏနားရငး အ စာငအ လပသမားန နတခနးဆက ပး စကားစြမည ြပာ နတတ တာက ကား ယာငကညပါတယ။ အ စာငအလပသမားက အနးပင ပ တကပး အနးသး လးငါးလးက ြမြပင ပ က ဓားနခတချ ပးပါလမမယ။ ပးရင အနးသး တက အခငလက ြဖစ အာင သ သသပသပ ချည ပး ပါလမမယ။ အနး တာရ အနးပင၊ပးမား၊ ြမဆလာ အ နအထား၊ မး လဝသ အ ြခအ န စတာ တက နစ ယာကသား ဆး နး ပးရင အ ဖက သရ အနးသး အခငက ကာကယ ပး အမြပနလာတတပါတယ။ အမနးချငး တန လမးမာ တတ သ တက အနးသး အခငထက တချတဝက ခ ဝ ပးပါလမမယ။ ကျနတ အနးသး တက တာ အ မက ထမငး၊ဟငး၊ ချတတ နး လပတာ တမာ သးပါတယ။ အ မရးရး လး ချကထားတထမငး၊ ဟငး တက ဖကရက ပ မာ ထညထား တ အနးသးချတတ နးန စားရတာ အငမတနမ ခတငး မန ပါတယ။ အခလ နစ ပါငးများစာ ကာပးတ အချနအထ ဒအရသာက ကန တာလာ ပ မာ စ နသလ ခစားရပါ သးတယ။ မဘနစပါးရ မတတ ာန ရးသားတ လပအား တ ပါဝင နတာက သတအတက စတနလးထ အထ ချ မနတ ဒအာဟာရက အခထ တသသြဖစ နဆပါ။

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 47 ‐

eရ  အခနး(၁) အဝါ ရာင တာကပ န သာ န ရာင အာကမာ ပတဝနး ကျငတစခင ရငးလငးလကရ န၏။ နပ ရနက ြပငးထနလနးလသြဖင ြမငြမငသမ ြမငကငးအားလးတ၌ မးခး င များ ထ နသညနယ။ အဇနးလာလညး ဘယဆ ရာက နသညပင မသ တာ၊ ခရမးလန ရာငြခည တ ကမဘာ ြမ ပ ပျာပစားထကသညအချနပင။ တစ နလး နပ န တာ သအမထ နရတာ ငရခ န သလပင ြဖစ န၏။ နလးကးကလညး ပါက က န ပ ထငသည။ နလညမ ြပာနင ည နခငးမာပင နက ပ လာင လသည။ အယားကနးစကကလညး နလးက အရး ပးချင န လာက ပထင၊ အယားကနး ကယတင တာင နပရန ကာင ပ နတာက သသာလသည။ သ သကြပငးရည တစခက ချမသည။ သတအဘး ငယငယ တနးက ရာသဥတမာ သးမျးရသညဟ အ ဖက သအား ြပာဖးသည။ သတအ ဖ ခတက ရာက တာ ရာသဥတမာ ပမနမရ တာဘ မးတငး ဆပါကလညး မးရာ နာကကျြခငး ဆာငးအဝင နာကကျြခငး တ လာကသာ ြဖစ ပ ခ

ကာငးက အ ဖ ြပာ သာ ကာင သကားဖးသည။ သကယတင မြမငဖးလက သာ ဥတသးမျးက သတမးတ မ၏။ သတအရငလများ၏ မဆငြခင သာ လပရပများ ကာင ရာသဥတမာပမနအ ြခ န မရ တာဘ သတ ခတ

မာ တာ ရာသဥတသည အ ြပာငးလ ြမနလကသည ြဖစြခငး၊ ရာသဥတ ဖါကြပနမ တက သတ ခတ လ တ အ ပ ရကစကလနးလသည။ ဆာငးရာသ၏ အ အးဓါတ က သ တာငတမသလ မးရာသ၏ အးြမမကလညး လချငမသည။ ပငလငး သာ န ရာငြခည နး နးနင ဥသငက တနသ လးကလညး သကဖနလမး မာမ၏။ တစနစလးမ တစလခန သာရာ သာ မး ကာင သတ ပတဝနးကျငမာ ရရားပါး နရသလ တစနစလးမာ တစလ နငးစကများက မြမငဖး သာ ကာင ဒဇငဘာလမာလညး ခရစစမတ ပ တာက ပြပငးသည န ရာင အာကမာ ကျငးပ နရ ပြဖစသည။ “အ ဖ…” ရတတရက ခ သ ကာင သအ တးတရပသားသည။ “သား ြပာ လ…” “ အမ ရ မာ သး ရဝယဦးမလားတ” သအမ ရ လမးကညလက တာ ရစညများြဖင ရများက ထညကာ လည ရာငး သာသက တရသည။

eရ   

ချမး

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 48 ‐

“မဝယ သးဘးလ ြပာလကပါသားရယ၊ အ ဖတမာ သးစရာ ကျန န သး တာပ လ…” “ ဟတကပါအ ဖ…” လညထကသား သာ သားကကညရငး သစတမ ကာငး ြဖစမသည။ သတငယငယတနးက ရကဝယသးစရာ တာ မလ၊ သာက ရအတက လာကသာ ရက ဝယ သာက နခရသည။ သး ရမာလညး သန ရငးလသည တာမဟတ ၊ ပကဆမတတနင သာ လများအဖက မသန သာလညး ရ သာ ရညစညစကသာ အထပထပ သာ ရစစများြဖင သန အာငလပ၍ သးခရသည။ ပကဆ တတနင သာ လများအဖက တာ ဝယသးရသာ။ သတသားသမးများ ခတတင တာ ရဆသညမာ ရားပါး သာ ရာငးကန တစခ ြဖစလာခ ပြဖစသည။ သန ရငး သာ ရ ကာငး ရသန များက ြပတက များတငထား၍ ရအရငးြမစများက တနဖးထားတတရန အတက သာလညး ကာငး၊ ရ၏ တနဖးက သတတ စရနအတက သာလညး ကာငး သတ အဘး ခတတနးက ရများက ဖာ ဖာသသသး နက သာ လများနင စမး ချာငးများတင စးဆငး န သာ ရကညများ၏ပများ၊ ရတခနပများ၊ ြမစ ချာငး၊ ပငလယ သမဒဒရာပများ စသညတက ြပသထား ပး ရများက လများ၏ အလသးစားမများ ကာင ရအရငး အြမစများ ရားပါးလာကာ ရသန ရ ကာငးများ ရားပါးလာြခငးက သရနငရနပညာ ပး ြပသထားကသည။ ြမစ ချာငးများတငလညး ရဆသညမာ တြဖညးြဖညး ခနး ြခာကလာပး ရလမးခရးသား သာ ရယာဉများပင အခက တလာရသည။ နငငရ ရအရငး အြမစ စာင ရာကထနးသမး ရး အဖ စညးများ ကလညး ြမစ ချာငးများတမ ရထတယသးစြခငး မြပလပ စရန အတက ပညာ ရးလပ ငနးများက လပကငလျကရသည။ အစးရအဖ စညးများကလညး ထကသသးစြခငးများက ဥပ ဒများ ထတ၍ ြပငးထနစာ တားြမစထားကသည။ သတအခ သးစ န သာ ရဆသညမာလညး မသန ရငး သာ ရ၊ တစနညးအားြဖင တာ မညးညစ န သာ ရများသာြဖစ၏။ အတတနငဆး သန အာင တာ ရစစ များြဖင အထပထပစစပါ သာ လညး ရက သန ရငးသား သည တာ မဟတ ပ။ သာကစရာအတက က တာ ရသန များကသာ အားကး နရသည။ ကမဘာ ပ တင တစရကလင လဆယ ယာကမာ လး ယာကက သန ရငး သာ ရကမရရ ကဟ လနခ သာ ၂၀၁၂ ခနစ ထတြပနချကများ အရ စာအပများတင သဖတဖးသည။ ယခကသ ၂၀၅၀ ခနစအချနတင တာ သန ရငး သာ ရက မရရ ကသများမာ လး ယာက တာ မကနငဟ သ တးမ ၏။

အခနး(၂) သအ တးတရပ၍ အစညး ဝးသားရန နာရကကညမသည။ ယ နတင သအလပလပ န သာ ရအရငးြမစ စာငကည ထနးသမး ရး အဖအစညးမ ကမဘာပတဝနးကျင နက ဇနလ (၅) ရက နတင ကျငးပရနအတက အစညးအ ဝး ြပလပြခငးြဖစသည။ အစညး ဝးက တစနာရခန ြပလပ ပး နာက အစညးအ ဝး ဆးြဖတချကများ ထက ပ လာ ခသည။ ထအထမ အသက (၁၀) နစမ (၁၂) အတငး က လးများအား ရအရငးြမစများက စာင ရာက ထနးသမး တတ စရနအတက ဂမး ပငပ တစခက ကျငးပရန အတကပါ ဆးြဖတခကသည။ ထဂမး ပ ငပက မ နယလးဆငရာ ကျငးပမညြဖစ ပး ပငပ ဝငနင စရန အတက မ နယအာဏာပငများ ထမတစဆင ကညာ ပးသား မညြဖစသည။ သအမြပန ရာက တာ သသားက ထသတငးက တဗမ ကညရ ပး ကသ န ပြဖစသည။ သ ကလညး တ တချငး ပင ြပးလာ ပး ြပာသည။ “ ဖ ဖ… သား ရအရငးအြမစ စာင ရာက ရး ဂမး ပ ငပက ဝင ပငချငတယ” “သား ပငချငရင ပင ပါ ၊ အ ဖ မတားပါဘး…” သထမ စကား ကာင သားြဖစသ ဝမး ြမာကသားသည ပစက ကညရငး သြပးမသည။ မဘ ဆသညမာ သားသမး များက လမးမနသသာ ညနြပတတကသည မဟတပါလား၊ ဤဂမး ပငပအားြဖင သသား ဆမရခရင တာငမ သန ရငး သာ ရအရငးြမစများသည လသားများအတက အဖး မြဖတနင သာ ရတနာတစပါး ြဖစ ကာငးက သ ဘာ ပါက နားလညနင ပလမမည။ သကယတင သသားအား လာကပတဝနးကျငနင လသားများက အကျးြပနင သာ လတစ ယာက ြဖစ စလပါသည။ မနးမြဖစသကလညး သသားတစ ယာက ပ ငပအတက တကက နမက ကညရငး ြပး နသည။ အသည န ညမာ တာ တဗထတင ထဂမး ပငပနင ပတသတ၍ သတငးများက မ နယအစးရ ပငးမ အဆက မြပတ ထတြပန ပး နသညက တရသည။ အစးရ ပငးမလညး ပထမဆရရသည က လးငယက မ နယလး ဆငရာ ရအရငးအြမစ စာင ရာကထနးသမး ရး က လး ငယ သတမနအြဖစ ခန အပမညဟ ကညာ နသည က တရသည။ သားြဖစသက တာ ထက လးသတမန အြဖစ ယ နညမာ တာ စတကး တယဉမဆး ြဖစ န ပ တာမည။

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 49 ‐

အခနး(၃) ပ ငပကျငးပသည ယ နဇနလ(၅)ရက၊ သဘာဝပတဝနး ကျင ထနးသမး စာင ရာက ရး န က နငငလးဆငရာ ရးများ၊ ကျာငးများက အစးရအမန ြဖင ပတထား၏။ သဘာဝပတဝနးကျင ြပာငးလလာမက သရ ပး ယခလမျ း နက လတငး ပါဝငဆငနနင စရန ရညရယ၍လညး ြဖစသည။ ဟာ ြပာပများ၊ ဆး နးပများတင သဘာဝပတဝနးကျင ြပာငးလလာမ ကာင ရာသဥ တများ ြပာငးလလာြခငး၊ သန ရငး သာ ရအရငးြမစများ ရားပါးလာြခငး၊ သစ တာ များ ြပနးတးလာြခငး၊ ကမဘာကး ပ နးလာမနင အစရ သာ လသားတ၏ ဆငြခငဂရြပစရာ အ ကာငးအရာများ ပါဝင ပး ဆး နးပများ ပး သာအခါ ပ ငပများက ဆကလက ကျငးပ၏။ အသကအရယအလက ဂမး ပငပ အသးသးက ကျငးပ ပး အသက(၁၀)နစမ (၁၂) ကား ဂမး ပငပ အချနက ရာကလာခသည။ သားငယ၏ မျကနာက သကညမသည။ တကကမ အြပညြဖင ဂမး ပ ငပအတက စတအားထကသန န ပသည။ ပငပက စ ပပ။ စစ ပါငး က လးအ ယာက (၅၀) ခန သည တာထက နရာမ န ပး ပနးတင ရရာသ ရများက ခကငယ လးထတင ထညကာ အြမနဆးနင အများဆး သယနငရပါမည။ စညးကမးချကများ အ နြဖင အြမနဆး နင အများဆး သယယနငသသာ ပထမဆက ရ ပမည။ သ သာလညး ပ ငပဝင က လးများအားလး အ နြဖင မမတ သယယရရထား သာ ရ ကာငး ရသန ရအရငး အြမစများက လက ဆာငအြဖစ ရရ ပမည။ က လးများ အားလး အ ြပးအလား သယ ဆာငကာ ပ ငပဝင နက၏။ “ဟ ဟက လးက ြပး လ သာ ရး တာမာပါပ” အားမလအားမရ ြဖစ နက သာ ပရတသတအချ ၏

အသ ကာင အားလးက ထက လးအ ပ သ အာရစကမ ကသည။ ထသက အြခားသမဟတ၊ ကန တာ၏ ချစလစာ သာ သားပင။ သားြဖစသမာ ရခကက အများသငါလ ြပးလား ကာ သယယြခငးမရ၊ တစလမးြခငး လမးကာ ြဖး ြဖးြခငး လမး လာကသား န ပသည။ မမကယတင အသမ၏။ သားြဖစသသည ဤပ ငပမ န၍ မ နယ လးဆငရာ သဘာဝ ပတဝနးကျင ထနးသမး ရးက လးငယ သတမန ြဖစချင နသညက သကယတငသထား ပး ြဖစသည။ သ သာလညး သားငယ၏ ပငပက ဝင ပင နပက ကည၍ သကယတင နားမလညနင အာငြဖစမ ၏။ ပငပက ပးသား ပး နာက အားလးထငထား သကသပင သ၏သားငယမာ အဆင နာက ဆးြဖင ပနးဝငခသည။ သသားြဖစသ၏ ပခးကသငးဖကရငး နားမလညနငစာြဖင မးမသည။

“သား ပထမရ အာင ဘာြဖစလ ြပး ြပးလားလားန မ ပငခတာလ” သားြဖစသက ပ ငပမ နစသမလက ဆာင ပးခ သာ ရဘးထမ ရ ကာငး ရသန များက ကညရငးမ ြပးကာ ြပာလက သာ စကား ကာင သနားလနးသြဖင သ မျကရညဝ မပါသည။ “သား ပထမ တာ လချငတယ၊ ဒါ ပမယ တကယတမး ပ ငတ အခါကျ တာ မ ြပးရ တာဘး၊ သားရမယ ရ တဖတ သားမာ စးလ . . .”

ချမး (၂၆ မလ၊ ည ၈ နာရခ၊ ၂၀၁၄ခနစ)

မeကာငးတာ လuပတ လeတeကာင ကမာ ကးကiu ပကစးမာ မဟuတဘး§ 

ဘာမ မလuပဘ ထiuငကညeနတ လeတ eကာငသာ ကမာ ကး 

ပကစးမာ§  

aiuငးစတiuငး 

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 50 ‐

“ဒeဒသက လငယeတaတက ဗရငeတ ခ iuတ eနခသညလားဟu သaားမလiu aားမရ

ဖစeနမ iသည§ ကiuယသားခငသည aနာဂတ လမးeကာငးဆကiu ဘယလiu ပ ueဖာဖနတးမလ ဆiuသည ဘဝကiu လမးeကာငးတညeဆာက

eလာကလမးရသည aeကာငးeတ eပာ ပခ ငမ iသည§”

Vision 2050 ၁) ဒြမငကငးက သ အထပထပ ကညခရ ပး ပ။ ကညခတငး လညး ရးအမသား။ အခလ ဆာငးရာသ ြမငကငးမျးဆရင ပ ပး ပြပငသည။ မးရာသကာရညသည ဒ ဒသမာ အခလ ဆာငးဝငစသည ရ မ ာခငးများ အလဆး အချနဟ သထငသည။ ြမစ၏ ဟမာဘကကမး၊ ဆငတက မာ ဘကမ တကတာ အးအမများကလညး ထးထး ထာင ထာင ြမငနငသည။ နာကက တာငတနးစမးက နာကခထား ပး အြဖ ရာင အ ဆာကအဦများက သဘာဝ တရားနင ခတတးတကမက ပနရ စသညဟ သက ြမငမသည။ မနကအ စာ ဟဘကကမး လ နတကခနး များမ ဒဘကကမးမ လပငနးခငသ လာသများအတက ပမနဆ ပး နကျ အဝါ ရာင ဖယရသ ဘာကးသညလညး ြမငြပငက ကန လန ြဖတလျက ကးလာသည။ ပ၍ရာသဥတ ကာငး သာ နများတင ြမစဝဘကက ြဖတကညလကလင မးြပတကရရာ ကနး လးကပင ြမငနငသည။ နစ ပါငးရာချလာခ ပ ြဖစ သာလညး မးြပတကသည တညငမ သာ အလြဖင အ နဒရဆ

ြဖစသည။ သတ လငယဘဝက လငး ကး လထန သာ အချနများမာပင စန စားလစတြဖင မးြပတကရရာ ကနးငယ လးသ ချဉးကပသား ရာကခကသညက တးမ တာ ြပးရ သးသည။ အခ တာ သဘဝသည တညငမ သာ ဆာငးရာသ ကလားတနလ ခပဖဖ ရငခနလပရားမ လး များမအပ ကး သာ လငးဂယကတ နညးခ ပြဖစသည။ အခလညး ကလားတနြမစသည လြဖးြဖး လး အာကမာ လငး သး သး လး တက ခပရရ လး ြပး န ဟနြဖစသည။ ဟအ ရဘက တာငတနးများက ကျာလန လာတ မနက နရ အာကမာ တဖတဖတန ြပးတမး လကတမး ကစား နဟနပင။ လန အး လးက ကယက ပင လာထသားသလ ခစားရ တာ ကကသးပင ထလလ။

Vision 2050

လငးငယ

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 51 ‐

အးစမစမ ြဖစလာ တာမ အြမငဆးထ တငထားမသည လ အး ပးစကက သတရကာ ြပန လျာရသည။ သဘဝ နစများစာမ အခလ ကနဒတကခနး တစခ၏ ၁၅ လာမာ ရသည သအပခနးက န မနကစာစား ပးစ ကာဖ သာက ရငး ြမစအလက ခစားခငရလာခသညက ကျနပအားရ မသည။ ပးရင ၁၂ လာမာ ရသည သရးခနးဆ လနးလနးဆနးဆနး အလပဝငမည။ တစခ တာ ရသည။ ကလားတန ရြပငသည လငး ကကခပ လးများ၊ လန အး လးများအတက နရာ ပလပလ ရားပါးလာသညက သ သတထားမသည။ သ ဒအခနးက ဝယယခါစက ဆလင ြမစြပငမာ ရပနားထား သည ကနတငသ ဘာများ မများတတ သး။ အခဆလင ကမဘာအရပရပမ သယ ဆာငလာသည ပစစညးများ ဆပကမး ချဖ ကယအလည စာင န သာ ကနတင သ ဘာများသည မနညးမ နာ။ ခါဘဏတပကးသဖယ တ မာတ ခ ြမစြပင ပ တင နရာယထားကသည။ တချ တက တာ ပ သးငယ သာ ကနတငသ ဘာ ပ သ ပစစညးများ ြပာငး ရတင နကသည။ သ ဘာအငယ များသည ြမစ ကာငး အတငး ဆနတကကာ အနဒယ ဘကအထ ချတဆက ထားသည အ ဝး ြပး လမးမကးရရာ ပလကဝ ဆပကမးအထ သားကလမမည။ တချသ ဘာ တ က တာ ပငလယဘက ြပနထကကာ ကာဘဘဇား ဆပကမး ဘကဆ ဆကလက ထကခာကမညြဖစသည။ သ ဘာများ ပျားပနးခကမ ရပ ထး နသလ ကးမား ကျယြပန သာ ဆပကမးကးသညလညး သအလပနသ မ နမနား။ ကနပစစညးများ အတငအချ ြပလပသည ကရနး လကတကး များသည ဟမသညမ ယမးန ကာ သ ဘာ ပ မ ကန သတတ ာများက ကမး ြခ ပ ရ အသင စာငန ေကသည လာရကားကးများ ပ တင ပး နသည။ နာရလကတများလ ဦးတညရာတစခတညး မလညပတ သာလညး နာရလကတများ သစညးချကနသ လပရား နပမျ းြဖင ကည ကာငးလသည။ တချ ကန သတတ ာ များက ကားများြဖင ချကြခငး သယထတသား သာလညး တာ တာများများက တာ အ ကာကခန စစရန၊ လာထတယမည ပငရငက စာငရန အ ကာငး ပါငးစ ကာင ဆမကမးကး ပ တင အဆငဆင ထပကာ

ပထားရသည။ စတရနးပ ရာငစ ကန သတတ ာကးများန ဆပကမးကးသည က လးငယများ ကစား သာ ရာငစ သစသားတးများ စပထားသည သဖယပင ြဖစသည။ ြမနမာနငင၏ ဒတယ အကးဆး နငငြခား သ ဘာများ ဆကကပရာ ကနးတငး ဆပကမးကးြဖစသည အား လျာ စာ အမလလ သ ဘာများ အဝငအထက ရပ နတတသည။ မတစခစာ နးပါးကျယြပန လသည အရယအစားပငလင

ကာ တာ မလ လာက တာ။ ဒဆပကမးကးက စတင ဆာကစဉကဆလင လတငးက ရယစရာနးပါးသာ မတယ ခ ကသည။ အနဒယက ကမကထလပ ဆာက ပးမည ဆ တာ နညးနညး ြဖစနင ချရသညဟ လကခကသည။ မလ စတင အ ကာငအထည ဖာသည စမကနး အမညက အစြပကာ ဒသခများက အကဆာဆပကမးဟ အလယပင ခ ကသည။ ယခအ ြခအ နတငမ မလပမာဏက ထပခါထပခါ ချ ထင တည ဆာကခရ သာ ကာင မလ အရယအစားက မ နကပ။ တြဖညးြဖညးနင မ အတကလညး နရာကျဉးလာသညဟ ယဆသတချ ရလာကသည။ တချကလညး ဤသ ကးမားလနးသည ဆမကမးကးသည ြမစကပျကစး စသည။ သဘာဝ ပတဝနးကျငနင ရသယဇာတ များက ပျကစး စသညဟ ကန ကကလာကသည။ ထ ကန ကကမ များ အရနအဟန ြပငးထနစဉကာလကလညး ြပနလည အမတရမသည။ ပး တာ မချြပးတစချက ြပးလကမသည။ အခ တာ အြပးန နနင သာလညး ထစဉက တာ သဘာဝ ပတဝနးကျငသမား ဆသများက သအမန ကတ ပစချငခဖး သညကး။ ၂) ကနသယစးပား တ အ ကာငး ြပာ န တာ အရာအားလး သည အဆင ြပ ြပ တးတက နသညဟ ထငစရာရသည။ နရာတငးတင အဖျကအ မာငတသည ရတတသည မဟတပါလား။ သလပငနး အစတညကာစ အချနများက ြပနအမတရမသည။ သက နငငြခား သ ဘာများက မာ နချန သ ဘာများ အဆမတန ဝငလာြခငးက ကန ကက ဆနဒြပသက ြပကသည။ နစဉ အဝငအထက သ ဘာများ ကာင ြမစကမး ဘာငများ ပျကစးရသည။ ြမစထရ ရ နသတတ ဝါများ မျးသဉးမာ စးရမလာရသညဟ အ ကာငးြပကသည။ သတက ပါးနပကသည။ ကန တာ က တာ ကာကကျစကသညဟ ြမငသည။ သတစကားက နား ယာငမည စာမတတ ပမတတ တငါသညများက စညးရးကသည။ တငါးသညများသည ငါး တ ြမစထ မရ တာလငဟ တးမကာ ကာကကသည။ သဘာဝ ပတဝနကျငသမားများက တး၍ ြခာကလန ကသည။ တငါးသညများက စညးရးလ ရ သာအခါ ဒသခများ အလပအကင ဆးရးကနကပဟ အသလငသည။ သတ၏ လပရားမများသည အ တာအသင အာငြမငမညသညဟ ြပာနငသည။

နငငြခား သ ဘာလငးတစခက သဘာဝ ပတဝနးကျင ထနးသမး ရးသမား ဆသ တန တဆ တး နးသည။ သ သာ မ အာငြမင။ အစးရကလညး ဘာလပရမနးမသ။

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 52 ‐

စးပား ရး တးတကချငသည။ နငငြခားန ကနသယ လပငနးသည အလနအကျးအြမတ များသည။ အထမခ ချင ပ။ ဒါ ကာင မသမသာ လက ရာင နသည။ ခရးသား လပငနးစအ နန သက အကတစခ ပးသည။ တငါသည များက ကနတငကနချမာ အထးကတာ ပး ပး ခန ထားဖန သတ ပမန ဝင ငထက ပ ကာငး အာင ဖနတး ပးဖ ြဖစသည။ ထအချကသည သသသာသာ အာငြမငမရသည။ အစပငးတင မယကညချငက သာလညး ဆယ ယာက လာကက လက တ အလပ ပးလက သာအခါ တငါသည များအပစဘကက ငမသားသည။ ထ နာက နာကထပ တကစစတစခ ထပဖငရသည။ ဒါက တာ သဘာဝအ ြခြပ ခရးသားလပငနး တ လပမညဟ ကြငာလကသည။ ပး တာ ထအပစထမ ပါငးသငးဆကဆ ရး နညးနညး ကာငး ပး လမးမးမ ရသည လတစ ယာကက အတငပငခ ခန လကသည။ ထ နာက ဘယသမ မျကစမကျသည ဒ ရ တာ အက တရစဇငက စတငအ ကာငအထည ဖာသည။ စတင အ ကာငအထည ဖာခါစက လအများက ရယသမး သး က သာလညး သဘာဝသမားများ၏ အဆကအသယ၊ မဒယာ ဆကဆ ရး ကမးကျငမ ကာင သလပငနးသည လသများလာသည။ အထးသြဖင ရပ ဝး ြမြခားက လ တက စတဝငစားကသည။ အ ဝးက ဧညသည တ ဆတာကလညး ဒ ရဆတာကပင ဘာလဟ မးကသည သ တကး။ ဒလန သလညး နာမည ကာငးရသည စးပား ရးသမားတစ ယာက ြဖစလာခသည။ ဒါ တ ြပန တးမ တာ စတပျကခရမ၊ ဒါသြဖစမ တက အနငယနငခသည သကယသ ကျနပ ပတ ြဖစလမဆး။ တကယ တာ ခတဆတာကးက တသမတတညး ရပတန မ န။ အရင ခတက ငါးဖမးတတရင လပကင စား သာကလ ရသည။ အခ ခတ မရ တာ။ မလပနငခသက ကျနခမညသာ ြဖစသညမဟတပါလား။ အားကးသက အနငယသားမည မဟတပါလား။ ကယသာ ခတမတ ပညာတစခ တတထားရင ဘယလပငနးမာ ဝငလပမလ။ အခအ ြခအ နမာ လယကးလနး န ပ။ စးပား ရး လာကတစခလး မဆနင။ ကယရ ခရးသား လပငနး လး ကပငလင လ ပါငး ထာငချ အလပ ပးထားနင ပ ြဖစသည။ ဒါသညပင လက တ အကျ း ကျးဇပင ြဖစသည။ ၃) အခလညး ကညပါ။ ြမစြပငကျယ ပ ရ အ ရာငစ သ ဘာများစာထမ ဇမခ သ ဘာများစာကလညး တနင သး သည။ ထအထမာ မးြပာ ရာင အလက

လငထထားသည သ ဘာများမာ သ၏ အက တးရစဇင လပငနး အပစဝင သ ဘာများြဖစသည။ သတ ဇမခ သ ဘာများသည သဘာဝ အ ြခခ ခရးသားလပငနးက လပကငကသည။ ဟးအရငက နငငြခား ခရးသားများက အဓက ဆ ဆာငရာြဖစ သာ ြမာကဦးသ ပမန ြပးဆ နကျ ခရးစဉများအြပင သ၏ တထငဆနးသစမြဖင သဘာဝ ခရးသားလပငနးက စတငခသည။ သကကး ခရးသားများက တာ ြမစ ချာငးများကား၊ သဘာဝ ဒ ရ တာများကားတင အး အးလလ ငါးမ ားရြခငးက သ ဘာကျကသည။ သတအတကဆလင တာ သ ဘာ အလတစားများတင လငယများက တငကာ အထး စစဉ ပးရသည။ သဘာဝ သယဇာတ ပါ သာ ရတမ ဒသ တစခလပင ြမစကမးစပနားမာရသည လမပငတနးများ၊ ဓနပငတနးများကားတင လငယတစစငးြဖင အးချမး တတဆတ သာ အပနး ြဖနညးမျးသည အလန အကျး အြမတ များသည။ သတ အပစက ဓနပငများမ ဓနရည ထတလပြခငးကပင ရကတသငတနးများစစဉ ပးသည။ ခရးသားများကယတငလညး ဓနရညခကာ စတကက သာကသးနင အာင စစဉထား ပးသည။ တချလငယများ က တာ အဓက ပျာစရာ ကာငး သာ ငပလကသာ စတဝငစားသည။ ဒအတကလညး သက စတလပရား ဖယရာ ခရးစဉတစခက စစဉထား သးသည။ ြမာကဦး က န စတငကာ ြမစ ကာငးအတငးထကလာ၊ ထ နာက ရခင ကမးရးတနးတစ လာက သား သာ အ ပျာစး သ ဘာ ခရးစဉ ြဖစသည။ ရာသဥတ ဆးရားလနး သာ မးရာသကာလ တချ မလ၍ ဤခရးစဉသည လကကများ လသည။ အထးသြဖင သ ဘာကး ပ ရ ဖျာ ြဖမ မျးစသည လကးလငယမ ရး ကကနစသကကသည။ ၄) ၁၂ လာရ သရးခနး လးသည ထစးပား ရး လပငနးများက ဦးစးဦး ဆာင လပကငရနအတက အခရာ ကျသည။ ၁၅ လာမ အပခနးက န ၁၂ လာရ ရးခနးက အလယအက လာနငြခငးက သက တာငသကသာ နငလနးသည။ ကးမားကျယဝနး သာ ထရးခနးတင သကလက ချကချာ သာ ဝနထမးများက ကမဘာ နရာ အသးသးမ ခရးသား စစမးြခငးများ၊ ခရးစဉများ ရက ရးြခငးများက ဖနးြဖငတစသယ၊ အး မးြဖင တမျး ပငတင ြဖကား ပး နကသည။ လတတ လာအားြဖင အ ရ အလယပငးမ ခရးသားများသည ဒ ရ တာ ခရးသားက အလနသ ဘာကျ ကသည။ ကယလပငနး၏ အားသာချကကလညး အာရပ ခရးသညများ အတက ဘာသာစကား ကမးကျငသည ဒသခ တ ရ နြခငးပငြဖစသည။ ြပညတငး ခရးသားများ က တာ ြမာကဦးကသ ဘာကျကသည။ ထ နာက လးမ ချာငးက ဆနတကကာ တာင ပ ရာ တက

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 53 ‐

သားရသည ဟကကငး ခရးသားြခငးလညး နာမည ကာငး ရသည။ သက တာ ခရးသားလပငနး တက နစဉလပငနးများမာ ဝင ရာက ချယလယ လပကငသညထက ဘးကကည သည သအြဖစ ကးစား နထငသည။ အားကးရသည လက ထာကက နစဉလပငနးများက ဦး ဆာငသည။ သချ ပးသည ဂကလငးအတငး လကပါ အ ကာငအထည ဖာသည။ သက တာ ခရးသားများနင တခါတရ လကပါ ခရးထကသည။ သတ အသက နား ထာငသည။ ပ ကာငး သာ ခရးစဉများက ကဆသည။ တကယ တာ သရညရယ ြဖစချငသည အဆင တာ မ ရာက သး။ သရညရယသည ခရးသား လပငနးက တာ လအမျးမျး ဝင ငရ စရမည။ အခ တာ မြဖစနင သး။ ကန သတချက များ ရ နဆ။ သ သာ လမး ကာငးမန ပ က ရာက န ပ ဟ တာ သးသပမသည။ အနာဂတ အလငး ရာငက ပျပျမ ြမငရ ပဟ ဆရမည။ နာကပငး ချငးြပညနယန ချတဆကသည ခရးစဉများကလညး စဉးစား နသည။ ချငးက ခါငရညက ရခငက ဓနန ပါငးစပကာ ပကနလပငနးကလညး ြဖစနင ချရသည။ လ တက ဓါတန ဖနတးထားသည အရက သစာ တက အဆပလ ရာငလာကပ။ သဘာဝ အရကများက လအပချက ြမငမားလာ နသည။ ဒအတက သပါတနာတစ ယာကလညး တထားသည။ ခငြမတဟ ဆသည မနးက လး မတ ဆတစ ယာကသည ရးရာထည များက ပကနလပ နသညမာ ကာပ။ ဈးကက အ နအထားက ကမးကျငသည။ ကယကသာ ထတလပမ အပငးက တာဝနယနငလင ြဖစနငသည။ သအနာဂတ အပမက တက တစမစမ တးရငး တခါတ လ ရးခနးထ ဘာအလပမ မလပဘ ထင နမတတသညက ခဏခဏ။ အခလညး ြမငြပငကျယကးက ကညရင အနာဂတ စမကနးက ရးဆ နမသည။ ၅) မနကခငး နြခညြဖာဆငး နသည ြမစရခငးက ကညရင သစတကး တသည အဆးမ ြပးလား နသည။ ထအခက တဒနးဒနး တဒငးဒငး ဆဆညည အသများက ကားရ တာ အ တးစ ြပတသားသည။ ဟဘကခနးက ငမးတစ ကာင စာ စာစးစး မးရး နြပန ပလား။ မးရးလာ ပဆရင ဘာဘာသာန ဆထားမနးမသတ ကာငတ ကာင တာင သချငး တက အသအကျယကး ဖငတတသည။ သ ဒါသ တ အလပလက တကလာသည။ တခါတရလညး လကသးလက မာငးတနး ပး အာဟစလ ကာငးသည သချငးမျး တ ြဖစသည။ သက တာ ရ ဝ ဝန အမျး ရး သချငး တဟ ကားဝါတတသည။ သက တာ

နားမလညပါ။ ဒလအ ကာငး တးရငးန ရငထမာ တလပလပ ြဖစလာသည။ ခါငး တလညး တစစစစ ကကလာသည။ ဒ ကာငက အသက ပ၍ ပ၍ ကျယလာ အာင လပ န သးသည။ မခနငသညအဆး ဒါသတကး အာဟစပစလကသည။

၆) ရတတရက လန နးလာမ သအပမကမက န ကာငး သတြပမသည။ အသလာရာ ြပတငးတခါးဆ ကညလက တာ လငယတသက ဆာငး ဘာက တက ကား ပ တင ကာ မ ပတ လညပတ နကြခငး ြဖစသည။ ဒ ဒသရ ထးစအတငး ထးြခားသည တစရကရက ရလင သာကစား ပျာပါးကာ ဒလပ နတတကသည။ အခလညး ဘာ နလညး သသတမထားမ။ ဆယတနးစာ မးပ ပးတ နလား။ န ကး နရက တစခခလား။ ဒါ တက သအတက အ ရးမကး ပ။ မကညလငသည သ ခါငးန နညးနညး နာကျငသလ ြဖစ နသည ဇတပးက နပနယရငး အပယာက လးလထရသည။ မကာခင သသငတနးတစခ သား ရာက ပးရမည။ မ နညက ဒ န သငရမယ သငခနးစာ တ အတက ြပငဆင နရငး အပ ပျာသားခတာြဖစမည။ လပလကစ ပကားချပတစခက သက သခ နသည။ လငယအဖ အစညး လး တစခက သငတနး ပး နြခငး ြဖစသည။ ပ ရာဂျကတစခက ရးဆနညး သင ပးဖ ြပာထားသည။ အရင နက အကမးဖျငး မတဆက ထား ပး ပ။ ဒ န vision န mission က သင ပးဖ ညမအပခငက ြပငဆငခတာက သတရမသည။ အနာဂတက မာြမငြခငးသည သတအတက မညမ အ ရးကးသည။ အနာဂတက ဘယလပ ဖာ ြမင ယာငမညက ြပာြပချင စတ တ များ နမခသညပ။ ဒ ဒသက လငယ တအတက ဗရင တ ချ တ နခသညလားဟ သအားမလ အားမရ ြဖစ နမသည။ ကယသားချငသည အနာဂတ လမး ကာငး ဆက ဘယလ ပ ဖာဖနတးမလ ဆသည ဘဝက လမး ကာငး တည ဆာက လာကလမးရသညအ ကာငး တ ြပာြပချငမသည။ မငးအတက ဒ ဒသရ အနာဂတက ဘယလ ြမငချငလ ဆသည မးခနးတစခက မ နညကပင စာရကအကးကး ပ တင ရးချထားလက သးသည။ ညက အပမကကပင ကျးဇးတငရမည။ အနညးဆး သညငယ တအတက ြပာြပစရာ ဇာတလမး လးတစပဒ ရခ သာ ကာငပင။ သ သာြငား အြပငက ြမနငး တလ ပင သအ တးတသည အနညးငယ မရ ဝးဝါး နသညက ဘာ ကာငလ သမ ြပာတတ တာပါ။ စာ ပး။ နခငး ၂:၂၀ @ Café De Sittwe

Social GardenDecember, 2018  

 ‐ 54 ‐

လလeလးပ eကာငးပါတယ 

သာဒ uတ တစရက တာ ကအငဂ (Ingo) ထသ ကအမ (Un) တစ ယာက ရာကလာသည။ ကအမက ချစစနးြဖင ခ သည နာမညြဖစ ပး နာမညအရငးပင မလလ။ သက ညညတ သာ နငငများဆသည ကမဘာအဆင နငငတကာ လမ ရး လပငနး တက လပကင န သာ အဖအစညး တစခမ ြဖစသည။ သအဆအရ ၎ငးတအဖသည နငင ပါငး ၆၀ ကျာတင အလပ လပကင ကည ပး နသညတ။ သလညး သရးက လ ကး ြပာသညက ခပတညတညြဖင သပ သားလပဖးသလလ လမြခငးြဖစ ပမည။ အခလညး ပါးစပက ငးြငကာ ရာကလာသည။ ကအငဂ (Ko Ingo)။ ။ဘာ တများ ငးြင နတာလဗျ။ မျကနာကလညး ရမ နပါလား။

ကအမ (Ko Un)။ ။ ြပာက မ ြပာချင တာပါဘးဗျာ။ ဒ ဒသက လမး တကလညး ဘယ တာမ ကာငးမယ မသပါဘး။ ကားကလညး မ ကာငး တာ ပဆးတာ ပါဗျာ။ ရးက ငား ပးတလကလညး ြဖစသလ လပ ပးလကတယ ဗျာ။ အခ ခါး တ နာ နတယ။ ကအငဂ။ ။ ဟ ခငဗျားက ဘယက ြပနလာတာမလဗျ။ မ နည နကပ ဘဆင (အ လ ဆဆညးရာ) မာ တလက ပါ သးတယ။ ကအမ ။ ။အဒါ ြပာတာ ပါ ။ လပလကရင အားဂျန အစရး တချညပဗျာ (အားဂျန အစရ= အ ရး ပ ကစစက ဆလသည။ စာရသ နား တာသငးရန ဘာသာြပန ပးြခငးသာ ြဖစသည။ ကအငဂလ အဆငကြဖင အလလ နားလညသညဟ မတရန) အဒါ မင ၈၀ ကျာ ဝးတ ရာက နချငးြပန သား ပး ြပဿနာ သား ြဖရငးရတာဗျ။

ကအငဂ။ ။ဟတလား။ ခငဗျားက ဘာကားန သားတာမ ဒ လာကြဖစရတာတနး။ အး လ ခငဗျားသာ

Social GardenDecember, 2018  

  ‐ 55 ‐

ြပာတာ ကျပတ ရးက လာဂျစစတစ တလညး ပညာြပတာ တာ သပကမး။ သတန တညတလဆ တမျ း၊ ကညမရတသဆ ပါးပါးကပလးတာ၊ ပညာြပတာ တက တာ အစပ။ ( လာဂျစစတစ= လာစပကာလ အသ ကျယကာ ဂျစတစတစ ြပာတတ သာ တတ ချာငး များဟ မထငပါနင။ သား ရးလာ ရး စစဉရန တာဝနယရ သာ ထာကပ ဝနထမးများက ဆလပါသည။)

ကအမ ။ ။ကားကလညးဗျာ ပါရာဒသာ ဆပါတယ။ စးရတာ လညးစးရသလပါပ။ အကနးကလညး မရတစချက ရတစချက။ အ ဈးက တာ ကာငးဗျ။ နချငးြပန လး တာင ၃ ပးနးပါး ပးရသတ။ ဒါလညး ကယသတာ မဟတပါဘး လ။ တစစနးတစစ ြပနကားရတာ။ ကအငဂ။ ။ သာ ပါရာဒ လးလား (ကအငဂ တာင နညးနညး အသကရကပသားတယ။ ဘာလဆ သတရး မာက လကထရပ လးန နစပါးသား နရတာကး)။ အးဗျာ အ လာက ငကနလပနး ြဖစရ အာင အ ရး ကးကစစက ဘာမတနး။ ကအမ ။ ။ ဖနတရာ တ နတာ ကးပါ။ တကယတမးက ရာကလ တကလညး စတနာဝနထမးသာ နာမညခတယ။ တစစကက လးမ စတနာ မပါကဘး။ အခလညး သတ အတက သတမတထားတ ချးြမင င ပမာဏက နညးတယ။ တး ပးပါ။ မတး ပးရင လးဝ ဆကမလပနငဘးတ။ လက ရားရတအထ။ ကအငဂ။ ။ဟာ၊ ဒါ တာ တာ တာဆးတာပ။ အကပ ကငတာပ နာ။ သတ ကယရပရာအတက ကယလပ ပး ရတာပက။ ဂဏယ ပး တာင အခမ လပသငရင လပရမာ ဒါမ စတနာဝနထမး စစစစ ြဖစ ပမ ပါ ကအမရာ။ မဟတဘးလား။ (စကား ရာ သာ လပလကသည)

ကအမ ။ ။ ဒါ ပါဗျာ။ အခက ရာသား တဆ တာ ြပာရတာ နားမဝငဘး။ ကျပကလညး ြဖစသငြဖစထက သ လာက အထ တာ တး ပး ပး ပ။ ကျပတမာ ဒနာ (နငြခားမ ငများ ဒ လ ဟာ ပးပ န သာ အလ ရင များဟ မတပါ) တရ မျကနာလညး ကညရ သးတယ။ ဘတဂျကက ြပာရဆရ ခကတယဗျ။ ဒါ တက ရာကလ တက နကနး တစလးမ နားလညကတာ မဟတဘးရယ။ ကျပတမာ ဘယ လာက အကျဉး အကျပထ လပရတယထငလ။ အခဟာက တာ တရားလန လာ ပမ သား ပး ရငးတာ။ ခငဗျားက မသလရယ။ အခတစ ခါကနဆ သး ခါကရ ပ။ လမးစာရတတင ခငဗျား တကကည။

ကအငဂ။ ။ဒါန ခငဗျားတ ရးက ဘယ လာက ပးထားလ သတက ဘယ လာက တး တာငး ရတာတနး။ ကအမ ။ ။အရငက ၅ သာငး ပးထားတာ အခ ၆ သာငးြဖစ အာင တစ သာငးတး တာငတာ။

ကအငဂ။ ။ သာ အဒါ ညလ မြပတ သးဘး ပါ။ ကအမ ။ ။ဟတတယ။ နာကနစ ခါက တာ အနညးဆး ြပနသားရမယထငပါတယ။ စတညစတယဗျာ။ လမးက မ ကာငး၊ ကားကအစတန။ ကျပတ ဒ လာက အပငပနးခ ပး လပ နတာက ရာကလ တ သရင ကာငးမယဗျာ။ က သားလကဦးမယ။

ကအငဂ။ ။ဟတက ဟတက ဘငဘင။ ဘရား ဘရား ဘရား။ ဂလ ဂလ ဂလ (ဤ နာကဆးအသကား ကအငဂတစ ယာက ဂ ယာငဂတနးြဖင ရ တင ရ န သာ ရ နးကမးခကက သးကမတတ ဘရားတ, ကာ မျချလကြခငး ြဖစသည။) တစဆကတညးတငလညး ကားဆဖး လး တ စတနာဝနထမး ထမငးဖး လးအြဖစ ြပာငးပါ စ အရငဘရားဟ စတထမ ထပတလလ ရရတ နမ တာသည။

အသာလပတ

သာဒတ

ခငဗားက ဘာကားန သားတာမiu ဒeလာကဖစရတာတuနး။ eအးeလ ခငဗားသာ eပာတာ က uပတiu uးက eလာဂစစတစeတလညး ပညာပတာeတာ သiပကမး။

 

● ● ● 

eaာင မငမဆiuတာ မးခiuးလ iuပ မးခiuးဆ iuတာ မးရiလ iu ထကလာရတာ မး

(a uပညာဝမးစာ)က aeရးကးဆ uးပ

ထးaiမသင (ထးaiမသင m စ ပည စာauပမ

eတးသရင aင၏ aမတတရ စကားမ)

● ● ●