“CICLO HIDRÓLOXICO GLOBAL DO PLANETA”

“IMPORTANCIA DA AUGA PARA A VIDA DOS SERES VIVOS”

Traballo realizado por: 1º ESO

Roberto Tato Lage CURSO 2013-14

Rodrigo Rodríguez Porto

Mario Onega Ucha

Nicolás Lago Iglesias

Damien Martínez Pérez

ÍNDICE Páxina

0. Introdución

A biodiversidade da Terra.................................... 3

1. A auga e a biodiversidade.................................... 5

2. Ciclo hidrolóxico global do planeta..................... 7

3. Importancia da auga na vida dos seres vivos........ 9

4. A problemática global da auga............................ 11

0. Introdución

A biodiversidade da Terra

Aínda que o termo biodiversidade nin sequera existía ata a década de 1980, en 1992 o mundo unírase para protexer a biodiversidade da Terra mediante o Convenio sobre Diversidade Biolóxica.

2

A biodiversidade é a variedade da vida no planeta.

Os biólogos defínena como:

“Todas as variacións hereditarias a todos os niveis de organización, dende os xenes dentro dunha poboación local determinada, ata as especies que forman toda ou parte dunha comunidade local e finalmente as comunidades que compoñen a parte biótica dos ecosistemas extraordinariamente diversos do mundo”

Estímase na actualidade que a diversidade de especies oscila entre os 100 e os 300 millóns. Delas, só 1,4 millóns foron descritas pola ciencia occidental, aínda que as culturas indíxenas teñen un coñecemento moito máis profundo e amplo da biodiversidade.

A concentración máis alta de biodiversidade encóntrase nos bosques tropicais. Estas próximas ao ecuador teñen suficiente chuvia e luz solar durante todo o ano para manter unha extraordinaria diversidade de seres vivos. Aínda Que só ocupan aproximadamente o 7% da superficie terrestre, os bosques tropicais albergan máis do 50% de todas as especies da Terra.

E esta biodiversidade terrestre mantén a biodiversidade acuática, como por exemplo a do río Amazonas. As augas fluviais non teñen suficientes nutrientes para manter a vida acuática do río pero cando aumenta o caudal, elevándose ata 10 e 20 metros, provoca

3

inundacións que permiten aos peixes internarse nadando na selva, onde comen froitos, sementes e outros materiais orgánicos que caen á auga. A biodiversidade terrestre proporciona así nutrientes á biodiversidade acuática.

A extinción dunha especie non só significa a perda desa especie determinada, senón tamén unha ameaza para outras especies mantidas por esta a través dos procesos ecolóxicos. A extinción dunha planta supón a desaparición de entre vinte e corenta especies de insectos e doutros animais que dependen dela.

1. A auga e a biodiversidade

A auga e a biodiversidade están profundamente relacionadas. A auga modela a biodiversidade e a biodiversidade modela a auga. A sostibilidade dos ecosistemas da Terra require a conservación conxunta da auga e da biodiversidade.

A biodiversidade dunha selva húmida é moi distinta da que encontrariamos nunha rexión árida ou nun deserto, debido ao volume diferente de auga recibido en forma de precipitacións. A auga inflúe na biodiversidade, pero a biodiversidade é determinante tamén para a auga. Unha boa

4

cobertura forestal das cuncas de ríos e regueiros estabiliza os fluxos hídricos, mentres que a deforestación das cuncas provoca inundacións e secas. A conservación da biodiversidade nas montañas transforma o chan nunha inmensa reserva hídrica, na que o humus contribúe ao efecto "esponxa" de absorción e de liberación lenta da auga.

O mesmo pode afirmarse da biodiversidade agrícola. Os cultivos autóctonos dos distintos ecosistemas son reflexo do réxime hídrico dunha rexión. Os chans agrícolas poden reter auga ou ser propensos á erosión dependendo da cantidade de biodiversidade devolta ao chan en forma de materia orgánica para crear o humus que sustenta a biodiversidade dos chans. A biodiversidade contribúe a que o chan sexa a maior reserva de auga doce do planeta.

Cando se destrúe a biodiversidade, destrúense tamén os sistemas hídricos, provocando unha crise de auga.

A destrución e degradación da biodiversidade, ben sexa pola extracción madeireira nas cuncas fluviais, polos monocultivos forestais ou agrícolas, ou pola introdución de cultivos que requiren máis auga da que o ecosistema pode proporcionar de forma sostible, vai sempre acompañada dunha destrución e esgotamento dos recursos hídricos. E a conservación da biodiversidade vai unida á conservación da auga. Un mundo pobre en biodiversidade é tamén un mundo con déficit hídrico.

5

O cambio climático está a afectar tanto á auga coma á biodiversidade.

A sostibilidade esixe que a auga sexa considerada como o principal produto dos ecosistemas terrestres.

A biodiversidade desempeña un papel moi importante para o mantemento da pureza das augas dos ecosistemas acuáticos utilizados polo ser humano e por outros seres vivos. Os procesos que conservan a pureza da auga tamén conservan a biodiversidade

2. Ciclo hidrolóxico global do planeta

O ciclo hidrolóxico ou ciclo da auga é o proceso de circulación da auga entre os distintos compartimentos da hidrósfera. Trátase dun ciclo bioxeoquímico no que hai unha intervención de reaccións químicas, e a auga se traslada duns lugares a outros ou cambia de estado físico.

6

A auga da hidrósfera procede da desgasificación do manto, onde ten unha presenza significativa, polos procesos do vulcanismo. Unha parte da auga pode reincorporarse ao manto cos sedimentos oceánicos dos que forma parte cando estes acompañan a litosfera en subducción.

A maior parte da masa da auga encóntrase en forma líquida, sobre todo nos océanos e mares e en menor medida en forma de auga subterránea ou de auga superficial por exemplo nos ríos e regueiros. O segundo compartimento pola súa importancia é o da auga acumulada como xeo sobre todo nos casquetes glaciares antártico e groenlandés, cunha participación pequena dos glaciares de montaña, sobre todo das latitudes altas e medias, e da banquisa. Por último, unha fracción menor está presente na atmosfera como vapor ou, en estado gasoso, como nubes. Esta fracción atmosférica é non obstante moi importante para o intercambio entre compartimentos e para a circulación horizontal da auga, de maneira que se asegura unha subministración permanente ás rexións da superficie continental afastadas dos depósitos principais.

• O ciclo hidrolóxico ou ciclo da auga é o proceso de circulación da auga entre os distintos compartimentos da hidrósfera. Trátase dun ciclo bioxeoquímico no que hai unha intervención de reaccións químicas, e a auga se traslada duns lugares a outros ou cambia de estado físico.El agua de la hidrósfera procede de la desgasificación del manto, donde tiene una presencia significativa, por los procesos del vulcanismo. Una parte del agua puede reincorporarse al manto con los sedimentos oceánicos de los que forma parte cuando éstos acompañan a la litosfera en subducción.

• A maior parte da masa da auga encóntrase en forma líquida, sobre todo nos océanos e mares e en menor medida en forma de auga subterránea ou de auga superficial por exemplo nos ríos e regueiros. O segundo compartimento pola súa importancia é o da auga acumulada como xeo sobre todo nos casquetes glaciares antártico e groenlandés, cunha participación pequena dos glaciares de montaña, sobre todo das latitudes altas e medias, e da banquisa. Por último, unha fracción menor está presente na atmosfera como vapor ou, en estado gasoso, como nubes. Esta fracción atmosférica é non obstante moi importante para o intercambio entre compartimentos e para a circulación horizontal da auga, de maneira que se asegura unha subministración permanente ás rexións da superficie continental afastadas dos depósitos principales.

• El auga existe na Terra en tres estados: sólido (xeo, neve), líquido e gas (vapor de auga). Océanos, ríos, nubes e chuvia están en constante cambio: a auga da superficie evapórase, a auga das nubes precipita, a chuvia fíltrase pola terra, etc. Non obstante, a cantidade total de auga no planeta non cambia. A circulación e conservación de auga na Terra chámase ciclo hidrolóxico, ou ciclo da auga.

• Cando se formou, hai aproximadamente catro mil cincocentos millóns de anos, a Terra xa tiña no seu interior vapor de auga. Nun principio, era unha enorme bóla en constante fusión con centos de volcáns activos na súa superficie. O magma,

7

cargado de gases con vapor de auga, emerxeu á superficie grazas ás constantes erupcións. Logo a Terra arrefriouse, o vapor de auga condensouse e caeu novamente ao chan en forma de chuvia.

• O ciclo hidrolóxico comeza coa evaporación da auga dende a superficie do océano. A medida que se eleva, o aire humedecido arrefríase e o vapor transfórmase en auga: é a condensación. As gotas xúntanse e forman unha nube. Logo, caen polo seu propio peso: é a precipitación. Se na atmosfera vai moito frío, a auga cae como neve ou sarabia. Se é máis cálida, caerán gotas de chuvia.

• Unha parte da auga que chega á superficie terrestre será aproveitada polos seres vivos; outra escorrerá polo terreo ata chegar a un río, un lago ou o océano. A este fenómeno coñéceselle como escorrentía. Outra porcentaxe da auga filtrarase a través do chan, formando acuíferos ou capas de auga subterránea, coñecidas como capas freáticas. Este proceso é a infiltración. Tarde ou cedo, toda esta auga volverá novamente á atmosfera, debido principalmente á evaporación.

3. A importancia da auga na vida dos seres vivos

A auga é un elemento fundamental no desarrollo dos seres vivos.

8

Por exemplo:

As plantas están compostas nun 80% de auga que axudan no transporte dos minerais e demáis nutrintes a que cheguen aos condutos da planta (raíces, talo e follas). Desta maneira as plantas logran nutrirse.

Os animais teñen unha historia parecida:

A maioría de reacións químicas é bioquímicas dun animal necesitan auga para expulsar residuos. Ao cabo do día o corpo perde 2 litros de auga xunto a outros residuos.

Superando o 15 e 20% de pérdida de auga en peso podes chegar a falecer.

9

É por iso a auga xoga un papel determinante na natureza para o correcto funcionamento fisiolóxico dos seres vivos.

Con agua Sen agua

Os animais necesitan hidratación para sobrevivir. Senón o noso planeta non tería vida.

Outro exemplo de necesidade de auga é ou ser humano que o 70% do seu peso está formado por auga. O ser humano perde uns 2 litros de auga ao día en respiración, urina, suor... que debe ser recuperado con alimentos acuosos.

Os pulmóns están compostos nun 90% de auga.

A sangue está composta nun 82% de auga.

O cerebro esta composto nun 95% de auga.

É por iso polo que un 2% de falta de auga pode causar os primeiros síntomas de desidratación como pérdida dá memoria instantánea, dificultades nas matemáticas e dificultades para ler letras pequenas.

Un deficit dun 4% de auga ten síntomas como: dores de cabeza, graves dificultades de concentración e irritabilidade.

4. A problemática global da auga:

A escaseza deste vital liquido obriga a reiterar novamente unha chamada á moderación de consumo por parte da poboación a nivel mundial, xa que sen a súa colaboración os esforzos técnicos que levan a cabo algunhas organizacións resultarían insuficientes.

10

Só moi pouca auga é utilizada para o consumo do home, xa que: o 90% é auga de mar e ten sal, o 2% é xeo e está nos polos, e só o 1% de toda a auga do planeta é doce, encontrándose en ríos, lagos e mantos subterráneos. Ademais a auga tal como se encontra na natureza, para ser utilizada sen risco para o consumo humano require ser tratada, para eliminar as partículas e organismos que poden ser daniños para a saúde. E finalmente debe ser distribuída a través de canalizacións ata a túa casa, para que poidas consumila sen ningún problema nin risco ningún.

A crecente necesidade de lograr o equilibrio hidrolóxico que asegure o abasto suficiente de auga á poboación lograrase harmonizando a dispoñibilidade natural coas extraccións do recurso mediante o uso eficiente da auga.

Non obstante, a época de chuvias ten unha duración media de catro meses o que propicia unha escasa captación. Xuntado a isto, do total de auga captada por chuvias, aproximadamente o 70% evapórase.

A desproporción que existe entre a cantidade de auga que se capta por escorremento e as extensións territoriais que comprenden xuntado á curta tempada de chuvias fai que a dispoñibilidade da auga sexa cada vez menor.

Contaminación da auga Escaseza de auga

11